Ψυχική νόσος: γιατί αποτελεί στίγμα για την κοινωνία;

Ψυχική νόσος:

γιατί αποτελεί στίγμα για την κοινωνία;

Γράφει ο Σπύρος Καλημέρης – Ψυχίατρος

Το στίγμα της ψυχικής νόσου έχει ηλικία αιώνων στη συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας. Ίσως και μόνο αυτό το γεγονός να είναι μια αιτία της διαχρονικής επίμονης παρουσίας του σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής συναναστροφής. Μιλώντας ειδικότερα για την Ελλάδα, είναι γενικώς παραδεκτό ότι το στίγμα βρίσκεται ακόμη και σήμερα σε υψηλά επίπεδα και τουλάχιστον σε υψηλότερα από αυτά των «δυτικών» χωρών.

Ως στίγμα ορίζεται το σύνολο των ανεπιθύμητων, απαξιωτικών και δυσφημιστικών χαρακτηρισμών που αποδίδονται σε ένα άτομο και του στερούν το δικαίωμα της κοινωνικής αποδοχής,ενώ παράλληλα το αναγκάζουν να προβαίνει συνεχώς σε συμπεριφορές απόκρυψης των αιτίων που προκαλούν αυτή την αντιμετώπιση.

Ένα βασικό ερώτημα είναι γιατί υπάρχει το στίγμα.Ο κύριος λόγος είναι δυο απλές λέξεις με τεράστιο όμως βάρος η κάθε μία : Προκαταλήψεις και στερεότυπα. Τα στερεότυπα είναι αντιλήψεις που κανείς θεωρεί αυτονόητες και συχνές, χωρίς όμως να κάνει καμία κριτική επεξεργασία μέσα του με αποτέλεσμα αυτές να οδηγούν σε στάσεις. Οι προκαταλήψεις είναι οι γνωσιακές και συναισθηματικές αντιδράσεις που αναπτύσσονται όταν ένα άτομο ή μια ομάδα ενστερνίζεται τα αρνητικά στερεότυπα. Ακούει ο καθένας κάτι και αβασάνιστα το αναπαράγει χωρίς να ξέρει εάν στέκει, χωρίς να τον ενδιαφέρει εάν στέκει και χωρίς να έχει συναίσθηση των συνεπειών του να μην ξέρει! Μεροληπτικές κρίσεις, υπεργενικευμένες απόψεις, αυθαίρετα συμπεράσματα, ετικετοποίηση, τρόπος σκέψης «άσπρο ή μαύρο». Αναμετάδοση αρνητικών απόψεων, συναισθημάτων, φημών, φόβων από γενιά σε γενιά. Ένα ποσοστό συνανθρώπων μας μάλιστα βρίσκεται ακόμη τόσο πίσω σε νοητική πρόοδο που διατηρεί την πεποίθηση ότι η ψυχική νόσος είναι τιμωρία από το Θεό. Άλλοι συνδέουν τη ψυχική νόσο με τη νοημοσύνη χαρακτηρίζοντας με ευκολία ως «βλάκες» κάποιους χρόνιους ψυχικά ασθενείς.

Παράδειγμα : Γεγονός : «Σχιζοφρενής σκότωσε τη μάνα του και τον πατέρα του». Συμπέρασμα που προκύπτει στην ευρύτερη πλειοψηφία χωρίς πολλή σκέψη : «Όλοι οι σχιζοφρενείς είναι επικίνδυνοι».

Υψηλότερο ποσοστό σε στιγματιστικές συμπεριφορές παρουσιάζουν οι παλιότερες γενιές. Ο λόγος είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των νέων σήμερα έχει αυξημένη πρόσβαση σε γιγάντιο όγκο πληροφοριών στο διαδίκτυο σχετικών με επιστημονικές ανακαλύψεις και επομένως έχει τη δυνατότητα που δεν είχαν οι παλιότεροι να αποκτά γνώση περί διαφόρων θεμάτων πριν διαμορφώσει απόψεις.Αυτό αποτελεί μια θετική επίδραση της τεχνολογικής εξέλιξης της εποχής μας. Βέβαια η επίδραση αυτή δεν έχει την εξάπλωση που θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά (λιγότερο στις δυτικές χώρες και περισσότερο στην Ελλάδα) και τα βήματα βελτίωσης είναι αργά. Ένας λόγος γι’αυτό είναι ο τρόπος παρουσίασης της ψυχικής ασθένειας από τα περισσότερα ευρείας απήχησης ΜΜΕ μέσω του οποίου συχνά συσχετίζεται η ψυχική ασθένεια με τη βία και την επικινδυνότητα, εμπορικοποιείται η ανθρώπινη δυστυχία και διαιωνίζεται η αναπαραγωγή στερεοτύπων αφού αυτά ως ειδήσεις έχουν μεγαλύτερη απήχηση στην κοινωνία.

Φυσικά αυτό δε σημαίνει ότι και νεότεροι άνθρωποι δεν υιοθετούν συνειδητά ή μη στιγματιστικές συμπεριφορές. Εδώ είναι πιο διαδεδομένη η ειρωνική αντιμετώπιση, ο χαβαλές. Για παράδειγμα οι περισσότεροι από μας έχουμε γίνει μάρτυρες σε κουβέντες του στυλ «Τι κάνεις ρε φίλε ξέχασες τα χάπια σου σήμερα!» «Δεν πας σε κανά ψυχίατρο λεω γω?» Η υποτιμητική θεώρηση για το επάγγελμα του ψυχιάτρου όσο και τις ψυχιατρικές φαρμακευτικές αγωγές που υποδηλώνει το χιουμοράκι αυτό είναι φανερή, χωρίς να σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει κακή πρόθεση. Επίσης το στίγμα είναι μεγαλύτερο σε επαρχιακές πόλεις και χωριά και αυξάνεται όσο πιο απομονωμένα είναι αυτά. Ο λόγος είναι και πάλι η μειωμένη τεχνολογική διείσδυση και ενημέρωση στις κοινωνίες αυτές.Το αποτέλεσμα είναι η ανελέητη διαπόμπευση του ψυχικά ασθενή!

Χαρακτηριστικά που προκαλούν την εκδήλωση στιγματιστικής συμπεριφοράς είναι:

• Η παραμελημένη ή άλλοτε παράξενη/εκκεντρική εμφάνιση των ασθενών

Το Άγιο Όρος (Ντοκιμαντέρ του CBS)

Το Άγιο Όρος (Ντοκιμαντέρ του CBS)

Το Άγιο όρος υπήρξε και εξακολουθεί να είναι και σήμερα το μεγαλύτερο  χριστιανικό μοναστικό κέντρο σε όλο τον κόσμο. Είναι ένας πυρσός  για ολόκληρη την Ορθοδοξία και μια ανεξάντλητη  πηγή πνευματικής δύναμης, εδώ και 1000 χρόνια.  Είναι ο τόπος όπου διατηρείται  διαχρονικά η αγνότητα της χριστιανική πίστης  παραμένοντας  επιπροσθέτως ένα ειδυλλιακό προπύργιο μοναξιάς και  αναζήτησης της εμπειρίας ότι είσαι ενώπιος ενωπίω με τον μόνο ζωντανό Θεό.

Το βίντεο της παρούσας ανάρτησης είναι από την εκπομπή CBS 60 Minutes με θέμα τη ζωή των μοναχών στο Άγιον Όρος. Προβλήθηκε τον Απρίλιο του 2011 και παρουσιαστής ήταν ο εκλιπών σήμερα Αμερικάνος δημοσιογράφος Bob Simons. Η εκπομπή μεταδόθηκε επί σειρά ετών στο αμερικανικό κοινό και θεωρείται ότι αύξησε κατακόρυφα το ενδιαφέρον των αμερικανών χριστιανών να επισκεφτούν τον άγιο τόπο.

Χίλια χρόνια Αγίου Ορους σε «60 λεπτά» του CBS

Άρθρο της εφημερίδας Καθημερινής: 29.04.2011

Της Λίνας Γιάνναρου

Τριάντα ολόκληρα χρόνια είχε να δοθεί άδεια σε ξένο τηλεοπτικό συνεργείο να κινηματογραφήσει τη ζωή των μοναχών του Αγίου Όρους. Και ενδεχομένως θα περνούσαν άλλα τόσα εάν οι παραγωγοί της περίφημης εκπομπής 60 Μinutes του CBS τα έβαζαν κάτω στο μεγαλοπρεπές «όχι» που εισέπραξαν από την Ιερά Επιστασία στην πρώτη τους κρούση για τη σχετική άδεια πριν από δύο χρόνια. Φυσικά, η εκπομπή, όχι απλώς γυρίστηκε κανονικά, αλλά υπήρξε και μία από τις πιο επιτυχημένες στην ιστορία των «60 Λεπτών». Μεταδόθηκε ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα στις ΗΠΑ, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον 10,3 εκατ. θεατών, 24% περισσοτέρων απ' όσους την είχαν

Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση: Απειλή και ευκαιρία για την Ελλάδα

Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση

Απειλή και ευκαιρία για την Ελλάδα

Οι σύγχρονες προκλήσεις, η καινοτομία και η προσκόληση σε μοντέλα του παρελθόντος

 Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΣΑΜΠΑΝΗ*

«Δεν μπορείς να περιμένεις μέχρι να πάρει φωτιά ένα σπίτι για να αγοράσεις ασφάλεια πυρός. Δεν μπορούμε να περιμένουμε μέχρι να υπάρξουν μαζικές διαταραχές στην κοινωνία, για να προετοιμασθούμε για την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση».

Το έχει πεί ο νομπελίστας οικονομολόγος Ρόμπερτ Τζ. Σίλερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γιέιλ. Το μεγάλο ερώτημα είναι: έχουμε αγοράσει ασφάλεια για το σπίτι μας, ή απλώς θα παρακολουθήσουμε αμέτοχοι την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση να εξελίσσεται, με καταλυτικές συνέπειες στην ελληνική κοινωνία; Θα ανεβούμε στο γρήγορο τρένο της επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης για να πάμε μπροστά, ή θα σταθούμε ακίνητοι, περιμένοντας να μας χτυπήσει το τρένο;

Ο κόσμος βρίσκεται στις απαρχές μιας νέας βιομηχανικής επανάστασης, καθώς εξελίσσονται τεχνολογικές τάσεις που έχουν τη δυναμική να αλλάξουν θεμελιωδώς τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Η εξέλιξη της τεχνολογίας όλο και περισσότερο συνδέει τον ψηφιακό κόσμο με το φυσικό κόσμο, αποδίδοντας καινοτομίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή τα αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα.

Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση βασίζεται στη Νανοτεχνολογία, στη Βιοτεχνολογία και, πρωτίστως, στη νέα γενιά Τεχνολογιών της Πληροφορίας: Κυβερνο-Φυσικά Συστήματα, Διαδίκτυο των πραγμάτων, Υπολογιστικό νέφος, Μεγάλα δεδομένα και ανάλυση δεδομένων, Ρομποτική - Μάθηση μηχανών, Εκτυπωτική 3D, κ.α.

Ρομπότ σε θέσεις εργασίας

Οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν πλούτο, εισοδήματα, νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης με υψηλές απολαβές. Ταυτόχρονα, όμως, απειλούν να οδηγήσουν εκτός αγοράς εργασίας εκατομμύρια εργαζομένους χαμηλών προσόντων και εξειδίκευσης. Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι το 2022 θα χάσουν τη δουλειά τους 150 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ 300 εκατομμύρια θα πασχίζουν μάταια να εισέλθουν στην αγορά εργασίας.

Πολυσυζητημένη μελέτη για το μέλλον της εργασίας (Frey, Osborne, 2013) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ακόμη και στις ΗΠΑ η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών θα θέσει σε κίνδυνο το 47% των θέσεων εργασίας. Στην ίδια κατεύθυνση, μελέτη του McKinsey Global Institute σε 46 χώρες συμπεραίνει ότι η μισή εργασιακή δραστηριότητα σε παγκόσμιο επίπεδο δύναται να αυτοματοποιηθεί.
 Ήδη, η επέλαση των ρομπότ εξαλείφει τις περισσότερες θέσεις εργασίας στη βιομηχανία/μεταποίηση: το 75% των εργαζομένων στη χαλυβουργία, για παράδειγμα, έχουν υποκατασταθεί από μηχανές. Το 2030, η επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας υπολογίζεται ότι θα εξαλείψει 800 εκατ. θέσεις, που αντιστοιχούν στο 20% του σημερινού παγκόσμιου εργατικού δυναμικού.

 Ερευνα και καινοτομία

Δεν είναι εποικοδομητικό, όμως, να παρασύρεται κανείς από τις δυσοίωνες προβλέψεις για τις

Εθελοντική Αιμοδοσία (video – Υπουργείο Υγείας)

Εθελοντική Αιμοδοσία

Το σύντομο και διασκεδαστικό αυτό video απευθύνεται κυρίως στους μικρούς μας φίλους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει και να τους εντάξει στους εθελοντές αιμοδότες του μέλλοντος.

Μέσω μιας απλής, επιστημονικής αλλά και γλαφυρής περιγραφής εξηγεί για τo αίμα τα εξής : 

• τα συστατικά από τα οποία αποτελείται

• τις λειτουργίες που επιτελεί

• τον τρόπο που παράγεται

• τη χρησιμότητα του στον ανθρώπινο οργανισμό

• τις βασικές αρχές μετάγγισης

• την αιμοδοσία ως πράξη και την ωφέλεια που προκαλεί στον αιμοδότη και

Εμπειρισμός και Ρασιοναλισμός - video

 

Το  βίντεο της παρούσας ανάρτησης αναφέρεται στον Εμπειρισμό και τον Ρασιοναλισμό και προσπαθεί να απαντήσει στα παρακάτω ερωτήματα: Τι είναι το φιλοσοφικό ρεύμα του εμπειρισμού και ποιοι ήταν οι κύριοι εκπρόσωποί του; Ποια η διαφορά του με το φιλοσοφικό ρεύμα του ρασιοναλισμού; Επίσης, αναφέρεται και στις θεωρίες των μεγάλων φιλοσόφων σε σχέση με το υπό εξέταση θέμα, όπως είναι του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Decartes, του Spinoza, του Locke, του

Πειραματόζωα, πειραματάνθρωποι και ηθική

Τάσος Σαραντής 

Oι πρόσφατες αποκαλύψεις, σύμφωνα με τις οποίες ερευνητές που χρηματοδοτήθηκαν από τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία έλεγξαν τις επιπτώσεις καυσαερίων του ντίζελ σε ανθρώπους και πιθήκους, έθεσαν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ηθική της επιστημονικής έρευνας από επιχειρηματικούς ομίλους.

Στόχος των πειραμάτων, που χρηματοδοτήθηκαν από τη Volkswagen, την Daimler και τη BMW, ήταν να παρατηρηθεί και να καταγραφεί η ρυπογόνος επίδραση των εκπομπών από τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα με τη χρήση σύγχρονης τεχνολογίας καθαρισμού καυσαερίων.

Ωστόσο, ακόμη και αν ο στόχος της έρευνας ήταν να αποδειχθεί ότι τα καυσαέρια του ντίζελ είναι λιγότερο επιβλαβή από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι αυτά τα καυσαέρια είναι επιβλαβή για την υγεία. Κανείς, ούτε καν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων, δεν ισχυρίζεται ότι είναι εντελώς ακίνδυνα.

Η επιστημονική έρευνα έχει προσφέρει τεράστια οφέλη στην κοινωνία, έχει σώσει ζωές και προάγει τη γνώση.

Αλλά τα πειράματα για ερευνητικούς σκοπούς έχουν ένα κόστος που κυμαίνεται από τους πόρους και τον χρόνο που σπαταλούνται μέχρι τον άμεσο κίνδυνο βλάβης για τους συμμετέχοντες σε αυτά (κοινώς τα πειραματόζωα).

Επομένως το κεντρικό ηθικό ζήτημα που παραμένει πάντα αφορά το αν το κόστος αυτό δικαιολογείται από τα πιθανά οφέλη της έρευνας.

Όταν αυτό το κόστος γίνεται υπερβολικό, ιδιαίτερα όταν οι άνθρωποι έχουν εκτεθεί σε αδικαιολόγητη βλάβη, καταλήγουμε σε ερευνητικό σκάνδαλο.

Προς τι το ρίσκο;

 

Στην περίπτωση των πειραμάτων για τις επιπτώσεις των καυσαερίων, το πιο πιεστικό ερώτημα είναι κατά πόσο η έκθεση των πιθήκων και των ανθρώπων σε αυτά μπορεί να δικαιολογηθεί μπροστά στα οφέλη της έρευνας.

Οταν χορηγούνται ουσίες που είναι γνωστό ότι είναι επικίνδυνες, τα πιθανά οφέλη θα πρέπει να είναι

Η ορθόδοξη διδασκαλία περί των αγγέλων

Η ορθόδοξη διδασκαλία περί των αγγέλων

Του π. Σεραφείμ Ρόουζ 

Από τους λόγους του ίδιου του Κυρίου γνωρίζουμε ότι την ψυχή κατά τον θάνατο την προϋπαντούν άγγελοι. Εγένετο δε αποθανείν τον πτωχόν και απενεχθήναι αυτόν υπό των αγγέλων εις τον κόλπον Αβραάμ[1].

Την μορφή επίσης με την οποία εμφανίζονται οι άγγελοι την γνωρίζουμε κι αυτήν από το Ευαγγέλιο: Άγγελος γαρ Κυρίου καταβάς... Ην δε η ιδέα αυτού ως αστραπή και το ένδυμα αυτού λευκόν ωσεί χιών[2]. Είδον νεανίσκον περιβεβλημένον στολήν λευκήν[3]. άνδρες δύο εν εσθήσεσιν αστραπτούσαις[4], δύο αγγέλους εν λευκοίς καθεζομένους[5].
Στην ιστορία της Χριστιανικής θρησκείας οι άγγελοι παρουσιάζονται πάντοτε με την ίδια μορφή, δηλαδή σαν εξαστράπτοντες νεανίσκοι περιβεβλημένοι στολήν λευκήν. Η παράδοσις επίσης στην τέχνη της εικονογραφίας έχει επιδείξει διά μέσου των αιώνων συνέπεια ως προς την όψι των αγγέλων, που απεικονίζονται ακριβώς σαν εξαστράπτοντες νεανίσκοι, (συχνά με πτέρυγες, που είναι βέβαια ένα συμβολικό χαρακτηριστικό και δεν απαντάται συνήθως στις οράσεις αγγέλων).

Εξ άλλου η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος του 787 μ.Χ. ώρισε ότι οι άγγελοι πρέπει να περιγράφωνται μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο, δηλαδή με ανδρική μορφή.

Οι «ερωτιδείς» της δυτικής τέχνης της Αναγεννήσεως και των μεταγενεστέρων εποχών είναι παγανιστικής εμπνεύσεως και δεν έχουν καμμία σχέσι με τους αληθινούς αγγέλους. Πράγματι, η Ρωμαιοκαθολική και Προτεσταντική Δύσις έχει ξεφύγει πολύ από την διδασκαλία της Αγίας Γραφής και

Βιονικό χέρι: Άνθρωποι με ακρωτηριασμό μπορούν να κουνήσουν με τον νου τα τεχνητά τους δάχτυλα με ακρίβεια (video)

Άνθρωποι με ακρωτηριασμό μπορούν να κουνήσουν

με τον νου τα τεχνητά τους δάχτυλα με ακρίβεια

Ακρωτηριασμένοι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν με το νου τους και να κουνάνε σε πραγματικό χρόνο τα τεχνητά δάχτυλα τους με μεγάλη ταχύτητα, ακρίβεια και πολυπλοκότητα χάρη σε μια νέα τεχνολογία που αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ και διασυνδέει τα εναπομένοντα νεύρα με ένα προσθετικό ρομποτικό χέρι.

Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προόδου στο πεδίο της ελεγχόμενης από το νου νευροπροσθετικής. Η νέα διεπαφή εγκεφάλου-μηχανής αξιοποιεί τα αχνά λανθάνοντα σήματα από τα νεύρα του μπράτσου του ασθενούς και τα ενισχύει, ώστε να μεταδώσει -με τη βοήθεια αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης (μηχανικής μάθησης)- την κίνηση στο τεχνητό χέρι, με την ονομασία Mobius Bionics Luke, επιτυγχάνοντας έλεγχο ακριβείας στα δάχτυλα.

Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, με επικεφαλής τον καθηγητή πλαστικής χειρουργικής Πολ Σεντέρνα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «Science Translational Medicine». H έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ και την Υπηρεσία Προωθημένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού Πενταγώνου.

«Είναι η μεγαλύτερη πρόοδος εδώ και πολλά χρόνια στον έλεγχο της κίνησης για ανθρώπους με ακρωτηριασμούς. Αναπτύξαμε μια τεχνική που παρέχει εξατομικευμένο έλεγχο των δαχτύλων της προσθετικής συσκευής, χρησιμοποιώντας τα νεύρα στο εναπομένον άκρο του ασθενούς. Επιτύχαμε έτσι τον πιο προωθημένο έλεγχο προσθετικού άκρου που έχει υπάρξει στον κόσμο», δήλωσε ο Σεντέρνα.

«Μπορεί να κάνει κανείς πολλά πράγματα με ένα προσθετικό χέρι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το ελέγχει πραγματικά με το νου του. Αυτό που κάνει τη διαφορά και το προσφέρει η δική μας προσέγγιση, είναι ότι ο ασθενής πετυχαίνει τον έλεγχο με την πρώτη φορά και απλώς με το να σκέφτεται την κίνηση που θέλει να κάνει. Δεν έχουν κάτι να μάθουν οι ασθενείς, όλη τη μάθηση την αναλαμβάνουν οι αλγόριθμοι μας. Αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τις άλλες μεθόδους», δήλωσε η αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοϊατρικής μηχανικής Σίντι Τσέστεκ του Κολλεγίου Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.

Σχετικό βίντεο: 

Πώς λειτουργεί

Η νέα τεχνολογία, που δοκιμάστηκε σε τέσσερις ακρωτηριασμένους ασθενείς, τους επέτρεψε να κάνουν δύσκολα πράγματα με το τεχνητό χέρι τους, όπως να πιάνουν αντικείμενα με πένσα, να σηκώνουν μικρά σφαιρικά αντικείμενα, ακόμη και να παίζουν «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί». «Είναι σαν

Τα αυτόνομα αυτοκίνητα θα… φιλοσοφούν τις κινήσεις τους

Τα αυτόνομα αυτοκίνητα θα…

φιλοσοφούν τις κινήσεις τους

 

 

 

Ομάδα φιλοσόφων αναπτύσσει αλγόριθμους που θα ελέγχουν την λειτουργία αυτόνομων οχημάτων χρησιμοποιώντας ηθικούς κώδικες. Ποιες απαντήσεις δίνονται στο «πρόβλημα του τρόλεϊ» και πώς αντιμετωπίζονται τα τεράστια ηθικά αλλά και πρακτικά διλήμματα προκύπτουν.

Οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες αλλά και γίγαντες της βιομηχανίας της τεχνολογίας (π.χ Google) κατασκευάζουν αυτοκίνητα που θα διαθέτουν συστήματα αυτόνομης οδήγησης. Τα πρώτα τέτοια οχήματα έχουν ήδη κάνει την εμφάνιση τους αλλά οι μηχανικοί και οι ερευνητές εργάζονται πυρετωδώς για να βελτιώσουν, όσο το δυνατόν είναι εφικτό, τη νοημοσύνη αλλά και τις ικανότητες αυτών των συστημάτων, ώστε η οδήγηση που θα κάνουν να είναι κατά το δυνατόν πιο σωστή και πάνω από όλα ασφαλής για όλους. Τόσο για τους επιβάτες του αυτόνομου οχήματος και για τα άλλα οχήματα που κινούνται στον ίδιο δρόμο αλλά και τους πεζούς.

Εκτός από τα διάφορα τεχνικά ζητήματα που πρέπει να λυθούν για την δημιουργία και λειτουργία αυτόνομων οχημάτων έχει προκύψει και ένα θέμα που έχει ονομαστεί ως το «πρόβλημα του τρόλεϊ». Πρόκειται για ένα θέμα που κινείται στην σφαίρα της ηθικής.

Το «πρόβλημα του τρόλεϊ» διατυπώθηκε το 1978 και αποτελεί ένα ηθικό δίλημμα. Σύμφωνα με αυτό, πέντε άνθρωποι κινδυνεύουν να σκοτωθούν γιατί ένα τρόλεϊ κατευθύνεται επάνω τους. Οι άνθρωποι μπορούν να σωθούν εάν ο οδηγός τραβήξει χειρόφρενο και έτσι το τρόλεϊ να μπει στον παράδρομο. Στον παράδρομο όμως βρίσκεται ένας άνθρωπος – εάν το τρόλεϊ πάει προς τα εκεί, ο άνθρωπος θα σκοτωθεί. Το δίλημμα λοιπόν είναι εάν ο οδηγός θα επιλέξει να σκοτώσει ένα ή πέντε άτομα.

Το πρόβλημα αυτό θα πρέπει να απαντηθεί και στην περίπτωση των αυτόνομων αυτοκινήτων που θα καλούνται να πάρουν κάποια στιγμή δύσκολες αποφάσεις. Ας δούμε μερικά παραδείγματα: 

1) Ενα αυτόνομο αυτοκίνητο που μεταφέρει επιβάτες είναι σίγουρο ότι θα χτυπήσει πεζούς αν δεν αλλάξει αμέσως κατεύθυνση – αν όμως στρίψει είναι σίγουρο ότι θα πέσει πάνω σε κάποιο τοίχο ή σε μια κολόνα και πιθανώς θα τραυματίσει ή θα σκοτώσει τους επιβάτες του. 

2) Ένα αυτόνομο αυτοκίνητο χωρίς επιβάτες βγαίνει από την πορεία του και είτε θα πέσει πάνω σε ένα ζευγάρι ηλικιωμένων ατόμων είτε πάνω σε ένα μικρό παιδί. 

3) Ένα αυτόνομο αυτοκίνητο βγαίνει από την πορεία του και είτε θα στρίψει πέφτοντας πάνω σε ένα άλλο αυτοκίνητο ή σε μια μοτοσυκλέτα είτε θα πέσει σε γκρεμό.

 Ποια απόφαση πρέπει να λάβει το αυτοκίνητο σε κάθε περίπτωση; Υπάρχει κάποια ηθική απάντηση στο ερώτημα του τι πρέπει να κάνει το όχημα όταν έρθει αντιμέτωπο με τις πιθανότητες ενός τροχαίου ατυχήματος; 

H φιλοσοφική προσέγγιση 

Η απάντηση, όπως λένε πολλοί, δεν μπορεί να έρθει μόνο από τους μηχανικούς ή τους ειδικούς στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης αλλά πρέπει να εμπλακούν και άλλες ειδικότητες, όπως αυτή των φιλοσόφων. Οπως αναφέρει η ιστοσελίδα qz.com, μία ομάδα φιλοσόφων με επικεφαλής τον Νίκολας Εβανς, καθηγητή Φιλοσοφίας του αμερικανικού πανεπιστημίου Mass Lowell, αναπτύσσει αλγορίθμους. Η ομάδα πιστεύει ότι οι αλγόριθμοι αυτοί θα επιτρέψουν στο αυτόνομο όχημα να ανταποκριθεί σωστά σε μια σειρά από πιθανά σενάρια που μπορεί να αντιμετωπίσει στο δρόμο.

Η ομάδα έχει λάβει χρηματοδότηση 560 χιλιάδων δολαρίων από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών των ΗΠΑ για