Η Χριστιανική Ηθική και η Βιοηθική στην Εκπαίδευση: Ρότζερς Καρλ (Carl Rogers 1902-1987)

Carl Rogers 1902-1987

Αμερικανός ψυχολόγος, ένας από τους πρώτους εισηγητές της προσωπoκεντρικής θεραπευτικής προσέγγισης. Θεωρείται ένας από τους ιδρυτές της ουμανιστικής ψυχολογίας και ένας από τους επιφανέστερους στοχαστές του κλάδου.

Προσωπική ζωή

Ο Καρλ Ρότζερς γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου του 1902 στο Σικάγο, μεγάλωσε μέσα σε ένα αυστηρό και θρησκευτικό οικογενειακό περιβάλλον και ήταν το τέταρτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας. Το 1919, ξεκίνησε γεωργικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν Μάντισον. Μετά το ταξίδι του στην Κίνα, το 1922, όπου παρακολούθησε ένα χριστιανικό συνέδριο, άρχισε να αμφισβητεί την επιλογή καριέρας που είχε κάνει. Το 1924 πήρε πτυχίο Ιστορίας και αμέσως μετά, προς απογοήτευση του συντηρητικού πατέρα του, εγγράφηκε σε μία φιλελεύθερη προτεσταντική θεολογική σχολή της Νέας Υόρκης. Μετά την αποφοίτησή του, το 1924, παντρεύτηκε την Έλεν Έλιοτ και απέκτησαν δύο παιδιά.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1926, ξεκίνησε να φοιτά στην Παιδαγωγική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Το 1928 ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του και το 1931 το διδακτορικό του στην Κλινική Ψυχολογία. Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου του 1987 στην Καλιφόρνια σε ηλικία 85 ετών.

Επαγγελματική διαδρομή

Ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία το 1930 ως παιδοψυχολόγος διευθύνοντας την «Κοινότητα για την Πρόληψη της Κακοποίησης του Παιδιού». Κατά την περίοδο 1935-1940 διετέλεσε λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Ρότσεστερ και το 1940 δέχθηκε θέση καθηγητή κλινικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο.

Το 1945 μετακόμισε στο Σικάγο όπου εργάστηκε και πάλι ως καθηγητής, ιδρύοντας παράλληλα ένα κέντρο συμβουλευτικής. Το 1946 εξελέγη πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχολογίας. Αργότερα, επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν Μάντισον και το 1963 μετέβη στο Δυτικό Ινστιτούτο Συμπεριφοριστικών Επιστημών. Το 1968, μαζί με άλλα μέλη του ινστιτούτου, ίδρυσε το «Κέντρο Μελετών του Ατόμου».

Έγραψε 19 βιβλία και πολυάριθμα άρθρα και το 1987 ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης για τους αγώνες του εναντίον του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και για την ένωση των καθολικών και των προτεσταντών στην Ιρλανδία.

Συμβολή στην ψυχολογία

Ο Ρότζερς υιοθέτησε τις ιδέες περί ανθρωπισμού που διατύπωσε ο Αβραάμ Μάσλοου και πίστευε ότι η

προσωπική εξέλιξη και η ανάπτυξη εξαρτάται από το περιβάλλον του ατόμου. Το κίνημα της ανθρωπιστικής ψυχολογίας επικεντρώθηκε στην ανθρώπινη εμπειρία της ελευθερίας, της επιλογής, των αξιών και των στόχων. Ξεκίνησε από την παραδοσιακή ψυχανάλυση και το συμπεριφορισμό και, αντί να εστιάζει απλώς στη θεραπεία συμπτωμάτων, στοχεύει στην πλήρη ψυχολογική υγεία του ατόμου καθώς του δίνει δύναμη να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Επίσης, αντί ο θεραπευτής να κάνει τη διάγνωση και να αξιολογεί αντικειμενικά τον πελάτη, ο πελάτης είναι εκείνος που κατευθύνει την πορεία της θεραπείας.

Θεωρούσε ότι το άτομο μπορεί να αποκτήσει την απαραίτητη επίγνωση για να μεταμορφώσει τη ζωή του, αναπτύσσοντας μία σχέση με τον θεραπευτή του που θα χαρακτηρίζεται από τρεις θεραπευτικές συνθήκες: σεβασμό, αυθεντικότητα και αποδοχή, όπου κανένας από τους δύο δε θα είναι επικριτικός. Επιπλέον, υποστήριξε ότι το άτομο διαθέτει τις δικές του πηγές επούλωσης και προσωπικής ανάπτυξης. Οι πεποιθήσεις του αυτές έγιναν μετέπειτα η βάση για την ανάπτυξη της προσωποκεντρικής θεραπείας.

Για να ενισχύσει το επιθυμητό αποτέλεσμα των επαφών με τους πελάτες του, εισήγαγε στο θεραπευτικό περιβάλλον τις έννοιες «συμφωνία», «ενσυναισθητική κατανόηση», «άνευ όρων αποδοχή». Ενθάρρυνε, μάλιστα, όσους ασχολούνταν με τον τομέα της συμβουλευτικής να επιδεικνύουν καθεμία από τις παραπάνω έννοιες με σκοπό να βοηθήσουν τους πελάτες να αποκτήσουν διορατικότητα, να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα, να εκφράζουν την αυτοαντίληψη και να επιτυγχάνουν την αυτοαποδοχή και την αυτοπραγμάτωση.

Πίστευε ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την έμφυτη ανάγκη να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους. Σύμφωνα με τον Ρότζερς, το άτομο που έχει φτάσει στο επίπεδο της πραγμάτωσης είναι πλήρως λειτουργικό και διαθέτει επτά βασικά γνωρίσματα:
1. Είναι ανοιχτό σε νέες εμπειρίες και μπορεί να εγκαταλείψει τη στάση άμυνας.
2. Ο υπαρξιακός τρόπος ζωής που ακολουθεί δίνει έμφαση στη βίωση της κάθε στιγμής χωρίς να την αλλοιώνει.
3. Έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
4. Έχει την ικανότητα να κάνει ελεύθερα τις επιλογές του, αναλαμβάνει την ευθύνη για αυτές και διαθέτει υψηλή αυτονομία και αυτοέλεγχο.
5. Η ζωή του χαρακτηρίζεται από δημιουργικότητα και προσαρμοστικότητα. Επιπλέον, είναι σε θέση να εγκαταλείπει τη στάση συμμόρφωσης.
6. Παρουσιάζει αξιόπιστη συμπεριφορά και κάνει εποικοδομητικές επιλογές.
7. Η ζωή του είναι πλούσια και βιώνει το πλήρες φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων.

Οι ψυχολογικές θεωρίες του έχουν επηρεάσει τη σύγχρονη ψυχοθεραπεία και έχουν άμεσο αντίκτυπο στον τομέα της ψυχικής υγείας. Η θεραπευτική προσωποκεντρική προσέγγισή του είχε ευρεία αποδοχή και εφαρμόζεται στους τομείς της εκπαίδευσης, των πολιτιστικών σχέσεων, της νοσηλευτικής, των διαπροσωπικών σχέσεων την παροχή συμβουλευτικής.

Είπε: «Ο μόνος άνθρωπος που είναι πραγματικά μορφωμένος είναι εκείνος που έχει μάθει πώς να μαθαίνει και πώς να αλλάζει.»

Βιβλία