Πόλεμος και Χριστιανική Ηθική

Πόλεμος και Χριστιανική Ηθική

Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος καθηγητής Θεολογικής σχολής ΑΠΘ 

 Ο πόλεμος, ως ένοπλη και αιματηρή σύγκρουση οργανωμένων ομάδων, αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα και αγωνιωδέστερα προβλήματα του ανθρώπου, ιδιαίτερα στην εποχή μας. Η εμπειρία των δύο παγκόσμιων πολέμων, η ατελείωτη σειρά των πολεμικών εμπλοκών που τους διαδέχονται, αλλά και η ύπαρξη των τρομακτικών μέσων καταστροφής, που μπορούν να εξαφανίσουν εκατοντάδες φορές όχι μόνο το ανθρώπινο γένος, αλλά και κάθε ίχνος πολιτισμού από το πρόσωπο της γης, είναι αρκετά, για να φανερώσουν το μέγεθος του προβλήματος.

Ο Ηράκλειτος υποστήριζε ότι ο πόλεμος είναι «πατήρ πάντων». Η άποψη αυτή παραμένει με μικρές παραλλαγές ισχυρή ως σήμερα. Πολλοί μάλιστα παρατηρούν ότι και η ειρήνη αποτελεί μία μορφή πολέμου, που ασκείται με την πολιτική ή την οικονομία. Αντίθετα για την Εκκλησία «Πατήρ πάντων» δεν είναι ο πόλεμος, αλλά ο Θεός της ειρήνης (Β’ Κορ. 13:11). Και η έλευση του Θεού στον κόσμο είναι ευαγγελισμός ειρήνης (Λουκ. 2:14).

Ο πόλεμος έρχεται ως συνέπεια της αλλοτριώσεως του ανθρώπου από τον Θεό, τον εαυτό του και τον πλησίον. Κι επειδή η αλλοτρίωση αυτή με την τριπλή της μορφή είναι γενική, γι’ αυτό και ο πόλεμος αποτελεί γενικό φαινόμενο.

Ο πόλεμος αποτελεί τραγική περιπέτεια ή δοκιμασία του ανθρώπου, που δημιουργήθηκε για να ζήσει με αγάπη, ειρήνη και αξιοπρέπεια. Η αλλοτρίωση από τον Θεό είναι αλλοτρίωση από την αγάπη και την ειρήνη. Είναι ακόμα αλλοτρίωση από το θεμέλιο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Όταν ο άνθρωπος αποξενώνεται από τον Θεό της αγάπης και της ειρήνης, που αποτελεί το αρχέτυπο της υπάρξεώς του, ευτελίζεται και βυθίζεται αναπόφευκτα στην ταραχή και την καταστροφή. Στην Παλαιά Διαθήκη ο Θεός απευθυνόμενος στον εκλεκτό λαό του λέει: «Εάν θέλητε και εισακούσητέ μου, τα αγαθά της γης φάγεσθε· εάν δε μη θέλητε, μηδέ εισακούσητέ μου, μάχαιρα υμάς κατέδεται» (Ησ. 1:19-20). Αλλά και ο ίδιος ο Χριστός καταδίκασε, όπως γνωρίζουμε, την βία, και είπε μάλιστα ότι «πάντες οι λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρα αποθανούνται» (Ματθ. 26:52).

Βέβαια η Εκκλησία δεν παραθεωρεί την δύναμη του κακού μέσα στον κόσμο ούτε αμφισβητεί το δικαίωμα του κράτους να ασκεί την εξουσία του για την περιστολή του κακού και την διατήρηση της τάξεως (Ρωμ. 13:4). Η άσκηση όμως της εξουσίας συνεπάγεται και την χρήση της βίας, που δεν συμβιβάζεται με το

Γενετική Συμβουλευτική: Ηθική, Θεολογική και Νομική Προσέγγιση

Γενετική Συμβουλευτική

Ηθική, Θεολογική και Νομική Προσέγγιση

Γεώργιος Κατσιμίγκας, Νοσηλευτής ΠΕ, Θεολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νοσοκομείο Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, Δρακοπούλειο Κέντρο Αιμοδοσίας, Αθήνα

Ευριδίκη Καμπά, Επίκουρος Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής Α ́, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας, Αθήνα

Εισαγωγή: 

Η γενετική συμβουλευτική θεωρείται μία από τις σημαντικότερες διαδι-κασίεςτων γενετικών υπηρεσιών, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις γενετικές διαταραχές δεν αφορούν μόνο στον πάσχοντα και το άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον, αλλά και στο κοινωνικό σύνολο. Σκοπός:Η διερεύνηση των ηθικών και των θεολογικών ζητημάτων που απορρέουν από την εφαρμογή της γενετικής συμβουλευτικής στον άνθρωπο. Υλικό και Μέθοδος: Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε αναζήτηση μελετών στις βάσεις δεδομένων Medline, Scopus και ΙΑΤΡΟΤΕΚ (1978−2010), με λέξεις-κλειδιά «γενε-τική συμβουλευτική», «Βιοηθική», «γενετικές πληροφορίες», «ορθόδοξη ηθική», «νομοθεσία». Αποτελέσματα: Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας φάνηκε ότι οι σπουδαιότερες ηθικές αρχές που διέπουν τη συμβουλευτική διαδικασία είναι η αρχή της μη κατευθυνόμενης γενετικής συμβουλής, η αρχή της ελεύθερης πρόσβασης, η αρχή της εχεμύθειας και η αρχή της πληροφόρησης. Η ορθόδοξη θεολογία μέσω της διδασκαλίας της για τον άνθρωπο, τοποθετείται απαγορευτικά για την απόρριψη του εμβρύου, την οποία θεωρεί φόνο σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης κι αν βρίσκεται αυτό. Το ίδιο υποστηρίζεται και στο πλαίσιο της καθολικής εκκλησίας. Η νομική θεώρηση ανέδειξε δύο βασικά ζητήματα: (α) Το δικαίωμα του ατόμου να γνωρίζει ή να μη γνωρίζει γενετικές πληροφορίες που αφορούν στο ίδιο και (β) αν υφίσταται το δικαίωμα στην ισότιμη πρόσβαση στις γενετικές υπηρεσίες. Συμπεράσματα: Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, όσα άτομα καταφεύγουν στο γενετικό έλεγχο, πρέπει πρώτα να έχει προηγηθεί συμβουλευτική διαδικασία και να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε αυτή και μετά το γενετικό έλεγχο.

Λέξεις ευρετηρίου: Βιοηθική,γενετικές πληροφορίες, γενετική συμβουλευτική, νομοθεσία, ορθόδοξη ηθική

Εισαγωγή

Ο όρος γενετική συμβουλευτική αναφέρεται στην παροχή συμβουλών και πληροφοριών για θέματα που σχετίζονται με γενετικά νοσήματα.1Η γενετική συμβουλευτική εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ το 1910, ενώ το 1946 ιδρύθηκε στη Μ. Βρετανία η πρώτη κλινική συμβουλευτικής γενετικής. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν ιδρυθεί πολλά παρόμοια κέντρα σε παγκόσμια κλίμακα.2

Τη γενετική συμβουλευτική αναζητούν συνήθως γονείς, οι οποίοι έχουν παιδιά με γενετικά νοσήματα, ζευγάρια που γνωρίζουν ότι είναι φορείς κάποιας γενετικής νόσου ή είναι εκτεθειμένα σε κάποιο περιβαλλοντικό κίνδυνο (π.χ. ακτινοβολία) και, τέλος, όταν η ηλικία της γυναίκας είναι > 35 ετών ή είχε στο παρελθόν αυτόματες αποβολές.3

Οι συμβουλές που παρέχονται από τους συμβούλους γενετικής, καθώς και οι αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν από τους ενδιαφερόμενους αφορούν συνήθως σε παιδιά που αναμένεται να γεννηθούν.4,5

Η γενετική συμβουλευτική θεωρείται μία από τις σημαντικότερες διαδικασίεςτων γενετικών υπηρεσιών και γενικότερα της γενετικής μηχανικής, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα προβλήματα που δημιουργούνται από τις γενετικές διαταραχές αφορούν όχι μόνο στην οικογέ-νεια και στον ίδιο τον πάσχοντα, αλλά έχουν και έντονο κοινωνικό χαρακτήρα.

 Σκοπός

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν (α) η προσέγγιση των ηθικών και των θεολογικών ζητημάτων που απορ-ρέουν από την εφαρμογή της γενετικής συμβουλευτικής στον άνθρωπο και (β) η διερεύνηση του φιλοσοφικού υπόβαθρου που διέπει την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία αναφορικά με τη γενετική συμβουλευτική.

Υλικό και Μέθοδος 

Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος αναζήτησης στις ηλεκτρο-νικές βάσεις δεδομένων Medline, Scopus και ΙΑΤΡΟΤΕΚ, για μελέτες που διεξήχθησαν κατά το χρονικό διάστημα 1978−2010. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν “genetic advisory”, “bioethics”, “genetic information”, “Orthodox ethics” και “legislation”. Συγκεκριμένα, αναγνώ-στηκαν οι περιλήψεις των εργασιών και απορρίφθηκαν όσες δεν ήταν σχετικές με το θέμα. Από την αναζήτηση της βιβλιογραφίας βρέθηκαν 80 μελέτες, από τις οποίες χρησιμοποιήθηκαν οι 28 για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου.

Αποτελέσματα 

Ηθική θεώρηση

 Η ηθική προσέγγιση της γενετικής συμβουλευτικής γίνεται σύμφωνα με τις σπουδαιότερες αρχές που τη διέπουν και συχνά αναφέρονται σε αυτή, όπως η αρχή της μη κατευθυνόμενης γενετικής συμβουλής, η αρχή της ελεύθερης πρόσβασης, η αρχή της εχεμύθειας και η αρχή της πληροφόρησης. Θα πρέπει βέβαια να τονιστεί ότι πολλές φορές υπάρχει διάσταση μεταξύ των ηθικών αρχών που αφορούν στη γενετική συμβουλευτική και γενικότερα των αρχών της Βιοηθικής με την πραγματι-κότητα της κλινικής πράξης και εμπειρίας.6 

Μη κατευθυνόμενη γενετική συμβουλή (αυτονομία)

Σχεδόν σε κάθε βιβλιογραφική αναφορά που σχετίζεται με τη γενετική συμβουλευτική υπογραμμίζεται η ανάγκη για τη μη κατευθυνόμενη και μη καθοδηγητική συμβουλή σε θέματα γενετικής.7

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η γενετική

Αλλαγές στην εξωσωματική γονιμοποίηση - Νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας

Αλλαγές στην εξωσωματική γονιμοποίηση

Ριζικές αλλαγές στην εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά και στη κρυοσυντήρηση ωαρίων, φέρνει το υπουργείο Υγείας με νομοσχέδιο που συζητήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο.

Το σχέδιο νόμου αλλάζει τους ηλικιακούς περιορισμούς, αφού δίνει τη δυνατότητα και σε μεγαλύτερες γυναίκες να δοκιμάσουν να τεκνοποιήσουν με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

Το ίδιο νομοσχέδιο που εισηγήθηκε στο υπουργικό συμβούλιο ο Θάνος Πλεύρης, φέρνει αλλαγές και στην λεγόμενη "κατάψυξη" ωαρίων, δηλαδή στην κρυοσυντήρηση ωαρίων.

Μεταξύ άλλων προβλέπει:

• Εκσυγχρονισμό του πλαισίου της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και διασφάλιση των δικαιωμάτων της γυναίκας.
• Αύξηση του ορίου ηλικίας στα 54 έτη.
• Επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση ωαρίων όχι μόνο για ιατρικούς αλλά και για κοινωνικούς λόγους, δίνοντας τη δυνατότητα στις γυναίκες να διατηρήσουν τα ωάρια τους και να κάνουν χρήση

Η αναζήτηση των πανανθρώπινων αξιών - Ποιες είναι οι βασικές αρχές που μπορούν να γίνουν αποδεκτές ακόμη και από εκπροσώπους διαφορετικών θρησκειών

Η αναζήτηση των πανανθρώπινων αξιών

Του Αρχιεπισκόπου ΑΛBΑΝΙΑΣ κ. Αναστασίου*

 Καθημερινή της Κυριακής 10-10-2004

1. Κατ' αρχήν δεν νομίζω ότι υπάρχει μία άποψη. Σήμερα εξακολουθούν να επιβιώνουν 19 θρησκείες, οι οποίες υποδιαιρούνται σε 240 κλάδους¹. Συγχρόνως, στους κόλπους τους υπάρχουν αντιθέσεις μεταξύ των προσκολλημένων κατά γράμμα στην παράδοση και των αναζητούντων νέα ανοίγματα στον σύγχρονο κόσμο.

Οι διάφορες θρησκείες, όπου επικράτησαν, έχουν εν πολλοίς επηρεάσει συνολικά τον ανθρώπινο βίο. Και είναι επόμενο να σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με όλες τις πλευρές των διαφόρων αξιών, των λογικών, των αισθητικών, των ηθικών, και βεβαίως των μεταφυσικών². Διότι τα θρησκεύματα δεν κινούνται ως ανεξάρτητες οντότητες. Bρίσκονται σε αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση με πολλούς άλλους παράγοντες: εθνικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς. Επηρεάζουν και επηρεάζονται.

Κάθε ανεπτυγμένο θρήσκευμα έχει α) έναν υπερβατικό προσανατολισμό, που κατευθύνει προς μια απόλυτη αλήθεια, προς έναν υπέρτατο σκοπό, και β) ένα σύστημα δογματικών, αξιωματικών θέσεων ερμηνείας του κόσμου. Αυτά προσδιορίζουν τις λογικές και μεταφυσικές αξίες, τις οποίες το θρήσκευμα υποστηρίζει.

Όπως είναι προφανές, η σύγκλιση απόψεων, στις περιοχές της απόλυτης αλήθειας και του υπερβατικού προσανατολισμού που καθορίζουν, είναι πολύ δύσκολη. Οι θρησκείες μάλιστα που επηρεάζουν συνολικά πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της γης (Χριστιανισμός και Ισλάμ), καθώς και ο προγενέστερός τους Ιουδαϊσμός, είναι θρησκείες που στηρίζονται σε θεία αποκάλυψη. Οι θεμελιώδεις αξίες περί του αληθούς, του αγαθού, του αγίου που τις διέπουν, θεωρούνται δεδομένες «άνωθεν». Οι φιλοσοφικές αναλύσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις ακολουθούν.

Το άλλο θρησκευτικό ρεύμα, που πηγάζει από την ινδική και την κινεζική αναζήτηση του υπερβατικού, εκ πρώτης όψεως δεν είναι εξαρτημένο από μια άπαξ διά παντός άνωθεν αποκάλυψη. Αναπτύχθηκαν εν τούτοις διάφορες σχολές, με συγκεκριμένες θεωρίες για την απόλυτη αλήθεια. [...]

Στη σύγχρονη αναζήτηση για την επίτευξη κάποιας συγκλίσεως των θρησκειών στο θέμα των πανανθρωπίνων αξιών, η έμφαση δίνεται κυρίως στις «ηθικές αξίες». Δεν πρέπει όμως να παραθεωρείται ότι οι λογικές, οι αισθητικές, οι ηθικές, οι μεταφυσικές αξίες συμπλέκονται και αλληλοεπηρεάζονται, όπως τα διάφορα συστήματα του οργανισμού: νευρικό, μυϊκό, κυκλοφορικό.

2. Από τα τέλη του 19ου αιώνος έγιναν προσπάθειες για μια καλύτερη αλληλογνωριμία και προσέγγιση ανθρώπων διαφόρων θρησκευμάτων, με διεθνή διαθρησκειακά συνέδρια και οργανισμούς. Προσπάθειες

Tι είναι η βιοηθική

Tι είναι η βιοηθική

Βιοηθική είναι ο κλάδος της επιστήμης που ασχολείται με τα ηθικά προβλήματα που ανακύπτουν στην Ιατρική, τη Βιολογία και την έρευνα.

Η ραγδαία ανάπτυξη των Βιολογικών επιστημών και η δυνατότητα παρέμβασης του ανθρώπου σε διάφορες βιολογικές διαδικασίες έκαναν απαραίτητη την ανάπτυξη ενός νέου γνωστικού αντικειμένου, αυτού της Βιοηθικής.

Από τη φύση της, η Βιοηθική, είναι το σημείο τομής διαφορετικών επιστημονικών πεδίων της Βιολογίας που περιλαμβάνουν την Γενετική, τη Βιοτεχνολογία, τη Βιοϊατρική ενώ εμπλέκονται και τελείως διαφορετικοί γνωστικοί τομείς όπως η Νομική, η Φιλοσοφία, η Κοινωνιολογία και η Θεολογία.

Το αντικείμενο της Βιοηθικής ανέκυψε από την αλματώδη πρόοδο που συντελέστηκε στην Ιατρική πρώτα

Πως δημιουργείται ο αλκοολισμός;

Πως δημιουργείται ο αλκοολισμός;

Πως γίνεται κανείς αλκοολικός; Γεννιέται με την προδιάθεση ή τον σπρώχνουν στο πιοτό τα βάσανα της ζωής; Η Ψυχιατρική έχει πολλά να πει σχετικά με την εξάρτηση από το αλκοόλ.

Πολλοί παράγοντες έχουν επιπτώσεις στην απόφαση να αρχίσει κάποιος να πίνει, στην ανάπτυξη των προσωρινών προβλημάτων με το αλκοόλ στα εφηβικά έτη και στη δεκαετία των 20 ετών, και στην ανάπτυξη τελικά της εξάρτησης από το αλκοόλ.

Η έναρξη της κατανάλωσης οινοπνεύματος εξαρτάται κατά ένα μεγάλο μέρος από κοινωνικούς, θρησκευτικούς, και ψυχολογικούς παράγοντες, αν και τα γενετικά χαρακτηριστικά φαίνεται επίσης ότι συμβάλουν.

Αλλά οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση να συνεχίσει κανείς να πίνει μέχρι το στάδιο της εξάρτησης από το αλκοόλ είναι μάλλον διαφορετικοί.

Μια παρόμοια αλληλεπίδραση μεταξύ των γενετικών και περιβαλλοντικών επιρροών συμβάλλει σε πολλές άλλες ιατρικές και ψυχιατρικές παθήσεις, και επομένως, μια ανασκόπηση αυτών των παραγόντων στον αλκοολισμό, προσφέρει ικανές πληροφορίες για τις σύνθετες γενετικές διαταραχές συνολικά.

Τα κυρίαρχα ή υπολειπόμενα γονίδια, αν και σημαντικά, εξηγούν μόνο σχετικά σπάνιες καταστάσεις. Οι περισσότερες διαταραχές έχουν κάποιο επίπεδο γενετικής προδιάθεσης που αφορά συνήθως μια σειρά διαφορετικών γενετικά επηρεασμένων χαρακτηριστικών, κάθε ένα από τα οποία αυξάνει ή μειώνει τον κίνδυνο για κάποια διαταραχή.

Είναι πιθανό ότι μια σειρά γενετικών επιρροών εξηγεί περίπου 60% του ποσοστού του κινδύνου για τον αλκοολισμό, με το περιβάλλον υπεύθυνο για το υπόλοιπο 40% της διαφοράς.


Γιατί πίνουμε;

Ο λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι πίνουν υπερβολικά είναι ένα πρόβλημα τόσο σύνθετο όσο και ο χαρακτήρας τους ή το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινούνται. Οι συνήθειες, οι παραδόσεις, η διάθεση και το σχετικό κόστος παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατάχρηση αλκοόλ και την ευαισθησία - γενετική και όχι μόνο - των αλκοολικών.

Συν τοις άλλοις άνθρωποι που πάσχουν από κατάθλιψη βρίσκουν καταφύγιο στο μεθυστικό συναίσθημα του αλκοόλ που τους προσφέρει γαλήνη, συντροφικότητα και αισθήματα ευφορίας.

Πολλοί ειδικοί φοβούνται ότι με την προσκόλληση στα αυστηρά όρια της ασθένειας, οι άνθρωποι που πίνουν δεν προβληματίζονται παρά μόνο όταν αποκτήσουν σοβαρή εξάρτηση. Ο αλκοολισμός δεν οφείλεται μόνο σε κληρονομικούς παράγοντες.

Ωστόσο οι επιστήμονες προσπαθούν να αποδείξουν ότι τα γονίδια μπορεί να ευθύνονται για τον αλκοολισμό. Αυτό βέβαια που κληρονομείται στον αλκοολισμό δεν είναι η ασθένεια αλλά κάποια προδιάθεση.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι αλκοολικών. Για να αποκτήσει κανείς εξάρτηση από το αλκοόλ, χρειάζεται συνδυασμός συμπτωμάτων. Το πιο καθοριστικό είναι η λαχτάρα να πιει. Υπάρχουν άτομα που πίνουν επειδή έχουν κατάθλιψη και το ποτό τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα όπως προαναφέραμε.

Οι τολμηροί πίνουν για να νιώσουν "ανεβασμένοι". Κάποιοι υποστηρίζουν την άποψη ότι το πιοτό τους κάνει να συμπεριφέρονται πιο φυσιολογικά, και πράγματι μπορεί να αντιδρούν καλύτερα όταν είναι μεθυσμένοι. Τέλος άλλοι πίνουν για να νιώσουν διαφορετικά.


Ψυχολογικές θεωρίες περί εξάρτησης

Ποικίλες θεωρίες συσχετίζουν τη χρήση του αλκοόλ σαν αντίμετρο για να μειώσει την ένταση και το άγχος, να αυξήσει τα υποκειμενικά συναισθήματα δύναμης, και να μειώσει τον ψυχολογικό πόνο. Ίσως το

Ο θεσμός της οικογένειας και η συμβολή της τρίτης ηλικίας στη χριστιανική ανατροφή των παιδιών

Ο θεσμός της οικογένειας και η συμβολή της τρίτης ηλικίας

στη χριστιανική ανατροφή των παιδιών

Πρωτοπρ . Βασιλείου Ι. Καλλιακμάνη , Γάμος & οικογενειακή ζωή, εκδ . Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2015, σελ. 123-125

Η Οικογένεια είτε ως μορφή κοινότητας, είτε ως ο βασικότερος βιοκοινωνικός θεσμός αποτελείται από το ζεύγος και ένα τουλάχιστον παιδί. Στην παραδοσιακή αγροτική κοινωνία κυριαρχούσε η λεγόμενη πατριαρχική οικογένεια, που περιλάμβανε πολλά πρόσωπα και ανήκαν σε τρεις τουλάχιστον γενιές (παππούδες-γονείς-εγγόνια). Στις νησιωτικές κυρίως περιοχές, λόγω της μακρόχρονης απουσίας του πατέρα από το σπίτι, αναπτύχθηκε η μητριαρχική οικογένεια, στην οποία υπήρχαν ανάλογα στοιχεία της πατριαρχικής οικογένειας. Στην αστική και σύγχρονη μεταβιομηχανική κοινωνία κυριαρχεί η πυρηνική ή μικρή οικογένεια, που περιλαμβάνει δύο γενιές, τους γονείς και τα άγαμα τέκνα τους (1). Τις τελευταίες δεκαετίες στο δυτικό κυρίως κόσμο, αλλά και στη χώρα μας αυξάνονται οι μονογονεϊκές οικογένειες.

Δε γνωρίζω αν μεθοδολογικά είναι ορθό, θεωρώ όμως ότι είναι εποπτικό να αναζητηθούν οι θέσεις της χριστιανικής αγιοπνευματικής μας παράδοσης για τα παιδιά, τις γυναίκες, τους άνδρες, τις μεταξύ τους σχέσεις και τον γάμο γενικότερα, προκειμένου να προσεγγίσουμε καλύτερα το θέμα μας. Στο δεύτερο μέρος θα αναφερθούν δύο ιστορίες, μία από την πατερική εποχή και μία από τη νεώτερη, που δείχνουν τη συμβολή της τρίτης ηλικίας στη χριστιανική αγωγή των παιδιών.

Στην Παλαιά Διαθήκη τα παιδιά θεωρούνται ευλογία Θεού και χαρακτηρίζονται ως «στέφανος γερόντων» (2). Οι γιοι ονομάζονται «νεόφυτα ελαιών κύκλω της τραπέζης» (3) των πατέρων τους. Στην Καινή Διαθήκη ο Χριστός ευλογεί τα παιδιά και εμφανίζεται να προβάλλει την εμπιστοσύνη των παιδιών στους γονείς ως πρότυπο χριστιανικής ζωής και προϋπόθεση εισόδου στη Βασιλεία του Θεού. «Και προσκαλεσάμενος ο Ιησούς παιδίον έστησεν αυτό εν μέσω αυτών και είπεν · αμήν λέγω υμίν , εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών» (4). Ενώ παράλληλα καλούσε τον λαό να δεχθεί τη Βασιλεία του Θεού όπως τα παιδιά (5) με άδολη και καθαρή καρδιά.

Παράλληλα τα παιδιά αναγνωρίζονται από την Εκκλησία ως ενιαίες ψυχοσωματικές οντότητες από τη

Tι είναι η τεχνοηθική

Tι είναι η τεχνοηθική

Η Τεχνοηθική αποτελεί κλάδο της Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας και πεδίο διεπιστημονικής μελέτης και έρευνας, με κύριο αντικείμενο τη σχέση μεταξύ της τεχνολογικής εξέλιξης και των αξιών της κοινωνίας.

Αντλεί από πολλαπλούς τομείς γνώσης, από την Επιστήμη της Πληροφορίας και τις Σπουδές Επιστήμης & Τεχνολογίας μέχρι την Εφαρμοσμένη Ηθική και Φιλοσοφία, προκειμένου να επεξεργαστεί αναδυόμενα ζητήματα σχετικά με τις ηθικές και δεοντολογικές διαστάσεις των τεχνολογικών συστημάτων και πρακτικών μέσα στη σύγχρονη κοινωνία.

Ως μέσα, η Τεχνοηθική χρησιμοποιεί τον φιλοσοφικό και διεπιστημονικό στοχασμό, τον δημόσιο διάλογο

Τα «ζωντανά θαύματα» της Γενετικής

Τα «ζωντανά θαύματα» της Γενετικής

Τσώλη Θεοδώρα 

Δύο παιδιά με σπάνιο γενετικό νόσημα θεραπεύτηκαν μέσω της χορήγησης ενός απλού συμπληρώματος διατροφής, της ταυρίνης – Ανοίγει ο δρόμος για τη θεραπεία και άλλων γενετικών νοσημάτων

Μπορεί ένα απλό συμπλήρωμα διατροφής να βάλει φρένο σε μια σοβαρή γενετική νόσο και να χαρίσει μια νέα ευκαιρία σε μικρά παιδιά που μαθηματικά θα οδηγούνταν στην τύφλωση και στη μυοκαρδιοπάθεια μέσα στα πρώτα χρόνια της ζωής τους;

Ναι, μπορεί, χάρη στην ενδελεχή έρευνα γενετιστών του Πανεπιστημίου της Γενεύης και συνεργατών τους από διαφορετικά κέντρα με επικεφαλής τον ομότιμο καθηγητή Γενετικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης κ. Στυλιανό Αντωναράκη. Μια ερευνητική ομάδα που έφθασε στο μακρινό Πακιστάν προκειμένου να λύσει έναν γενετικό γρίφο που με τη σειρά του ανοίγει ένα μεγάλο παράθυρο στον άγνωστο κόσμο χιλιάδων γονιδίων, τα οποία εκτιμάται ότι μπορούν να προκαλέσουν γενετικές ασθένειες.

Το σίγουρο είναι ότι, με την πρωτοποριακή δουλειά της που δημοσιεύθηκε προσφάτως (συγκεκριμένα στις 31 Δεκεμβρίου 2019) στην επιθεώρηση «Human Molecular Genetics», η ομάδα αυτή άνοιξε ήδη διάπλατα την πόρτα σε μια καλύτερη ζωή σε δύο παιδιά που είναι τα πρώτα μιας – ελπίζουμε – μακράς λίστας ανθρώπων με γενετικά νοσήματα οι οποίοι θα ωφεληθούν από την επιστήμη στα χρόνια που έρχονται.

Υπολειπόμενα γενετικά νοσήματα

Ας αρχίσουμε να ξετυλίγουμε τον (γενετικό) μίτο της απίστευτης σημερινής ιστορίας που αποτελεί «τέκνο» της ευφάνταστης επιστημονικής σκέψης με τη βοήθεια του κ. Αντωναράκη. Οπως εξηγεί ο καθηγητής στο «Βήμα», «το ανθρώπινο γονιδίωμα αποτελείται από περίπου 20.000 γονίδια, τα οποία στο σύνολό τους είναι πιθανώς ικανά να προκαλέσουν νόσους. Εκτιμάται ότι υπάρχουν περί τα 7.000 άγνωστα γονίδια που προκαλούν υπολειπόμενα γενετικά νοσήματα. Τα νοσήματα αυτά είναι το αποτέλεσμα μεταλλαγών και στα δύο αντίγραφα ενός γονιδίου τα οποία κάποιος κληρονομεί και από τους δύο γονείς του. Τέτοια γονίδια προσπαθούμε να ταυτοποιήσουμε μέσω μιας μεγάλης μελέτης η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στο Πακιστάν».

Για ποιον λόγο στο Πακιστάν, θα αναρωτιόταν κάποιος, και ευλόγως. Ιδού η απάντηση του καθηγητή: «Είναι δύσκολο γενετικά νοσήματα με υπολειπόμενο χαρακτήρα να εντοπιστούν στις δυτικές κοινωνίες όπου οι οικογένειες είναι κατά βάση μικρές και δεν υπάρχει, παρά ίσως σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ενδογαμία. Αναζητήσαμε σε ποια χώρα του κόσμου είναι πιο κοινοί οι γάμοι μεταξύ συγγενών και ανακαλύψαμε ότι «πρωταθλητής» είναι το Πακιστάν όπου το 50% των γάμων λαμβάνουν χώρα μεταξύ πρώτων εξαδέλφων. Οι γάμοι μεταξύ συγγενών αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες για εμφάνιση γενετικών νοσημάτων με υπολειπόμενο χαρακτήρα καθώς στα πρώτα ξαδέλφια περίπου το 12% του γονιδιώματος είναι ταυτόσημο. Ετσι λοιπόν στραφήκαμε στο Πακιστάν όπου διεξάγουμε ένα μεγάλο πρόγραμμα με χρηματοδότηση της ελβετικής κυβέρνησης στο οποίο συνεργάζονται μαζί μας εννέα πακιστανικά πανεπιστημιακά κέντρα».

Οικογενειακή υπόθεση

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος συλλέγονται δείγματα από παιδιά με νοητική υστέρηση και

Κοσμογονίες – Θεογονίες οι Επικρατούσες Θεωρήσεις

Με τον όρο κοσμογονία, (κόσμος+γίγνομαι) εννοείται στη φιλοσοφία μια θεωρία προέλευσης του σύμπαντος, είτε θρησκευτικού, μυθικού, είτε επιστημονικού χαρακτήρα. Στη μυθολογία ειδικότερα ο όρος γίνεται κατανοητός ως μυθική αφήγηση ή σώμα μύθων που σχετίζεται με τη δημιουργία του σύμπαντος. Διαφέρει από την επιστήμη της κοσμολογίας, ως προς το γεγονός ότι η δεύτερη στοχεύει στην κατανόηση της φυσικής συγκρότησης του σύμπαντος και των νόμων που το κυβερνούν.

Το Νεοελληνικό λεξικό στο λήμα αναφέρει: κοσμογονία η [kozmoγonía]:

1. επιστημονική ή μυθολογική θεωρία με την οποία γίνεται προσπάθεια να ερμηνευτεί η δημιουργία του σύμπαντος και των ουράνιων σωμάτων.

2. (μτφ.) πολύ σημαντικές, ριζικές και συνήθ. δημιουργικές αλλαγές: Tα τελευταία χρόνια έγινε πραγματική ~ στο χώρο της εκπαίδευσης. [λόγ. < γαλλ. cosmogonie (κυριολ.) < ελνστ. κοσμογονία δημιουργία του κόσμου΄]

Θεογονίες είναι οι κοσμογονίες που έχουν σαν θέμα τους την έκθεση της εξέλιξης με την οποία γεννήθηκαν οι θεοί που κυβερνούν τον κόσμο. Τέτοιες κοσμογονίες θεωρούν τον κόσμο σαν εξ’ ολοκλήρου δημιούργημα ενός ή περισσότερων θεών. Οι θεοί έχουν την δύναμη να δημιουργούν εκ του μηδενός, γι αυτό αποκαλούνται και δημιουργοί.

Άλλοι κοσμογονικοί μύθοι δέχονται την προΰπαρξη μιας ύλης την οποία ο θεός ή οι θεοί διαμορφώνουν και εξουσιάζουν. Πληροφορίες σχετικές με τη δημιουργία του κόσμου και τη γέννηση των θεών συναντάμε σε λίγους ποιητές της αρχαιότητας.

Οι πρώτες αναφορές υπάρχουν στον Όμηρο, αλλά ενώ είναι αποσπασματικές και σκόρπιες, είναι αρκετές ωστόσο για να σχηματίσουμε μια ικανοποιητική εικόνα για τους θεούς και να αποκτήσουμε μια πρώτη εντύπωση για τη δημιουργία του κόσμου, αληθή ή μη.

Στον κοσμογονικό μύθο -στην κοσμογονία γενικότερα- οι μύθοι παρουσιάζουν μια διπλή σχέση αφενός με το ανθρώπινο σώμα τον μικρόκοσμο, αφετέρου με τον περιβάλλοντα κόσμο τον μακρόκοσμο.Ανιχνεύοντας τις σωματικές λειτουργίες και παρατηρώντας αναλογίες στο περιβάλλον του, ο άνθρωπος προσπάθησε να ερμηνεύσει τον μακρόκοσμο. Το σώμα και η γη ταυτίζονται σε τέτοιους μύθους, ενώ η ανθρώπινη προέλευση, οι γεωλογικοί σχηματισμοί, το φυτικό και το ζωικό βασίλειο ερμηνεύονται μεταφορές και εικόνες συνήθως σχετιζόμενες με την ανθρώπινη αναπαραγωγή και ανάπτυξη.

Κατά τον ίδιο τρόπο οι παρατηρήσιμες αντιθέσεις και διχοτομίες του κόσμου αναγνωρίζονται ως αγώνας αντιθετικών δυνάμεων, η έκβαση του οποίου είναι η ποικιλομορφία της εξέλιξης.

Την πρώτη οργανωμένη απόπειρα θεογονικής – κοσμογονικής καταγραφής συναντάμε στον Ησίοδο,γύρω στο 740 π.Κ.Ε.. Στο έργο του υπάρχει αναλυτική περιγραφή για τους προ-ολύμπιους θεούς καθώς και για τους Ολύμπιους θεούς. Θεογονίες επίσης έγραψαν ο Απολλόδωρος που ταυτίζεται σχεδόν απόλυτα με τον Ησίοδο, ο Οβίδιος, και η πιο ενδιαφέρουσα ίσως κοσμογονική αναφορά υπάρχει στον Ορφέα και στους ορφικούς.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και στοχαστές, μέσα από τους θεογονικούς μύθους θέλησαν να εξηγήσουν, αυτό που πραγματεύονται όλες οι κοσμογονίες, την πρώτη αρχή από την οποία δημιουργήθηκε ο κόσμος, την εξελικτική πορεία του κόσμου για να φτάσει όπως είναι με τη σημερινή του μορφή, τις δυνάμεις που συγκρατούν την ενότητα του κοσμικού συνόλου και τη θέση του ανθρώπου μέσα σε αυτό.

Γενικά περί Κοσμογονία – Θεογονία

Οι αρχαίοι Έλληνες, αυτοί οι μεγάλοι που τους διέκρινε απεριόριστο χιούμορ και αχαλίνωτη φαντασία, στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν κάποια φαινόμενα έπλεξαν άπειρους μύθους. Φυσικά, ασχολήθηκαν και με την αρχή του κόσμου και τη γέννηση των αμέτρητων θεών τους. Με την πλούσια φαντασία τους έφτιαξαν τεράστιες γενεαλογίες που φανέρωναν τους προγόνους των δώδεκα Ολύμπιων θεών, αλλά και όλων των μικρότερων που λάτρευαν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Επίσης, έπλασαν καταπληκτικούς μύθους που εξηγούσαν πώς ο Δίας και οι υπόλοιποι Ολύμπιοι κατέλαβαν την απόλυτη εξουσία στο Ελληνικό Πάνθεο.

Σύμφωνα με την αρχαιότερη παράδοση που μας αφηγείται ο Όμηρος, πατέρας των θεών ήταν ο Ωκεανός, που περικύκλωνε ολόκληρο το σύμπαν. Από το σμίξιμό του με τη σύζυγό του Τηθύ προήλθαν όλοι οι υπόλοιποι θεοί. Ο Ωκεανός παρουσιάζεται από τον Όμηρο σαν ένας ηλικιωμένος, ασπρομάλλης γέροντας, με γλυκό χαμόγελο, ήσυχος, που ποτέ δεν παίρνει μέρος στους καβγάδες των θεών και κατοικεί μακριά από τη γη και τον Όλυμπο. Δυστυχώς όμως ο Όμηρος δε μας απαριθμεί τους απογόνους του Ωκεανού και της Τηθύος.

Ο Ωκεανός και η κόρη του Τιθύς

Πολύ πιο ολοκληρωμένος είναι ο μύθος που μας αφηγείται ο Ησίοδος στη «Θεογονία» του για την αρχή του κόσμου και την καταγωγή των θεών. Στην αρχή λοιπόν ήταν το Χάος, η Γη και ο Έρωτας. Αυτές οι τρεις πρωταρχικές θεότητες δεν είχαν συγγενική σχέση μεταξύ τους, απλώς εμφανίστηκαν η μία μετά την άλλη. Το Χάος ήταν θεοσκότεινο, μαύρο και άραχνο χωρίς κανένα ίχνος ζωής. Απόλυτη σιωπή βασίλευε παντού.

Αυτό το τρομακτικό, αρχικό ον ήταν απέραντο• δεν είχε αρχή μήτε τέλος. Ήταν τόσο αχανές, ώστε αν κάποιος ζούσε εκείνη την εποχή και μπορούσε να πετάξει, θα πετούσε σ’ όλη του τη ζωή χωρίς να μπορέσει να φτάσει κάποτε σε κάποια κορυφή. Αλλά, και αν συνέβαινε το αντίθετο, δηλαδή αν κάποιος άρχιζε να πέφτει στο κατάμαυρο κενό, το Χάος, θα έπεφτε σ’ όλη του τη ζωή χωρίς να φτάσει ποτέ του σε κάποιο τέλος.

Μέσα στην απεραντοσύνη του κοσμικού χρόνου προήλθαν κάποτε από το Χάος, χωρίς να μεσολαβήσει κάποιο ερωτικό σμίξιμο, δύο παράξενα όντα, το Έρεβος και η Νύχτα. Ήταν και αυτά τα όντα κατάμαυρα και σκοτεινά με τεράστιες φτερούγες. Θεόρατα και αλλοπρόσαλλα στέκονταν το ένα απέναντι από το άλλο ανοιγοκλείνοντας τα μαύρα μάτια τους, χωρίς να ανταλλάσσουν μεταξύ τους ούτε κουβέντα. Η απόλυτη ησυχία και η μοναξιά συνέχισε να κυριεύει το σύμπαν. Η μόνη διαφορά τους από το Χάος ήταν ότι είχαν αρχή και τέλος. Ήταν βέβαια πελώρια και θα χρειάζονταν κάποιος να τρέχει μήνες ολόκληρες για να φτάσει από τη μια φτερούγα τους στην άλλη, σίγουρα όμως θα έβρισκε κάποιο τέλος.

Όλο αυτό το σκοτάδι και η σιωπή βασίλευαν μέχρι τη στιγμή που ο Έρωτας, η τελευταία από τις τρεις πρωταρχικές θεότητες, μπήκε ανάμεσα στα δύο φοβερά όντα. Με την επίδραση του Έρωτα άρχισε η απόλυτη ψυχρότητα να εγκαταλείπει τις δύο μυστήριες υπάρξεις. Αντάλλαξαν τις πρώτες τους κουβέντες και κατάφεραν έτσι να διώξουν την ατέλειωτη μοναξιά που τους κυρίευε τόσους αιώνες.

Και να σε λίγο που από την παράξενη αυτή σχέση ξεπετάχτηκε ο Αιθέρας. Αστραφτερός και λαμπερός, με διάφανες φτερούγες, ακτινοβολούσε το θείο φως του προς όλες τις κατευθύνσεις. Ήταν χαμογελαστός και πανέμορφος με τεράστιο σώμα, μα με αρμονικά μέλη και κατάλευκο δέρμα. Άπλωσε τα τεράστια σκέλη του σ’ ολόκληρο το σύμπαν και σκόρπισε τη λάμψη του στο θεοσκότεινο Χάος.

Αλλά να που εμφανίζεται και μια άλλη παρόμοια θηλυκή θεότητα, η Ημέρα. Λαμπρή, κατάξανθη, πανώρια κόρη με κατάλευκες φτερούγες, έριξε αμέσως το αστραποβόλο βλέμμα της στον Αιθέρα και του χαμογέλασε. Αυτός μόλις αντίκρισε ένα παρόμοιο μ’ αυτόν και φωτεινό πλάσμα χάρηκε πάρα πολύ.Τα δυο αδέρφια χαρούμενα και παιχνιδιάρικα έφεραν την ευτυχία μέσα στον κόσμο. Έπαιζαν και κυνηγιούνταν μέσα στο απέραντο σύμπαν και κρύβονταν πίσω από τους τεράστιους μετεωρίτες. Συχνά, νευρίαζαν με τις σκανταλιές και τις φασαρίες τους, τους γερασμένους γονείς τους, που κατά βάθος όμως καμάρωναν για τα ολόλαμπρα παιδιά τους.

Evelyn De Morgan Νύχτα και Ύπνος (1878)

Ο Αιθέρας συμβόλιζε για τους αρχαίους το πάνω μέρος της ατμόσφαιρας, που αποτελεί το πιο καθαρό μέρος του αέρα. Η Ημέρα συμβόλιζε φυσικά τη μέρα, το τμήμα του εικοσιτετραώρου που είναι λουσμένο

Εξωσωματική γονιμοποίηση: Οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας στα όρια ηλικίας, την κρυοσυντήρηση και τη συναίνεση του συζύγου.

Εξωσωματική γονιμοποίηση: νέο νομοθετικό πλαίσιο

 Σημαντικές αλλαγές στην εξωσωματική γονιμοποίηση φέρνει το υπουργείο Υγείας με νομοσχέδιο που συζητήθηκε σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο. Το σχέδιο νόμου δίνει τη δυνατότητα και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας να τεκνοποιήσουν με την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ενώ επιτρέπει την κρυοσυντήρηση ωαρίων και για κοινωνικούς λόγους.

Μεταξύ άλλων προβλέπεται:

• Αύξηση του ορίου ηλικίας στα 54 έτη

• Επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση ωαρίων όχι μόνο για ιατρικούς αλλά και για κοινωνικούς λόγους, δίνοντας τη δυνατότητα στις γυναίκες να διατηρήσουν τα ωάρια τους και να κάνουν χρήση αυτών όποτε το επιθυμήσουν

• Καταργείται η απαιτούμενη συναίνεση του συζύγου για την κρυοσυντηρηση ωαρίων από τη γυναίκα που το επιθυμεί

• Επιτρέπεται στη διαζευγμένη γυναίκα να κάνει χρήση των κρυοσυντηρημένων ωαρίων της χωρίς τη συναίνεση του συζύγου/ συντρόφου

• διασφαλίζεται  η δυνατότητα ατόμων που πάσχουν από HIV να υποβληθούν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή

Στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αναφέρθηκε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην

Επιστήμη και Θρησκεία – Συνέντευξη του καθηγητή της ιατρικής πατέρα Δημητρίου Λινού

Επιστήμη και Θρησκεία

Ο καθηγητής ιατρικής πατήρ Δημήτρης Λινός, ο οποίος πρόσφατα χειροτονήθηκε ιερέας, μιλά στην Αρένα της Ζωής, με την ιδιότητα του ιατρού και και του πνευματικού για θέματα που σχετίζονται με τη σχέση της επιστήμης και της ιατρικής με τη θρησκεία. 

Πηγή: https://www.dailymotion.com/video/x8a52pc

Πάσχα των Ελλήνων - Χριστός Ανέστη !

Χριστός Ανέστη !

 Στίχοι: Γιώργος Θέμελης 

 Μουσική: Σταύρος Κουγιουμτζής 

Πρώτη εκτέλεση: Γιώργος Νταλάρας

Πάσχα των Ελλήνων 

Πάσχα Πάσχα της αγάπης

Σήμερα μαύρος ουρανός - Θρήνος Μεγάλης Παρασκευής

Σήμερα μαύρος ουρανός -  Χρόνης Αηδονίδης

 

Θρήνος Μεγάλης Παρασκευής

Σήμερα μαύρος ουρανός

σήμερα μαύρη μέρα,

σήμερα όλοι θλίβονται

 και τα βουνά λυπούνται.

 

Σήμερα το έβαλαν βουλή

οι άνομοι Εβραίοι,

για να σταυρώσουν το Χριστό,

τον πάντων Βασιλέα.

 

Η Παναγιά η Δέσποινα

καθόταν μοναχή της,

 τη προσευχή της έκαμνε

για το μονογενή της.

 

Φωνή ακούει εξ Ουρανού

και απ' Αρχαγγέλου στόμα: -

Σώνουν κυρά μου οι προσευχές,

σώνουν και οι μετάνοιες,