Εξωσωματική Γονιμοποίηση : Άλυτοι Προβληματισμοί – Ηθικά διλήμματα

Εξωσωματική Γονιμοποίηση –  Ηθικά διλήμματα

της Χάδλα – Σκαρλάτου Παναγιώτα

Βιολόγος, Γενετική και Μοριακή Βιολογία
MSc Systemic Biology

Το πρώτο «παιδί του σωλήνα» γεννήθηκε το 1978 και μαζί του γεννήθηκαν πολλά προφητικά σενάρια που πραγματοποιούνται ένα ένα στο πέρασμα των χρόνων. Η δημιουργία τραπεζών καλών κατεψυγμένων εμβρύων (κρυοσυντήρηση εμβρύων), η συντήρηση γονιμότητας ανδρών και γυναικών με κρυόψυξη ωαρίων και σπερματοζωαρίων αντίστοιχα,

ακόμα και μετά το θάνατο του δότη, αλλά και η γέννηση παιδιών «κατά παραγγελία», που θα φέρουν επιθυμητά χαρακτηριστικά και φύλο είναι μερικά από αυτά. Μέσα στην ευφορία που δημιουργήθηκε τότε αναλογίστηκε κανείς τις ηθικές προεκτάσεις όλων αυτών των σεναρίων, που σήμερα αποτελούν γεγονότα;

Για πολλά άτεκνα ζευγάρια η εξωσωματική γονιμοποίηση θεωρείται το ύψιστο επιστημονικό “θαύμα” που απάλυνε τον πόνο τους και έγινε το μέσο κατάκτησης της ευτυχίας βιώνοντας τη μητρότητα και πατρότητα αντίστοιχα, φέρνοντας στη ζωή τους ένα ή περισσότερα πλασματάκια. Σίγουρα αυτό θα ακουστεί σκληρό, όμως, ελάχιστοι σκέφτονται ότι η ατεκνία κάποιων ζευγαριών μπορεί να είναι μια αδιέξοδος, ένας σοφός μηχανισμός, που η ίδια η φύση όρισε προς αποφυγή αύξησης του γενετικού φορτίου του ανθρώπου από επιβλαβείς μεταλλάξεις. Ο δυισμός είναι προφανής!!! Και είναι αποτέλεσμα της γοργής συσσώρευσης της νέας γνώσης που εσπευσμένα μεταφέρεται στην εφαρμογή, πριν προλάβουμε να αναλογιστούμε το θετικό και το αρνητικό, το τυπικό και το παράτυπο, το ηθικά σωστό και λάθος.

32 χρόνια από τη γέννηση του πρώτου παιδιού του σωλήνα και στις «υπηρεσίες» της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής συγκαταλέγονται η καλλιέργεια βλαστοκύστεων, η κρυόψυξη ωαρίων και σπερματοζωαρίων και η κρυοσυντήρηση εμβρύων.

Όσον αφορά την καλλιέργεια των βλαστοκύστεων, πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι η παράταση της καλλιέργειας των εμβρύων επιτρέπει την επιλογή των υγιέστερων εμβρύων και μπορεί να οδηγήσει στην επίτευξη υψηλότερων ποσοστών εγκυμοσύνης. Αναρωτιέμαι μετά από αυτό, το βάραθρο του Καιάδα έχει πάρει τη μορφή σύγχρονων εργαστηρίων;;; Τα λιγότερο υγιή έμβρυα θανατώνονται με επιστημονικό, ελεγχόμενο και επαναλήψιμο τρόπο; Θυσιάζονται, μήπως, παρανόμως στο βωμό της επιστημονικής γνώσης ως πειραματόζωα;

Η κρυόψυξη ωαρίων και σπερματοζωαρίων συνάδει με τη συντήρηση της γονιμότητας γυναικών και ανδρών αντίστοιχα. Πρόκειται για τη συντήρηση αγονιμοποίητων ωαρίων ή σπερματοζωαρίων. Στη

μέθοδο αυτή καταφεύγουν γυναίκες των οποίων η γονιμότητα απειλείται πχ καρκινοπαθείς, αλλά και γυναίκες που για κοινωνικούς λόγους (καριέρα, εύρεση συντρόφου, κλπ) μεταθέτουν την απόκτηση παιδιού. Είναι γεγονός η κύηση γυναίκας 63 χρονών! Όλα αυτά όμως προσκρούουν στους κανόνες της φύσης, καθώς είναι γνωστό ότι το μητρικό περιβάλλον παίζει σπουδαίο ρόλο στην επιτυχή εμβρυική έκβαση. Με το πέρασμα των χρόνων το ποσό του αίματος που ρέει στη μήτρα μειώνεται, καθώς και η ποσότητα του αμνιακού υγρού. Η διατροφή της μητέρας επηρεάζει το έμβρυο, αλλά και τα εξωτερικά ερεθίσματα που προσλαμβάνει παίζουν ρόλο στην υγιή ανάπτυξή του… και αναμφισβήτητα όλα αυτά πτωχαίνουν με την αύξηση της ηλικίας. Ακόμα και οι σωματικές αντοχές της μητέρας. Επίσης, συρρικνώνεται ο χρόνος της μητέρας που είναι διαθέσιμος να μεγαλώσει και αναθρέψει το παιδί της. Όσον αφορά τη συντήρηση σπερματοζωαρίων έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις μεταθανάτιας σύλληψης και γέννησης κάτι το οποίο γεννά περίπλοκα νομικά και ηθικά ζητήματα, όπως ότι προστίθεται νέο πρόσωπο στους κληρονόμους, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι έρχεται στη ζωή ένα παιδί, του οποίου την πατρική παρουσία έχουμε εμείς οι ίδιοι στερήσει με την επιλογή μας.

Έχετε, επίσης, αναλογιστεί τα νομικά και ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από την ύπαρξη παιδιών με πέντε γονείς; Ο ορισμός της μητέρας και του πατέρα κλωνίζεται, καθώς μπορεί να υπάρξουν περιπτώσεις όπου μια γυναίκα Α γίνεται δότρια ωαρίου, ένας άνδρας Α γίνεται δότης σπερματοζωαρίου, μια παρένθετη μάνα Β κυοφορεί το έμβρυο και δύο γονείς (γυναίκα Γ και άνδρας Γ) που κίνησαν όλη αυτή τη διαδικασία για να αποκτήσουν παιδί και να αναλάβουν την ανατροφή του. Αν όλοι διεκδικήσουν την κηδεμονία του παιδιού, ποιος από όλους θεωρείται περισσότερο «γονιός»;;; Αναμφισβήτητα οι δότες ωαρίου και σπερματοζωαρίου θεωρούνται βιολογικοί γονείς, αφού το γενετικό υλικό του παιδιού είναι συνδυασμός των δικών τους γενετικών υλικών και θα φέρει και πολλά φαινοτυπικά χαρακτηριστικά τους. Το ίδιο όμως μπορούμε να πούμε και για την παρένθετη μητέρα που δέχτηκε να κυοφορήσει το έμβρυο, καθώς γνωρίζουμε ότι οι 9 μήνες στη φωλιά της μήτρας είναι καθοριστικοί για τη σωματική και ψυχική ανάπτυξη του εμβρύου. Η ψυχολογία και η διατροφή της μητέρας, τα εξωτερικά ερεθίσματα που δέχεται το έμβρυο από αυτή και η θεϊκή αίσθηση κυοφορούσης-εμβρύου δημιουργεί άρρηκτους δεσμούς μεταξύ των δύο. Τέλος όμως, ποιος θα αμφισβητήσει την αμέτρητη αγάπη, την αφοσίωση, τις προσπάθειες και τις αγωνίες του ζευγαριού που αναθρέφει το παιδί αυτό. Άλλωστε η φράση «γονιός δεν είναι αυτός που γεννάει, αλλά αυτός που μεγαλώνει» είναι απόλυτα σωστή, αναλογιζόμενοι περιπτώσεις παιδιών που έχουν βρεθεί σε κάδους απορριμμάτων από τους ίδιους γονείς που τους γέννησαν!

Στα πλαίσια του προγράμματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης συχνά προκύπτουν υπεράριθμα έμβρυα. Τα έμβρυα αυτά μπορούν να συντηρηθούν με τη διαδικασία της κατάψυξης, σε υψηλά ποσοστά επιβίωσης, εξασφαλίζοντας στο ζευγάρι παραπάνω προσπάθειες, χωρίς την ανάγκη επαναλαμβανόμενων κύκλων εξωσωματικής γονιμοποίησης. Πόσο καλά γνωρίζουμε τη «βιολογική συμπεριφορά» των εμβρύων αυτών σε μεγαλύτερη ηλικία (πχ εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών και ασθενειών). Ποιος μας έδωσε το δικαίωμα να «παγώνουμε» τη ΖΩΗ χωρίς τη συγκατάθεσή της;;; Πώς θα νιώθατε αν μαθαίνατε ότι επί 21 χρόνια για παράδειγμα, ήσασταν ένα παγωμένο έμβρυο στο ψυγείο, πριν εμφυτευθείτε στη ζεστή μητρική φωλίτσα; Ποια η κατάληξη των άτυχων «εμβρυικών αδερφών» που απέμειναν στην κατάψυξη, μετά από την κατάληξη/επιλογή του ζευγαριού για τον αριθμό των παιδιών που θα γεννήσουν;

Όλα τα προαναφερθέντα είναι ερωτήματα που δεν μπορούν να απαντηθούν τόσο απλά. Ακόμα και η νομική επιστήμη δυσκολεύεται να βρει λύσεις όταν τα πράγματα περιπλέκονται, «τρέχοντας» πίσω από την επιστημονική πρόοδο στην προσπάθειά της να καλύψει νέες καταστάσεις που συνεχώς εμφανίζονται…

Αναδημοσίευση από: https://www.pentapostagma.gr/2011/01/blog-post_7600.html