Χριστιανισμός και Επιστήμη: αλληλοσυμπληρούμενα ή αλληλοαποκλειόμενα

Χριστιανισμός και Επιστήμη

Γράφει ο Δημήτριος Βερδελής*

Πρόσφατα κυκλοφόρησε η είδηση ότι ένας νέος επιστήμονας με διδακτορικό στη φυσική από το πανεπιστήμιο Stanford της Καλιφόρνια ο οποίος ασχολείται ενεργά με τις θετικές επιστήμες, αποφάσισε να γίνει ιερομόναχος σε μονή της γενέτειράς του, του Ηρακλείου. Ο μοναχός Αθηναγόρας σπούδασε σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο τη φυσική επιστήμη και έκανε τη διδακτορική του διατριβή στον τομέα της φυσικής συμπυκνωμένης ύλης, υπεραγωγιμότητας και κβαντικής θεωρίας μαγνητισμού.

Αναρωτιέται όμως ο καλόπιστος αναγνώστης αυτής της είδησης: «Μα είναι δυνατόν να ασχολείται με τις φυσικές επιστήμες και να πιστεύει στο Θεό, πόσο μάλλον να γίνει μοναχός;» Ο ίδιος αναφέρει πως «πρέπει να έχει κάποιος μεγάλη αγάπη και φλογερό έρωτα για το Χριστό για να αποφασίσει να αφήσει τα πάντα στην άκρη και να αφιερώσει την ψυχή του και όλη του την ύπαρξη σε Αυτόν. Δεν απορρίπτω την επιστήμη αλλά όσο περνά ο καιρός, συνειδητοποιώ ότι η πνευματική ζωή δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε.» Με αφορμή την τολμηρή και παράλογη κατά κόσμο απόφασή του αξίζει να ερευνήσουμε τις σχέσεις του Χριστιανισμού με την επιστήμη κατά τη διάρκεια της συνύπαρξής τους στον κόσμο και να εμπνευστούμε από τα παραδείγματα των αγίων και των πιστών που συνέβαλαν στην εξέλιξη και την πρόοδο αυτής.

Ο πρώτος χριστιανός επιστήμονας που ξέρουμε είναι ο ευαγγελιστής Λουκάς ο οποίος όντας γιατρός συνέγραψε το Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων . Γιατροί υπήρξαν επίσης, οι άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, Κύρος και Ιωάννης, Παντελεήμων και Ερμόλαος, Θαλλέλαιος και Τρύφων, Σαμψών και Διομήδης. Ο διασημότερος ιατρός της αρχαιότητος μετά τον Ιπποκράτη, ο Γαληνός, ήταν χριστιανός.

Ο Μέγας Βασίλειος επίσης γιατρός, στην Εξαήμερό του χρησιμοποιεί όλες τις επιστημονικές ανακαλύψεις

της εποχής του για να δείξει την εσφαλμένη εικόνα των αρχαίων για τον κόσμο και το ότι ο Χριστιανισμός δεν απειλείται από την επιστήμη εφόσον και οι δύο υπηρετούν την αλήθεια και τον άνθρωπο. Σπουδαίος γιατρός το έργο του οποίου συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως και σήμερα υπήρξε ο Άγιος Λουκάς Συμφερουπόλεως, ο οποίος δημοσίευσε σαράντα επιστημονικά έργα, ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη γενική αναισθησία και έθεσε τα θεμέλια για μία ολόκληρη ιατρική ειδικότητα.

Αξίζει να αναφερθεί επίσης ο Ιωάννης Φιλόπονος κυρίως για δύο λόγους: ο πρώτος είναι ότι απαντά στους νεοπλατωνικούς γιατί το σύμπαν δεν είναι αιώνιο και άφθαρτο, κάτι το οποίο κυκλοφορούσε τότε ως ιδέα και ο δεύτερος λόγος είναι ότι ο Ιωάννης εφηύρε την ιδέα της κινητικής ορμής διατυπώνοντας χίλια χρόνια πριν τον Νεύτωνα τον δεύτερο του νόμο.  

Αλλά παραδείγματα ανθρώπων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στο Θεό, δραστηριοποιούμενοι παράλληλα και στον τομέα της επιστήμης, αποτελούν ο ρωμαιοκαθολικός ιερέας Ζωρζ Λεμαίτρ, ο οποίος υπήρξε εισηγητής της θεωρίας της μεγάλης Έκρηξης, ο μοναχός Γκρέγκορ Μέντελ γνωστός ως ο πατέρας της γενετικής και ως ο ερευνητής που ανακάλυψε την κληρονομικότητα και ο Φράνσις Κόλλινς ο χριστιανός συγγραφέας του βιβλίου «Η γλώσσα του Θεού» ο οποίος εργάστηκε ως επικεφαλής του προγράμματος για την αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος. Κλείνοντας θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ στον Σεβασμιώτατο μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. κ. Νικόλαο και τις σπουδές του στο Harvard και στο M. I. T.

Παρατηρώντας την πορεία των προαναφερθέντων χριστιανών επιστημόνων οδηγούμαστε στο συμπέρασμα πως η υποτιθέμενη κόντρα μεταξύ πίστης και επιστήμης είναι αποτέλεσμα της σκέψης κάποιων φανατικών, οι οποίοι αναγάγουν την επιστήμη σε μεταφυσική και ιδεολογία νομίζοντας ότι μπορεί να απαντήσει και στο περί Θεού ερώτημα. Στη δημιουργία της εντύπωσης της φαινομενικά ασυμβίβαστης πορείας της πίστης και της επιστήμης συνέβαλαν βέβαια κατά καιρούς και ορισμένοι πιστοί οι οποίοι εμμένοντας στο γράμμα ξεχνούσαν το πνεύμα της Γραφής. Όσοι τάσσονται πάντως υπέρ του ασυμβίβαστου της θρησκείας και της επιστήμης παραβλέπουν το γεγονός πως η επιστήμη εξετάζει το «πώς» δημιουργήθηκαν και λειτουργούν ο κόσμος, οι φυσικοί οργανισμοί, ο άνθρωπος. Η θρησκεία ασχολείται με το «γιατί» και το «ποιος» έχει δώσει πνοή σε κάθε ζωντανή ύπαρξη. Για αυτό, ως επιστήμονες οι άγιοι αναζητούσαν να βρουν τους νόμους που διέπουν το σύμπαν δίχως να αμφιβάλουν για την αλήθεια και την ύπαρξη του μεγάλου Νομοθέτη.

Στην ορθόδοξη παράδοση δεν υπάρχει καμία αντίφαση του να είναι κανείς θετικός επιστήμονας και πιστός χριστιανός και αυτό γιατί ο Χριστιανισμός έχει να κάνει με το άκτιστο και οι θετικές επιστήμες με το κτιστό.

Η ανθρωπότητα, λοιπόν, χρειάζεται την επιστήμη, όπως και η επιστήμη χρειάζεται το Χριστιανισμό γιατί όπως γράφει ο Πλάτων:  πᾶσά τε ἐπιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης καὶ τῆς ἄλλης ἀρετῆς πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται.

ΥΓ: Αν και το κείμενο γράφτηκε πριν την είδηση για τις δηλώσεις του Stephen Hawking περί Θεού μπορεί να ιδωθεί ως μια πρόχειρη απάντηση για όσους θεωρούν πως υπάρχει ασυμβίβαστο μεταξύ του να είσαι πιστός Χριστιανός και και θετικός επιστήμονας.

*Ασκούμενος δικηγόρος

Δημοσιεύτηκε στην Παρεμβολή, περιοδικό της ΧΦΕ.     

Αναδημοσίευση από: https://meaculpa.gr/apopsis/12237-xristianismos-kai-epistimi-allilosumpliroumena-i-alliloapokleiomena