Η Χριστιανική Ηθική και η Βιοηθική στην Εκπαίδευση: Μπορούν οι γιατροί να αρνηθούν να πραγματοποιήσουν μια άμβλωση επικαλούμενοι λόγους ηθικής συνείδησης; - Σχετικό πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη.

Ιατρική ηθική και αμβλώσεις

Πολλά φεμινιστικά κινήματα και γενικότερα οι υπερασπιστές των αμβλώσεων, τάσσονται αναφανδόν υπέρ του απόλυτου δικαιώματος της γυναίκας να πραγματοποιεί άμβλωση όποτε εκείνη το επιθυμεί. Τα επιχειρήματα που προβάλλονται υπέρ της ελεύθερης επιλογής έχουν να κάνουν με την αυτονομία και την αυτοδιάθεση της γυναίκας. Υποστηρίζουν ότι η απόφαση αυτή είναι μια προσωπική υπόθεση και ως εκ τούτου δεν πρέπει να αφορά τον νόμο, όπως επίσης και ότι δεν είναι επιτρεπτό να αποφασίζουν τρίτα άτομα ή και το σύνολο της κοινωνίας για ένα θέμα το οποίο είναι τόσο προσωπικό και αφορά τη διάθεση του σώματος της γυναίκας. Επιπροσθέτως, προβάλουν και το επιχείρημα ότι η γυναίκα είναι αυτή που θα υποστεί τις συνέπειες, είτε της γέννησης, είτε της αποβολής του εμβρύου και επομένως η ίδια θα πρέπει να κρίνει και να αποφασίσει επί του πρακτέου.

Αν υποθέσουμε από τη μία πλευρά, ότι μια γυναίκα έχει αναφαίρετο το δικαίωμα να αποφασίζει η ίδια, χωρίς περιορισμούς, αν θα κάνει ή όχι άμβλωση, ένας γιατρός από την άλλη πλευρά, αν θεωρεί εξαιτίας των ηθικών του αρχών ή των θρησκευτικών του πεποιθήσεων ότι η άμβλωση είναι ουσιαστικά ένας φόνος, έχει το δικαίωμα να αρνηθεί και αυτός με τη σειρά του να πραγματοποιήσει μια άμβλωση; Δεν παραβιάζεται η αυτονομία του ιατρού αν τον υποχρεώσουμε να κάνει κάτι το οποίο θεωρεί ότι είναι ανήθικο; Η επίλυση του παραπάνω βιοηθικού και ηθικού προβλήματος, δεν είναι ούτε προφανής ούτε και εύκολη.

Δίκαιο, ηθική και αμβλώσεις

Είναι γνωστό, το πρόσφατο περιστατικό των γιατρών στη Σάμο οι οποίοι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε επεμβάσεις εθελούσιας διακοπής κύησης. Οι αναισθησιολόγοι αρνήθηκαν να συμμετέχουν σε επεμβάσεις διακοπής εγκυμοσύνης, εκτός εάν υπήρχε κίνδυνος για τη ζωή ή την υγεία της εγκύου. Στην περίπτωση αυτή, αν και η μόνη προϋπόθεση που ορίζει ο νόμος για την πραγματοποίηση μιας άμβλωσης είναι η συναίνεση της εγκύου, η διεύθυνση της ιατρικής υπηρεσίας του νοσοκομείου αποδέχτηκε τους συνειδησιακούς λόγους που προέβαλλαν οι αναισθησιολόγοι.[1]

Μάλιστα για αυτό το περιστατικό ο Συνήγορος του πολίτη εξέδωσε σχετικό πόρισμα.[2] Στο πόρισμα αυτό επισημαίνεται ότι είναι νομικά κατοχυρωμένο το δικαίωμα μιας γυναίκας για άμβλωση και το κράτος σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη χρήση του δικαιώματος αυτού. Από την

άλλη όμως πλευρά, ρητά αναγνωρίζει και το δικαίωμα του γιατρού, ο οποίος εφόσον επικαλεστεί λόγους συνείδησης, μπορεί να αρνηθεί να συμπράξει σε διαδικασίες τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν βέβαια υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της.

Παρακάτω παραθέτουμε δύο μικρά αυτούσια αποσπάσματα από το εν λόγο πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη:[3]

Α. Από την ενότητα: Νομικό πλαίσιο του πορίσματος του συνηγόρου του πολίτη. (σελ. 4)

«Συναφές με το υπό διερεύνηση ιστορικό είναι το άρθρο 31 ν. 3418/2005, σύμφωνα με το οποίο ο ιατρός μπορεί να επικαλεσθεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στη διαδικασία τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται σύμφωνη και αιτιολογημένη γνώμη του κατά περίπτωση αρμόδιου ιατρού (παρ. 1)».

Β. Από τις επισημάνσεις του σχετικού πορίσματος (σελ 7)

«Παρότι με τη νομιμοποίηση της τεχνητής διακοπής κύησης έχει καταστεί άνευ αντικειμένου η γενική συζήτηση για τη συνταγματικότητα και την ηθική αξιολόγησή της, δεν έχουν εξαλειφθεί τα προσωπικά διλήμματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν οι ιατροί σε σχέση με την τεχνητή διακοπή κύησης, διαπνεόμενοι από την παραδοσιακή ιπποκρατική υποχρέωση να προστατεύουν και να διατηρούν την ανθρώπινη ζωή, καθώς και να αποφεύγουν κάθε βλαπτική γι’ αυτήν ενέργεια. Υπ’ αυτήν την έννοια, το άρθρο 31 παρ. 1 ν. 3418/2005 πραγματεύεται το ηθικό δίλημμα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας ιατρός σε σχέση με την τεχνητή διακοπή κύησης, αναγνωρίζοντάς του το δικαίωμα να απέχει από τη διενέργειά της ή τη σύμπραξη σε αυτήν, συμπεριλαμβανομένων των προπαρασκευαστικών αυτής πράξεων. Το δικαίωμα αυτό δεν ασκείται για οποιουσδήποτε λόγους, αλλά απαρέγκλιτη προϋπόθεση για την άσκησή του είναι η επίκληση και συνδρομή λόγων που σχετίζονται με την ηθική αξιολόγηση της τεχνητής διακοπής κύησης από τον ιατρό. Από την άσκηση του παραπάνω δικαιώματος εξαιρούνται οι περιπτώσεις, κατά τις οποίες συντρέχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της, οπότε και προκρίνεται η διασφάλιση της υγείας του ασθενούς, παρά την τυχόν συνειδησιακή αντίρρηση του ιατρού. Αντίστοιχη πρόβλεψη υπάρχει και στον Κώδικα Νοσηλευτικής δεοντολογίας, όπου ορίζεται ότι, σύμφωνα με τη νοσηλευτική ηθική, ο νοσηλευτής εξαιτίας των προσωπικών του πεποιθήσεων έχει τη δυνατότητα αποχής από τη διαδικασία αναπαραγωγής ή διακοπής της κύησης (άρθρ. 20 εδ. β Π6 216/2001)».
Κ.Ε.

[1] https://www.liberal.gr/arthro/139651/epikairotita/2017/oi-giatroi-tis-samou-pou-arnountai-na-kanoun-ektroseis-exigoun-tin-apofasi-tous.html

[2] https://www.synigoros.gr/?i=health-and-social-welfare.el.files.456994

[3] https://www.synigoros.gr/?i=health-and-social-welfare.el.files.456994

Σχετικές αναρτήσεις

Θολό τοπίο οι αμβλώσεις στην Ελλάδα

Έρευνα περί αμβλώσεων

Ποιες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της άμβλωσης και πώς αυτή επιδρά στη σεξουαλική ζωή της γυναίκας;

Γυναίκες που έχουν πραγματοποιήσει άμβλωση αφηγούνται την προσωπική τους εμπειρία.

Ηθικοί προβληματισμοί στην άμβλωση

Τι είναι η κλωνοποίηση;

Ηθική και Κλωνοποίηση: Αντιρρήσεις ηθικής τάξης στα κινεζικά πειράματα

Γενετικά τροποποιημένα έμβρυα: Διανθρωπισμός, ο νέος εφιάλτης της ανθρωπότητας