Η χριστιανική θέση για την Καύση των Νεκρών |
Γεώργιος
Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
Η καύση των νεκρών από την άποψη της χριστιανικής
ανθρωπολογίας και ηθικής.
Η ταφή των νεκρών, δεν αποτελεί
δογματικό θέμα με την έννοια κάποιου δογματικού όρου. Η ανάσταση των νεκρών,
στην οποία πιστεύει η Εκκλησία, δεν θα εξαρτηθεί από την ταφή ή την καύση τους.
Αλλά και από την άλλη πλευρά, η ταφή των νεκρών δεν είναι άσχετη με τη
δογματική πίστη της Εκκλησίας. Η προτίμηση της ταφής και η απόρριψη της
καύσεως των νεκρών συνδέονται στενά με την πίστη της Εκκλησίας για τον άνθρωπο
και το σκοπό της υπάρξεώς του.
Η Εκκλησία δεν αποστρέφεται το σώμα, αλλά το τιμά. Ο
άνθρωπος εικονίζει τον Θεό όχι μόνο ως ψυχή, αλλά και ως σώμα. Εικόνα Θεού
είναι το συναμφότερον, ψυχή και σώμα. Και ο σκοπός του ανθρώπου ως προσώπου που
εικονίζει τον Θεό είναι να χωρέσει μέσα του τον εικονιζόμενο, δηλαδή τον ίδιο
τον Θεό. Όλα τα άλλα υποτάσσονται και εντάσσονται στον σκοπό αυτό. Αν και η
καύση του σώματος συνέβαινε να υπηρετεί τον σκοπό αυτό, μπορούσε να γίνει όχι
μόνο αποδεκτή, αλλά και επιθυμητή.
Οι χριστιανοί που καταδικάζονταν στον διά πυράς θάνατο
δεν τον απέφευγαν, αλλά τον υπέμεναν προσβλέποντας στην τελική ένωσή τους με
τον Χριστό. Χαρακτηριστική είναι η ευχή που διατυπώνει ο άγιος Ιγνάτιος ο
Θεοφόρος για τον εαυτό του: «Πυρ και σταυρός, θηρίων τε συστάσεις, ανατομαί,
διαιρέσεις, σκορπισμοί οστέων, συγκοπή μελών, αλεσμοί όλου του σώματος… επ’ εμέ
ερχέσθωσαν, μόνον ίνα Ιησού Χριστού επιτύχω». Ο πόθος αυτός για πλήρη αφανισμό
δεν οφείλεται σε εχθρότητα προς το σώμα ή την ύλη, αλλά στην αγάπη τους προς
τον Χριστό. Είναι ο πόθος για τη φανέρωση της οντολογικής αλήθειας της εικόνας.
Εχθρότητα προς το σώμα παρατηρείται στις ανατολικές
θρησκείες και την ειδωλολατρία. Η Εκκλησία δεν βλέπει το σώμα εχθρικά ούτε το
θεωρεί ως «σήμα», δηλαδή ως τάφο, όπως το θεωρούσε ο Πλάτων, για να θέλει να
το αφανίσει. Το ανθρώπινο σώμα είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Είναι η ζωντανή
Εκκλησία, μέσα στην οποία καλείται να λατρεύσει ο άνθρωπος τον Θεό. Και όποιοι
λατρεύουν αληθινά τον Θεό, θεμελιώνουν με τα λείψανά τους τις κτιστές Εκκλησίες,
που στεγάζουν τους ζωντανούς. Γι’ αυτό η Εκκλησία τιμά τα λείψανα των αγίων και
τα διατηρεί ως πολύτιμους θησαυρούς.
Για την Εκκλησία η ανθρώπινη φύση είναι τόσο ιερή και
συγγενής προς τον Θεό, ώστε να μπορέσει να ενωθεί με αυτόν σε μια αδιαίρετη
υπόσταση. Έτσι στην υπόσταση του Χριστού το ανθρώπινο σώμα