Έυσενκ Χ. (Eysenck Hans 1916-1997)

Έυσενκ Χ. (Eysenck Hans 1916-1997)

Γερμανικής καταγωγής ψυχολόγος που έζησε και εργάστηκε στη Μεγάλη Βρετανία. Δύο βασικά αντικείμενα της επιστημονικής του έρευνας αποτέλεσαν η θεραπεία της συμπεριφοράς και η θεραπεία της προσωπικότητας. Δημοσίευσε πάρα πολλά άρθρα και εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά και συχνά οι θέσεις που διατύπωνε προκαλούσαν έντονες αντιπαραθέσεις.

Προσωπική ζωή 

Γεννήθηκε στο Βερολίνο στις 4 Μαρτίου του 1916 από μητέρα ηθοποιό και από πατέρα καλλιτέχνη ο οποίος ειδικευόταν στην κωμωδία και εργαζόταν σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης. Καθώς οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν μόλις δύο ετών, την ανατροφή του ανέλαβε η γιαγιά του από την πλευρά της μητέρας του, η οποία, κατά την εποχή της κυριαρχίας του Χίτλερ, πέθανε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το 1934, στα 18 του χρόνια, αποφάσισε να φύγει από τη Γερμανία για πολιτικούς λόγους· προϋπόθεση για να συνεχίσει κάποιος τις σπουδές του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ήταν η εγγραφή στα τάγματα του ναζιστικού κόμματος, κάτι που έβρισκε τον νεαρό Χανς εντελώς αντίθετο. Εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, συνέχισε τις σπουδές του εκεί και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του το 1940.

Ο γιος του, Μάικλ, από τον πρώτο του γάμο με την Μάργκαρετ Ντέιβις, είναι πολύ γνωστός καθηγητής ψυχολογίας. Από τον δεύτερο γάμο του, με την Σίμπιλ Ρόσταλ, απέκτησε τρεις γιούς και μία κόρη. Πέθανε στις 4 Σεπτεμβρίου 1997 στα 81 του χρόνια μετά από μακροχρόνια ασθένεια.

Επαγγελματική διαδρομή

 
Το 1955 ξεκίνησε να εργάζεται ως καθηγητής ψυχολογίας στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του King's College. Διατήρησε τη θέση αυτή ως το 1983 και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δημοσίευσε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του. Στις έρευνές του ακολούθησε αυστηρά την κατεύθυνση των φυσικών επιστημών και εστίασε την προσοχή του στη νοημοσύνη και στην προσωπικότητα.

Υποστήριζε ότι η νοημοσύνη είναι τουλάχιστον εν μέρει γενετική και ότι διαφορετικές φυλετικές ομάδες διαθέτουν διαφορετικά επίπεδα νοημοσύνης. Οι απόψεις του αυτές παρέμειναν αμφιλεγόμενες

καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, προκαλώντας μάλιστα και ακραίες αντιδράσεις, όπως για παράδειγμα η επίθεση που δέχτηκε από έναν διαδηλωτή ο οποίος τον χτύπησε στη μύτη κατά τη διάρκεια μιας διάλεξής του. Απαντώντας σε πολλούς επικριτές του, υποστήριξε ότι, σύμφωνα με τον νόμο, υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη βιολογική ισότητα και την ίση μεταχείριση, τονίζοντας ότι η πρώτη είναι αδύνατη ενώ η δεύτερη είναι ένας σημαντικός στόχος.

Αρκετές συνεντεύξεις του δημοσιεύτηκαν σε ακροδεξιές εφημερίδες και περιοδικά, προκαλώντας κατηγορίες για ρατσισμό. Επίσης, είχε δημοσιεύσει άρθρο του και στο περιοδικό Penthouse. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του εργάστηκε για λογαριασμό καπνοβιομηχανιών διεξάγοντας έρευνες για τις επιπτώσεις του καπνίσματος. Όταν ρωτήθηκε για την ηθική διάσταση πίσω από αυτή την κίνηση, ισχυρίστηκε ότι αυτό που μετράει είναι εάν η έρευνα γίνεται σωστά και όχι εάν η έρευνα χρηματοδοτείται από τη σωστή ή τη λάθος πλευρά.

Ο Άιζενκ ήταν ένας παραγωγικός συγγραφέας με χιλιάδες άρθρα και σχεδόν εκατό βιβλία. Ως τη στιγμή του θανάτου του, το 1997, ήταν ο πιο πολυμνημονευμένος ψυχολόγος σε επιστημονικά περιοδικά.

Συμβολή στην ψυχολογία

 
Καθώς ένας από τους βασικούς του επιστημονικούς στόχους ήταν να διατυπώσει μία θεωρία προσωπικότητας, το ερευνητικό ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε κατά κύριο λόγο στον τομέα της προσωπικότητας. Διατύπωσε και ανέλυσε τις ανεξάρτητες πλευρές της εξωστρέφειας, της νευρωσικής συμπεριφοράς και της ψυχωσικής συμπεριφοράς. Θεωρούσε ότι ο νευρωτισμός αποτελεί μία βιολογική μορφή συναισθηματικής αστάθειας. Δημοσίευσε αρκετά άρθρα υποστηρίζοντας ότι μεγάλο μέρος της προσωπικότητας είναι γενετικά καθορισμένο.

Θεωρούσε την ψυχανάλυση αντιεπιστημονική και προτιμούσε μία συμπεριφορική προσέγγιση στη θεραπεία. Στην θεωρία της προσωπικότητας που ανέπτυξε συγκρίνει δύο κεντρικούς παράγοντες, την εξωστρέφεια (Ε) και τον νευρωτισμό (Ν), από τους οποίους προκύπτουν τέσσερις βασικοί τύποι προσωπικότητας.

Οι συγκεκριμένοι τύποι προσωπικότητας βασίζονται στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Ιπποκράτη:

1. Νευρωτικός και εξωστρεφής: ευέξαπτος τύπος προσωπικότητας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από δυναμισμό και ηγετικές τάσεις.
2. Νευρωτικός και εσωστρεφής: μελαγχολικός τύπος προσωπικότητας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από επιφυλακτικότητα και εσωστρέφεια.
3. Σταθερός και εξωστρεφής: αισιόδοξος τύπος προσωπικότητας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από κοινωνικότητα και είναι ιδιαίτερα χαρισματικός.
4. Σταθερός και εσωστρεφής: φλεγματικός τύπος προσωπικότητας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από συνέπεια και ηρεμία.

Είπε: «Πάντα ένιωθα ότι ο επιστήμονας οφείλει στον κόσμο μόνο ένα πράγμα, και αυτό είναι η αλήθεια όπως τη βλέπει.»

Αναδημοσίευση από: https://www.psychology.gr/diasimoi-psychologoi/1157-hans-eysenck.html