Μαθήματα βιοηθικής – Μεταμοσχεύσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση

Μαθήματα βιοηθικής
Μεταμοσχεύσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση

Κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι, δέχονται ένα δώρο ζωής λαμβάνοντας ένα σωτήριο μόσχευμα που τους διατηρεί στη ζωή. Η δωρεά οργάνων και ιστών, εκτός του ότι είναι μια υπέρτατη ένδειξη ανιδιοτελούς αγάπης προς τον συνάνθρωπο, είναι παράλληλα και ένα μείζον βιοηθικό ζήτημα, αφού εγείρονται πλείστα ηθικά διλήμματα σχετιζόμενα, τόσο με τις μεταμοσχεύσεις, όσο και με τη δωρεά των οργάνων. 

Οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα και έχουν καθιερωθεί πλέον ως μια θεραπευτική πρακτική. Η μεταμόσχευση οργάνων είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία για την ανεπάρκεια ιστών και οργάνων. Είναι μια πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία, με εγχείριση, μεταφέρονται υγιή όργανα, από ένα νεκρό ή ζωντανό δότη σε έναν σοβαρά πάσχοντα λήπτη με σκοπό την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού του.  Για να πραγματοποιηθεί μια μεταμόσχευση πρέπει να συνυπάρχουν τρεις παράγοντες: ο Δότης που μπορεί να είναι εν ζωή (π.χ δωρίζει ένα από τα διπλά του όργανα) ή εγκεφαλικά νεκρός, ο λήπτης που λαμβάνει το μόσχευμα και η μεταμοσχευτική ομάδα που θα πραγματοποιήσει την αφαίρεση και την εμφύτευση του μοσχεύματος. 

Οι δυο άγιοι ιατροί Κοσμά και Δαμιανός
μεταμοσχεύουν το πόδι ενός νεκρού
μαύρου Αιθίοπα στη θέση 
του άρρωστου ποδιού ενός λευκού

Αναμφισβήτητα οι μεταμοσχεύσεις  αποτελούν μια ύψιστη έκφραση αγάπης και συναλληλίας προς τους συνανθρώπους μας. Παρά ταύτα από την πλευρά της βιοηθικής και της χριστιανικής ηθικής εγείρονται αρκετοί προβληματισμοί οι οποίοι  σχετίζονται με τα παρακάτω ζητήματα:  

• Ποιος και υπό ποιες συνθήκες κάποιος δωρίζει ένα όργανο;
• Πότε μπορούμε να αφαιρέσουμε ένα όργανο;
• Με ποια κριτήρια κάποιος ασθενής λαμβάνει ένα μόσχευμα;

Στο παρόν διαδικτυακό μάθημα έχετε τη δυνατότητα μέσα από την αρχική μας παρουσίαση (PowerPoint) να εισαχθείτε στο βιοηθικό και θεολογικό προβληματισμό σχετικά με το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων. Έπειτα για περισσότερη εμβάθυνση και μελέτη προτείνουμε διαφορά σχετικά άρθρα, βίντεο και ταινίες. Τέλος, υπάρχουν και ορισμένες online ασκήσεις για περισσότερη εμπέδωση και ανατροφοδότηση. Οι παραπάνω ασκήσεις δημιουργήθηκαν με βάση το υλικό του παρόντος μαθήματος και κυρίως την αρχική μας παρουσίαση. 

Επίσης, εφόσον το επιθυμείτε, πατώντας πάνω στον παρακάτω σύνδεσμο: «Μεταμοσχεύσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση» μπορείτε να ανοίξετε την παρουσίαση σε μορφή pdf. Έπειτα αφού ανοίξει, πατώντας πάνω δεξιά το αντίστοιχο εικονίδιο για τη λήψη μπορείτε να την κατεβάσετε σε μορφή PowerPoint και να την αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας. 

Προτεινόμενα βίντεο:

Μεταμοσχεύσεις
Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση

Δωρεά Ιστών & Οργάνων και Μεταμόσχευση: Πώς λειτουργεί; - video
Μεταμοσχεύσεις - (Ντοκιμαντέρ του 2011) 
Η σκληρή αλήθεια για τις μεταμοσχεύσεις (Πρωταγωνιστές 2012)
Η πρώτη εκτεταμένη μεταμόσχευση προσώπου στην ιστορία – Video 
Μεταμοσχεύσεις... Περιμένοντας στη λίστα (Αυτοψία 2014)
Οι μύθοι και οι αλήθειες για τα βλαστοκύτταρα – Βίντεο

Προτεινόμενα άρθρα:

Το νομικό πλαίσιο της Ελλάδας για τις μεταμοσχεύσεις  
Ηθικά Προβλήματα & Διλήμματα των Μεταμοσχεύσεων 
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ … Ηθική... και Δεοντολογία  
Η ανήθικη ηθική της αγοραπωλησίας ανθρωπίνων οργάνων. 
Ιστορία των Μεταμοσχεύσεων  
Έμβρυα - δότες κατά παραγγελία στην Ινδία   
Σκέψεις για τις Μεταμοσχεύσεις  
Η Ηθική των Μεταμοσχεύσεων  
«ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ» 
Γεγονός η πρώτη χίμαιρα ανθρώπου-χοίρου!  
Το ηθικό κόστος αλλά και η αναγκαιότητα της δημιουργίας οργάνων για μεταμόσχευση  
Μεταμοσχεύσεις και μεταγγίσεις: Τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν   
Η πρώτη καρδιά από τρισδιάστατη εκτύπωση στο Ισραήλ 
Βλαστοκύτταρα: δημόσιες ή ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης; 
Έτσι θα απογειωθούν οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα
 Ιάπωνες ανέπτυξαν ανθρώπινα όργανα σε χιμαιρικά έμβρυα χοίρων-ανθρώπων.  
Ποια βιοηθικά διλήμματα εγείρονται από τη μεταμόσχευση μιας μήτρας;  
Γιατροί εμφύτευσαν αυτί που αναπτύχθηκε προηγουμένως στο βραχίονα στρατιώτη  
Αποκάλυψη κυκλώματος διακίνησης ανθρώπινων οργάνων στην Αίγυπτο 
Γερμανία: 3D εκτύπωση ανθρωπίνων οργάνων

Online ασκήσεις εμπέδωσης - ανατροφοδότησης για τη βιοηθική προσέγγιση των Μεταμοσχεύσεων

Στους παρακάτω συνδέσμους υπάρχουν πέντε online ασκήσεις οι οποίες σχετίζονται με το ζήτημα των Μεταμοσχεύσεων. Οι ασκήσεις αυτές έχουν ως στόχο την περαιτέρω εμπέδωση και ανατροφοδότηση του παρόντος μαθήματος. (θα αναρτηθούν  προοδευτικά τις επόμενες ημέρες) 

Μεταμοσχευσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση -Onlineερωτήσεις του τύπου «πολλαπλής επιλογής»
 Μεταμοσχεύσεις Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση - Online ερωτήσεις σωστού λάθους 
Μεταμοσχεύσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση - Online Σταυρόλεξο 
Μεταμοσχεύσεις: Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση - Online ερωτήσεις αντιστοίχησης ή σύζευξης  
Μεταμοσχεύσεις; Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση - Online άσκηση συμπλήρωσης κενών

Βιοηθική και Κινηματογράφος: Μεταμοσχεύσεις

21 γραμμάρια  21 Grams 2003

του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου

Τα 21 γραμμάρια είναι ταινία του 2003 σε σκηνοθεσία του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου και σενάριο του Γκιγιέρμο Αριάγα. Ο τίτλος της αναφέρεται στα 21 γραμμάρια που χάνει ο άνθρωπος την ώρα που πεθαίνει, το υποτιθέμενο βάρος της ψυχής. Η ταινία προσεγγίζει αρκετά βιοηθικά ζητήματα, όπως είναι τα θέματα των μεταμοσχεύσεων, του εγκεφαλικού θανάτου και της εξωσωματικής γονιμοποίησης.   Μέσα από ένα έντονο ρεαλισμό, αλλά και μια βαθιά μεταφυσική θεώρηση, πραγματεύεται θέματα και έννοιες όπως είναι η ζωή, ο θάνατος, η μοίρα, ο εθισμός, η εκδίκηση, η ενοχή, και η λύτρωση.
Ο Πολ έχει πρόβλημα με την καρδιά του και κινδυνεύει να πεθάνει. Ζει μαζί με τη σύζυγό του, τη Μέρι, η οποία του ζητά να δωρίσει το σπέρμα του για να κάνει το παιδί του. Η Κριστίνα είναι παντρεμένη με τον Μάικλ και έχουν δύο παιδιά.
O Τζακ είναι ένας πρώην φυλακισμένος, που προσπαθεί να επανέλθει στον ρυθμό της ζωής του και αφοσιώνεται στον Θεό.  Οι τρεις ιστορίες ενώνονται, όταν μια μέρα ο Τζακ παρασέρνει κατά λάθος με το αυτοκίνητό του τον Μάικλ και τα παιδιά και τους τραυματίζει θανάσιμα. Η Κριστίνα αποφασίζει να δώσει την καρδιά του Μάικλ για μεταμόσχευση και ο λήπτης είναι ο Πολ. Ο Πολ μόλις έκανε τη μεταμόσχευση της καρδιάς  προσπαθεί να πλησιάσει την Κριστίνα, γιατί κουβαλά την καρδιά του νεκρού συζύγου της… 

Πηγές: 

https://el.wikipedia.org/wiki/21_%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%B1

https://www.athinorama.gr/tv/movie.aspx?id=1007218&d=2017-8-21 

https://www.youtube.com/watch?v=wgd8-aryLYI

Μη Μ' Αφήσεις Ποτέ  - Never Let Me Go  (2010)

Αγγλική ταινία, σε σκηνοθεσία του Μαρκ Ρόμανεκ
με τους Κάρεϊ Μάλιγκαν, Κίρα Νάιτλι, Άντριου Γκάρφιλντ, Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Σάλι Χόκινς

Μπορούμε να ελέγξουμε τη μοίρα μας; Ζούμε για εμάς τους ίδιους ή για άλλους ανθρώπους; Ποιο είναι το χαρακτηριστικό που μας ξεχωρίζει ως ανθρώπινο είδος; Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτει το φιλμ του Μαρκ Ρόμανεκ, που αποτελεί την κινηματογραφική μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του γνωστού συγγραφέα Καζούο Ισιγκούρο - το οποίο ξεκινά σε ένα απατηλά απλό σκηνικό ενός απομονωμένου αγγλικού οικοτροφείου και ξετυλίγεται σε μια έντονα συναισθηματική ιστορία με θέμα την αγάπη και την προδοσία, την ελπίδα και τη θυσία, τη θνητότητα και το πεπρωμένο.
Σε μια δυστοπική πραγματικότητα, η επιστήμη έχει βρει τον τρόπο να δημιουργεί ανθρώπινα όργανα για μεταμοσχεύσεις, κλωνοποιώντας για αυτόν τον σκοπό ανθρώπους, ώστε να γίνουν πηγή άντλησης οργάνων.  Τα κλωνοποιημένα παιδιά η Ρουθ, η Κάθι και ο Τόμι περνούν την παιδική τους ηλικία σε ένα φαινομενικά ειδυλλιακό οικοτροφείο. Καθώς μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν πως έχουν συμβιβαστεί με τη δύναμη της αγάπης που νιώθουν ο ένας για τον άλλον, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζονται για μια απροσδόκητη τραγική μοίρα, όταν φτάσουν σε μια ορισμένη ηλικία….

Η αρχική έμπνευση του Ισιγκούρο δεν προήλθε από τα χρονικά της επιστήμης, αλλά μάλλον από μια επιθυμία να παραποιήσει μια ομάδα ανθρώπων, των οποίων οι ζωές έπρεπε να "συμπιεστούν". Αυτή η ιδέα τον οδήγησε στο να δημιουργήσει τον βιοτεχνολογικά εξελιγμένο κόσμο των "δωρητών" και των "φροντιστών" τους, οι οποίοι, εξαιτίας των μικρών σε διάρκεια ζωών τους, εγείρουν ουσιαστικά ερωτήματα για τις δικές μας ζωές. "Με δεδομένη αυτή τη μάλλον τεχνητή κατάσταση, σκέφτηκα ότι θα ήταν ένας φρέσκος τρόπος να δούμε τη δική μας θνητότητα", εξηγεί ο Ισιγκούρο. "Δε με ενδιέφερε τόσο το θέμα των κλώνων, όσο το ερώτημα "όταν κάτι τέτοιο ισχύει στη ζωή σου, ποια είναι τα πράγματα που θεωρούνται σημαντικά;". Επομένως η ιστορία έχει πραγματικά να κάνει με τη φιλία, την αγάπη και το τι κάνει κανείς στον χρόνο που του απομένει."

Πηγές: https://m.myfilm.gr/article7016.html
     https://www.lifo.gr/guide/cinema/1650 https://www.lifo.gr/guide/cinema/1650
           https://www.youtube.com/watch?v=hAc283wkQB4

Δυο Καρδιές - Reparer les Vivants/Heal the Living). 2016

Δραματική ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημα της Μαϊλίς ντε Κερανγκάλ,

Μεταμοσχεύσεις
Βιοηθική και Θεολογική προσέγγιση

Όλα ξεκινούν  ένα πρωινό όταν κάποιοι νεαροί σέρφερ δαμάζουν τα θηριώδη κύματα. Μερικές ώρες μετά, στην επιστροφή τους, συμβαίνει ένα ατύχημα. Ο 19χρονος Σιμόν τραυματίζεται πολύ βαριά και πέφτει σε κώμα. Πλέον συνδεδεμένος στα μηχανήματα ενός νοσοκομείου, η ύπαρξη του Σιμόν μοιάζει περισσότερο με παραίσθηση. Σοκαρισμένοι, οι γονείς του πρέπει να αποφασίσουν γρήγορα για το αν θα δωρίσουν τα όργανά του…. Στο μεταξύ, στο Παρίσι, μία γυναίκα αναμένει μια μεταμόσχευση που θα της δώσει μια νέα ευκαιρία στη ζωή….
Οι δύο ξεχωριστές ιστορίες ενώνονται με τρόπο επιστημονικά ντοκιμαντερίστικο (η όλη διαδικασία μιας μεταμόσχευσης καρδιάς) και ταυτόχρονα δραματικά εστιασμένο στα σιωπηλά και ηχηρά, μικρά και μεγάλα διλήμματα των χαρακτήρων. 

Πηγές: https://www.athinorama.gr/cinema/article/duo_kardies-2521288.html
https://m.myfilm.gr/v2/site-map-2/movies/81-drama/2493-dyo-kardies-reparer-les-vivants-2016 
https://www.youtube.com/watch?v=qmAOoOnTq18

Επιμέλεια ανάρτησης
Καραμαλάκης Εμμανουήλ – Εκπαιδευτικός
MSc στην Παιδαγωγική – MSc στη Βιοηθική