Τι είναι τα βλαστοκύτταρα; - Βίντεο

Τι είναι τα βλαστοκύτταρα;

Στο βίντεο της παρούσας ανάρτησης ο καθηγητής βιολογίας Craig A. Kohn μας εξηγεί με ένα πολύ κατανοητό τρόπο τι είναι τα βλαστοκύτταρα, σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται και σε ποιους τομείς μπορούν αυτά να χρησιμοποιηθούν. Τονίζεται ιδιαιτέρα ο ρόλος της αναγεννητικής ιατρικής και η αποφασιστική συμβολή των βλαστοκυττάρων στην προσπάθεια των ιατρών να προσφέρουν στους ασθενείς τους μια περισσότερο εξατομικευμένη θεραπεία. 

Κ.Ε. 

Ο Άγγελος και το κρεμμύδι…

Ο Άγγελος και το κρεμμύδι…

Στους Αδελφούς Καραμάζωφ περιλαμβάνεται μια λαϊκή ιστορία, σχετικά με μια ηλικιωμένη γυναίκα που δεν έζησε σωστά και μετά θάνατο βρέθηκε σε μια λίμνη από φωτιά. Ο φύλακας Άγγελός της προσπαθούσε να κάνει ό,τι μπορούσε για να την βοηθήσει. Η μόνη καλή πράξη όμως που θυμόταν ότι έκανε αυτή η γυναίκα όταν ζούσε, ήταν που είχε δώσει κάποτε από τον κήπο της ένα κρεμμύδι, σε μια ζητιάνα. Πήρε λοιπόν ο άγγελος το κρεμμύδι, είπε στη γυναίκα να πιαστεί απ' αυτό κι άρχισε να την τραβά έξω από τη λίμνη.

Μέσα στη λίμνη όμως δεν ήταν μόνη της. Όταν οι άλλοι είδαν τι συνέβαινε, μαζεύτηκαν τριγύρω και κρεμάστηκαν πάνω της με την ελπίδα να συρθούν κι αυτοί έξω μαζί της. Τότε όμως η γυναίκα, με τρόμο και αγανάκτηση, άρχισε να τους κλωτσά. «Αφήστε με», φώναξε. «Εμένα τραβά έξω, όχι εσάς. Δικό μου είναι το κρεμμύδι, όχι δικό σας». Τη στιγμή που το είπε αυτό, το κρεμμύδι έσπασε στα δύο και η γυναίκα έπεσε πίσω, μέσα στη λίμνη. Και εκεί μέσα καίγεται μέχρι σήμερα.

Εάν η ηλικιωμένη γυναίκα έλεγε μόνο, «αυτό είναι το κρεμμύδι μας», δεν θα αποδεικνυόταν άραγε αρκετά δυνατό για να τους τραβήξει όλους έξω από τη φωτιά; Μόλις όμως είπε «είναι δικό

Μεταμοσχεύσεις... Περιμένοντας στη λίστα (Αυτοψία 2014)

Μεταμοσχεύσεις... Περιμένοντας στη λίστα

O Αντώνης Σρόιτερ και η εκπομπή «Αυτοψία» του Alpha  καταπιάνονται με ένα σημαντικό θέμα της βιοηθικής, τις μεταμοσχεύσεις. Η Ελλάδα βρίσκεται  δυστυχώς στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά τόσο στην λίστα των δοτών, όσο και στον αριθμό μεταμοσχεύσεων. Στη χώρα μας υπάρχουν ανά έτος, μόνο έξι δότες ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού. Την ίδια ώρα, όπως τονίζουν οι ειδικοί, λόγω των ελλείψεων που υπάρχουν στις Μονάδες Εντατικής Λειτουργίας, χάνονται αρκετά μοσχεύματα, τα οποία θα μπορούσαν να αποτελέσουν δώρο ζωής στους συνανθρώπους μας που περιμένουν μέχρι και 52 μήνες για να πάρουν ένα μόσχευμα.

Ο Αντώνης Σρόιτερ συναντά ανθρώπους που περιμένουν χρόνια για ένα μόσχευμα, ένα δώρο ζωής. Η κάμερα της εκπομπής καταγράφει συγκλονιστικές ιστορίες ανθρώπων που μετρούν αντίστροφα τον χρόνο, ανθρώπους που στάθηκαν τυχεροί και σήμερα ζουν μια φυσιολογική ζωή, αλλά και ανθρώπους που έδωσαν τα όργανά τους για να σώσουν τα μικρά παιδιά τους. Παράλληλα η εκπομπή αναδεικνύει και

Επιστήμονες ανέπτυξαν έμβρυα πρωτευόντων για 20 μέρες

Επιστήμονες ανέπτυξαν έμβρυα πρωτευόντων για 20 μέρες

Δύο ξεχωριστές ερευνητικές ομάδες στην Κίνα ανέπτυξαν έμβρυα πρωτευόντων ζώων για 20 μέρες σε δοκιμαστικό σωλήνα (in vitro), σε μια εξέλιξη που αποτέλεσε το έναυσμα για την επανεκκίνηση της δημόσιας συζήτησης για την ανάπτυξη ανθρώπινων εμβρύων σε πειραματικό στάδιο, πάνω από το υφιστάμενο όριο των 14 ημερών.

Οι νέες μελέτες δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Science και οι ειδικοί στον τομέα είναι ενθουσιασμένοι με τα αποτελέσματα.

Αμφότερες οι ομάδες ανέπτυξαν τα έμβρυα πιθήκων σε μήτρες από τζέλ (gel matrix), οι οποίες παρέχουν υψηλότερα επίπεδα οξυγόνου από ότι τα κύτταρα στην μήτρα. Αυτή η τεχνική καλλιέργειας αναπτύχθηκε από ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας στην Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών (California Institute of Technology in the United States), οι οποίοι το 2016 πέτυχαν την ανάπτυξη ανθρώπινων εμβρύων για 13 μέρες.

Μία εκ των ερευνητικών ομάδων, ηγούμενη από τον βιολόγο Ji Weizhi από το Yunnan Key Εργαστήριο

Πώς αντιμετωπίζουν την έκτρωση διάφορα έθνη του κόσμου

Πώς αντιμετωπίζουν την έκτρωση διάφορα έθνη του κόσμου

Ένα από τα πιο καυτά κοινωνικά θέματα παγκοσμίως και πώς το διαχειρίζονται χαρακτηριστικές περιπτώσεις

Μέσα στις σαρωτικές αλλαγές που έχει ανακοινώσει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ για το σύστημα υγείας περιλαμβάνεται και η πρόθεσή της να επιφέρει ραγδαίες αλλαγές στο πρόγραμμα εγκυμοσύνης και μητρότητας.

Όλες τις παροχές που συνδέονται δηλαδή με τις ανεπιθύμητες κυήσεις, μιας και οι Ρεπουμπλικανοί έχουν καταφερθεί συχνά κατά της έκτρωσης. Αλλά και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Τραμπ δήλωσε την πρόθεσή του να σταματήσει την επιχορήγηση του προγράμματος Οικογενειακού Προγραμματισμού «όσο συνεχίζει να κάνει εκτρώσεις».

Αν περάσει το όραμα του Τραμπ κατά της έκτρωσης, τότε ο μεγαλύτερος πάροχος εκτρώσεων των ΗΠΑ θα χάσει τουλάχιστον το 40% της χρηματοδότησής του, κάτι που έχει επισύρει τη μήνη των Δημοκρατικών.

Η πολιτική και κοινωνική διαμάχη αναφορικά με το δικαίωμα στην άμβλωση δεν περιορίζεται φυσικά στις ΗΠΑ, καθώς παντού στον κόσμο οι πολίτες χωρίζονται σε στρατόπεδα αναφορικά με το πότε ξεκινά η ανθρώπινη ζωή και τι περιθώρια ελευθερίας έχει ένα ζευγάρι ή μια μεμονωμένη γυναίκα να τερματίσουν την κύηση.

Το πώς αντιδρά ένας πολιτισμός απέναντι στην ανεπιθύμητη κύηση δεν είναι εξάλλου καινούριο θέμα και παρά το γεγονός ότι το 96% των χωρών (189 από τα 196 κράτη) συμφωνούν ότι μια γυναίκα πρέπει να μπορεί να κάνει άμβλωση αν κινδυνεύει η δική της ζωή, οι διαφοροποιήσεις στις νομοθεσίες των χωρών παραμένουν σημαντικές. Μόλις 58 χώρες επιτρέπουν τον τερματισμό της κύησης έπειτα από αίτημα της γυναίκας (για οποιαδήποτε αιτία), με τη ραγδαία αυτή πτώση του ποσοστού να είναι δηλωτική των κοινωνικών στάσεων…

Κίνα

 

Η Κίνα διαφέρει καθοριστικά από τις άλλες χώρες στο γεγονός ότι αντί να απαγορεύει στις γυναίκες να προβαίνουν σε έκτρωση, σε κάποιες περιπτώσεις το επιβάλλει κιόλας. Κι αυτό γιατί η χώρα εφάρμοζε για δεκαετίες την πολιτική του ενός παιδιού, επισήμως για να παλέψει τον υπερπληθυσμό στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Κι ενώ η Κίνα έστειλε στο χρονοντούλαπο την 35χρονη αυτή ρήτρα το 2015, το κράτος προέβαινε σε αναγκαστικές εκτρώσεις και στειρώσεις σε όσες γυναίκες δεν συμμορφώνονταν με τον νόμο για δεκαετίες. Όσες μάλιστα αναζητούσαν εθελοντικά την άμβλωση, αυτή παρεχόταν δωρεάν και υπήρχαν πολύ λίγοι, αν υπήρχαν, περιορισμοί…

Φινλανδία και Δανία

Όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, Φινλανδία και Δανία προσφέρουν άμβλωση κατά παραγγελία και

Ο πολιτισμός του προσώπου ως πρόταση ζωής

Πρόσωπο ή Άτομο;

Κ. Δεληκωσταντή, 
Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Άρχοντος Διδασκάλου του Γένους 

Βιώνουμε σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα την κρίση των ελευθεριών και της αθεράπευτα αμφίσημης ελευθερίας του ανθρώπου. Πρόκειται για μια κρίση στην κατανόηση και χρήση της ελευθερίας, στην οποία αποκαλύπτεται όλη η προβληματική της νεωτερικής μετάβασης από τις «δεδομένες αξίες» σε μια «διαμορφούμενη αξιολογία», της ριζικής αυτής αλλαγής παραδείγματος στις απαρχές του μοντέρνου κόσμου, η οποία καθορίζει τη ζωή μας μέχρι σήμερα. Βέβαια, σε αυτήν την κοσμοϊστορική αλλαγή οφείλουμε όλες τις μεγάλες κατακτήσεις που έκαναν τον κόσμο μας σε πολλά πιο ανθρώπινο, αλλά και όλα τα αρνητικά που συγκλόνισαν την ανθρωπότητα τους τελευταίους αιώνες, τις ακραίες συνέπειες των οποίων ζούμε στις μέρες μας. Ο άνθρωπος παραμένει και θα είναι και στο μέλλον, λόγω των εγγενών αντιφάσεών του, το «δεινότερον» των υπαρκτών¹. Από τη «ρωγμή ης ελευθερίας» του δεν θα πάψουν να ξεπηδούν θεοί και δαίμονες².

Στις γραμμές που ακολουθούν, θα αναφερθώ, σε φιλοσοφική και θεολογική βάση, στη σημασία του πολιτισμού του προσώπου ως προοπτικής ζωής και ελευθερίας, σε μια εποχή του έχειν, όπου το ανθρώπινο γένος, με τις ακόρεστες ανάγκες του, απειλεί να εξαφανίσει την «ανθρωπότητα»³ ή την ανθρωπινότητά μας, αν όχι και την ίδια τη ζωή στον πλανήτη μας.

Ο όρος πολιτισμός είναι μια «έννοια πασπαρτού» που χρησιμοποιείται σήμερα ευρύτατα τόσο στο πλαίσιο των κοινωνικών επιστημών όσο και στο χώρο των έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων, αλλά και στην καθημερινή μας επικοινωνία. Στη φιλοσοφικοανθρωπολογική χρήση της, η έννοια πολιτισμός δηλώνει τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται η ανθρώπινη ζωή σε όλες τις διαστάσεις της, ως απάντηση στην πρόκληση για επιβίωση, συμβίωση και ποιότητα ζωής. Ως ανθρωπολογική προϋπόθεση του πολιτισμού κατονομάζεται το γεγονός ότι ο άνθρωπος είναι, σε σύγκριση με το ζώο, ένα «ον με ελλείψεις», το «ορφανό παιδί» της φύσης και ότι πρέπει με τη «δράση» να αναπτύξει «πολιτισμό», για να εξασφαλίσει την επιβίωσή του⁴. Ο άνθρωπος χαρακτηρίζεται ως «εκ φύσεως πολιτισμικό ον» (Αrnold Gehlen) και ο πολιτισμός ως «δευτέρα φύσις» του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πολιτισμό, ότι δηλαδή δεν υπάρχει ο λεγόμενος «φυσικός άνθρωπος». Ο πολιτισμός, ως ανθρωπογενές περιβάλλον, ως προϊόν συλλογικής ανθρώπινης δράσης, είναι η αληθινή «πατρίδα», η «φωλιά» του ανθρώπου μέσα στη φύση.

Ο άνθρωπος δεν βρίσκει μέσα του άτεγκτες προδιαγραφές για τις μορφές πολιτισμού που θα αναπτύξει. Το «ότι» του πολιτισμού είναι θεμελιωμένο στην ανθρώπινη φύση, ενώ το ερώτημα για το «πώς»

Η γενετική μηχανική θα αλλάξει τα πάντα για πάντα – CRISPR (βίντεο) –

CRISPR: Το ψαλίδι της γενετικής

Στο εξαιρετικό βίντεο της παρούσας ανάρτησης, το οποίο διαθέτει και ελληνικούς υπότιτλους, μας παρουσιάζεται η επανάσταση της γενετικής μηχανικής η οποία  συντελείται τα τελευταία χρονιά, μετά την ανακάλυψη  του υπερόπλου της γενετικής του CRISPR (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat). Το νέο αυτό υπερόπλο της γενετικής μηχανικής είναι ακριβές, φθηνό και εύκολο στη χρήση του, υπόσχεται δε, όχι μόνο να εξαλείψει χιλιάδες ανίατες ασθένειες τα επόμενα χρόνια, αλλά και να αντιστρέψει ή τουλάχιστον να  σταματήσει τη διαδικασία της γήρανσης.

 Αν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κάποιος  μας έλεγε ότι στα αμέσως επόμενα χρόνια θα συνέβαιναν τόσο ραγδαίες και συγκλονιστικές αλλαγές στη ζωή μας  από  την ανάπτυξη των εφαρμογών της πληροφορικής, οι περισσότεροι θα θεωρούσαμε την παραπάνω θέση ως υπερβολική. Σήμερα, είμαστε σε παρόμοιο σημείο με τη γενετική, η ανάπτυξη της οποίας σίγουρα θα αλλάξει, με τρόπο μάλιστα αμετάκλητο τον κόσμο μας. Πράγματα που τώρα μας φαίνονται εξωφρενικά και νομίζουμε ότι ανήκουν στο αποκλειστικά χώρο της επιστημονικής φαντασίας, τα επόμενα χρόνια  θα τα βλέπουμε  να εκτυλίγονται γύρω μας με γοργούς μάλιστα ρυθμούς.

 Μέχρι σήμερα η επεξεργασία των γονιδίων ήταν εξαιρετικά ακριβή, πολύπλοκη και απαιτούσε χρόνο.  Αυτό πλέον έχει αλλάξει με την επαναστατική τεχνολογία που έρχεται στο προσκήνιο, τη CRISPR. Μέσα σε μια νύκτα το κόστος, ο χρόνος και η δυσκολία των εφαρμογών της γενετικής μηχανικής συρρικνώθηκε θεαματικά. Η ανάπτυξη αυτής της εφαρμογής έχει τη δυνατότητα να αλλάξει για πάντα τον κόσμο που μας περιβάλει, αλλά και εμάς τους ίδιους.

Η νεοφανής αυτή μέθοδος, αναμένεται να θεραπεύσει ασθένειες τις οποίες μέχρι σήμερα θεωρούσαμε ως ανίατες. Με την  τεχνική αυτή θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε γενετικά τροποποιημένους ανθρώπους και μώρα με προεπιλεγμένα χαρακτηριστικά, κάτι το οποίο θα σημάνει, εκτός των άλλων, και

Το ανώτατο δικαστήριο της Ιταλίας υπέρ της ευθανασίας σε ακραίες περιπτώσεις

Το ανώτατο δικαστήριο της Ιταλίας υπέρ της ευθανασίας

σε ακραίες περιπτώσεις

Το ανώτατο δικαστήριο της Ιταλίας απεφάνθη ότι ο υποβοηθούμενος θάνατος δεν είναι έγκλημα, αν το άτομο το οποίο θέλει να τερματίσει τη ζωή του αντιμετωπίζει «αφόρητη ταλαιπωρία».

Η συγκεκριμένη απόφαση σχετίζεται με την περίπτωση του Ιταλού DJ Fabiano Antoniani, ή DJ Fabo, ο οποίος επέλεξε να πεθάνει σε μία «κλινική ευθανασίας», στην Ελβετία, το 2017.

Ο DJ Fabo έμεινε τυφλός και τετραπληγικός μετά από σοβαρό αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 2014. Ο θάνατός του αποτέλεσε πεδίο έντονων αντιπαραθέσεων σε μια χώρα όπου η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντιτίθεται στην ευθανασία. Η Εκκλησία, η οποία έχει μεγάλη επιρροή στην Ιταλία, θεωρεί την ευθανασία ηθικά απαράδεκτη δολοφονία ενός ατόμου και παραβίαση του νόμου του Θεού.

Τι σημαίνει η νέα αυτή απόφαση;

Το συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας δήλωσε ότι η ευθανασία πρέπει να επιτρέπεται από τον νόμο υπό ορισμένες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις οποίες η μη αναστρέψιμη κατάσταση ενός ασθενούς «προκαλεί σωματική και ψυχολογική ταλαιπωρία που θεωρείται απαράδεκτη». Το δικαστήριο επανεξετάζει το ζήτημα του υποβοηθούμενου θανάτου και του «νομικού πλαισίου που αφορά το τέλος της ζωής», μετά από την εν λόγω υπόθεση.

Επιπλέον, έχουν υποβληθεί αιτήματα από δικαστήριο του Μιλάνου για τη διευκρίνιση του νόμου σε σχέση με ενδεχόμενες κατηγορίες εναντίον του υποστηρικτή της ευθανασίας Marco Cappato, ο οποίος συνόδευσε τον Antoniani στο ταξίδι του στην Ελβετία.

Ο Cappato, ο οποίος ήταν παρών κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, δήλωσε ότι η

Νέα δεδομένα για την εξέλιξη μας δίνουν οι «μίνι» ανθρώπινοι εγκέφαλοι από βλαστοκύτταρα

 Μίνι» ανθρώπινοι εγκέφαλοι από βλαστοκύτταρα

Η ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου λαμβάνει χώρα με βραδύτερους ρυθμούς σε σύγκριση με τα υπόλοιπα πρωτεύοντα, σύμφωνα με νέα μελέτη που χρησιμοποιεί «μίνι - εγκεφάλους» δημιουργημένους από βλαστοκύτταρα.

«Φαίνεται ότι χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να αναπτύξουμε το μυαλό μας, αλλά η τελική κατάσταση που φτάνουμε είναι πιο περίπλοκη», δήλωσε ο καθηγητής Barbara Treutlein, ΕΤΗ της Ζυρίχης, από την Ελβετία στο BBC. «Ίσως χρειασθεί αυτός ο πρόσθετος χρόνος για να γνωρίσουμε τον μεγαλύτερο αριθμό συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων και να φτάσουμε στις υψηλότερες γνωστικές λειτουργίες που έχουμε. Βέβαια δεν γνωρίζουμε ακόμα γιατί απαιτείται περισσότερος χρόνος».

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν κύτταρα iPS για να δημιουργήσουν οργανοειδή του εγκεφάλου του ανθρώπου, του χιμπατζή και του μακάκου, με σκοπό να χαρτογραφήσουν τις ουσιαστικές γενετικές και αναπτυξιακές αλλαγές που διαφοροποιούν τον άνθρωπο από άλλα μη ανθρώπινα πρωτεύοντα.

«Έχουμε σύνθετη γλώσσα και είμαστε σε θέση να έχουμε ικανότητα λογικής αιτιολόγησης ενώ οι χιμπατζήδες όχι. Η μελέτη αυτή θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις πολύ σημαντικές διαφορές από την αρχή της ανάπτυξης που έθεσαν τις συνθήκες για τις γνωστικές μας ικανότητες», δήλωσε η Δρ. Madeline Lancaster του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος, ωστόσο, δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Οι ερευνητές ανέλυσαν την έκφραση γονιδίων και τη ρύθμισή τους και μέτρησαν την ωρίμανση των νευρώνων σε όλη την πορεία της οργανοειδούς ανάπτυξης. Ανίχνευσαν 98 γονίδια που εκφράστηκαν

Θάνατος παρένθετης μητέρας - ανησυχίες για εκμετάλλευση και αναγκαιότητα ρυθμιστικού πλαισίου

Παρένθετη μητρότητα

Σαράντα-δυάχρονη 17 εβδομάδων έγκυος σε δίδυμα, με την ιδιότητα της παρένθετης μητέρας, στο Νέο Δελχί της Ινδίας, πεθαίνει, ενώ παράλληλα αναμένεται νέος σχέδιο νόμου σχετικά με την ρύθμιση της παρένθετης μητρότητας στην Βουλή.

Κατόπιν έρευνας που διεξήχθη, ανακαλύφθηκε ότι η εγκυμονούσα είχε ένα πολύχρονο ιστορικό ασθενειών, ανάμεσά τους φυματίωση, υδροκεφαλία και κατάθλιψη, αλλά η εγκεκριμένη διαδικασία ιατρικού προελέγχου δεν είχε πραγματοποιηθεί. Αν είχε διεξαχθεί ο κανονικός, σύμφωνα με τις ανάλογες οδηγίες, έλεγχος δεν θα κρινόταν εξαρχής ως κατάλληλη για να κυοφορήσει.

Ο υπεύθυνος του νοσοκομείου, Dr Sudhir Gupta, όπου και η γυναίκα κατέληξε [All India Institute of Medical Science (AIIMS)], αναφέρει την θανατηφόρα κατάληξη αυτή ως άλλο ένα δείγμα των επιπτώσεων της έλλειψης αυστηρής νομοθεσίας στην χώρα, η οποία να προβλέπει το συγκεκριμένο ζήτημα.

Κατόπιν, οι γιατροί στο AIIMS δημοσίευσαν κοινό επιστημονικό άρθρο ( Regulation of Surrogacy in India: Need of the Hour) , στο οποίο περιγράφουν την επικινδυνότητα της κατάστασης στην Ινδία, όπου η παρένθετη μητρότητα έχει εξελιχθεί σε μέθοδο εκμετάλλευσης της οικονομικά δεινής κατάστασης τόσο των εθελοντών γυναικών αλλά και των μελλοντικών γονέων. Η ανάγκη αυστηρότερου νομοθετικού πλαισίου υπογραμμίζεται από τους συγγραφείς για την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων γεγονότων.

Πιο συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο για τον κανονισμό που θα διέπει την παρένθετη μητρότητα, πέρασε

Τα Εισόδια της Θεοτόκου. Τι, ακριβώς, γιορτάζουμε στις 21 Νοεμβρίου

Τα Εισόδια της Θεοτόκου.

Με λίγα λόγια

 

Οι γιορτές της Παναγίας είναι:

Στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζουμε τη γέννηση της Θεοτόκου,
Στις 21 Νοεμβρίου τα Εισόδια της Θεοτόκου στο ναό,
στις 25 Μαρτίου είναι η γιορτή του Ευαγγελισμού
και στις 15 Αυγούστου γιορτάζουμε την Κοίμηση της.

Στις 21 Νοεμβρίου γιορτάζουμε τα Εισόδια της Θεοτόκου. Πατέρας της Παναγιάς μας ήταν ο Ιωακείμ και μητέρα της η Άννα. Μέχρι τα βαθιά τους γεράματα δεν είχαν αποκτήσει παιδί. Υποσχέθηκαν λοιπόν, στο Θεό, πως αν τους χαρίσει ένα παιδάκι, μόλις γίνει τριών ετών θα το αφιερώσουν στο ναό Του.
Το κοριτσάκι που απέκτησαν οι ευσεβείς αυτοί άνθρωποι το ονόμασαν Μαρία. Όταν έγινε τριών ετών, οι γονείς της την οδήγησαν στην εκκλησία. Αυτή η είσοδος της Μαρίας στο ναό ονομάστηκε «Εισόδια της Θεοτόκου». Την υποδέχτηκε ο Αρχιερέας Ζαχαρίας, ο οποίος την οδήγησε στο ιερό του Ναού, στα Άγια των Αγίων. Δώδεκα χρόνια έμεινε η Παναγία μας στο ναό.

Αναλυτικότερα 

Τα Εισόδια της Θεοτόκου.

Στις 21 Νοεμβρίου η Ορθόδοξος Χριστιανική Εκκλησία μας γιορτάζει τα Εισόδια της Θεοτόκου.
Όλοι γνωρίζομε το συμπαθέστατο βιβλικό ζευγάρι του Ιωακείμ και της Άννας. Ζευγάρι πιστό στον ένα και αληθινό Θεό των πατέρων τους. Ήταν και οι δύο  τους  άνθρωποι  καλόγνωμοι  καί   ειρηνικοί  και  η συμβίωσή τους κυλούσε ήρεμα.
Ωστόσο μια μελαγχολία βάραινε  τις ψυχές τους.  Και  στων  δύο  τις καρδιές φώλιαζε η  ίδια λαχτάρα. Να γίνουν γονείς,  να αποκτήσουν  έστω καί  ένα παιδί”   Η  Άννα με  τις θερμές προσευχές που καθημερινά

Θεολογία, Ψυχολογία καί Νευροεπιστήμη

Θεολογία, Ψυχολογία καί Νευροεπιστήμη

του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

(Περίληψη)

Η Εισήγηση τήν οποία έχω ετοιμάσει έχει μεταφρασθή στήν ρουμανική γλώσσα καί έχει ήδη δημοσιευθή σέ βιβλίο καί σάς έχει δοθή. Περιλαμβάνει τέσσερα σημεία, ήτοι: Πρώτον, πώς έφθασα νά ασχοληθώ μέ τό θέμα καί νά γράψω τό βιβλίο «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία» δεύτερον, ο όρος «ορθόδοξη ψυχοθεραπεία» έχει γίνει αποδεκτός από τήν Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία τρίτον, ποιές είναι οι βασικές αρχές τής Ορθόδοξης Ψυχοθεραπείας καί τέταρτον, τό έργο τής Εκκλησίας από πλευράς σύγχρονης ψυχολογίας καί νευροεπιστήμης.

Στήν συνέχεια, θά τονίσω τρία άλλα σημεία, ως εισαγωγικά στό παρόν Συνέδριο καί άν χρειασθή θά επανέλθω στήν συζήτηση καί θά απαντήσω σέ τυχόν διευκρινιστικές ερωτήσεις.

1. Η ορθόδοξη ανθρωπολογία

Είναι σημαντικό νά εξετασθή ποιά είναι η ορθόδοξη ανθρωπολογία, δηλαδή ποιά είναι η διδασκαλία τής Ορθόδοξης Εκκλησίας γιά τόν άνθρωπο. Άν δέν ερευνηθή αυτό τό σημείο δέν θά μπορέσουμε νά δούμε τό ποιμαντικό έργο τής Εκκλησίας γιά τόν άνθρωπο.

Είναι σαφής η διδασκαλία τής Εκκλησίας ότι ο άνθρωπος είναι δισύνθετος, αποτελείται από ψυχή καί σώμα σέ μιά ενότητα. Υπάρχει δέ μεγάλη σχέση μεταξύ τους, όπως δύο ερωτευμένοι, κατά τήν εικόνα πού χρησιμοποιούν οι Πατέρες τής Εκκλησίας. Είναι μυστήριο πώς ενώθηκε η ψυχή μέ τό σώμα κατά τήν σύλληψη, αλλά είναι καί μυστήριο πώς χωρίζεται η ψυχή από τό σώμα κατά τόν θάνατο.

Η ψυχή συνδέεται στενά μέ τήν ζωή, δηλαδή δέν υπάρχει ζωή στό σώμα χωρίς τήν ύπαρξη τής ψυχής, καί επομένως η ψυχή ενεργεί σέ όλο τό σώμα, διαφοροτρόπως. Δέν συγκρατεί τό σώμα τήν ψυχή, αλλά η ψυχή κρατά σέ ενότητα τό σώμα.

Ο άνθρωπος, όμως, από τήν δημιουργία του έχει καί τήν Χάρη τού Θεού, τό λεγόμενο «πνεύμα». Δέν

Ευθανασία και Βιοηθική

Ευθανασία και Βιοηθική

Τι είναι η ευθανασία;

Αρχίζοντας με τον ορισμό «ευθανασία», ο οποίος είναι ένας διεθνής όρος και προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «ευ» και «θάνατος». Ερμηνεύεται ως ο ήρεμος και αξιοπρεπής θάνατος του ανθρώπου.
Στη σημερινή εποχή η ευθανασία έχει την έννοια του ανώδυνου θανάτου, που στοχεύει να μην βασανίζονται οι ασθενείς που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ζωής τους ή σε μια επώδυνη μη αναστρέψιμη κατάσταση της υγείας τους.
Με τον όρο ευθανασία εννοούμε τον ανώδυνο θάνατο. Έχει όμως και την έννοια του ένδοξου, καλού θανάτου. Αναφέρεται στην προσφορά βοήθειας από ευσπλαχνία, και συμπόνια που αποσκοπούν στην πρόκληση ή επίσπευση του θανάτου. Για αυτό το λόγο ονομάζεται και θάνατος από ευσπλαχνία (mercy killing).
Ο όρος ευθανασία δημιουργήθηκε απ' τον Άγγλο φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon), ο οποίος έγραψε ότι «το έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση των πόνων, όχι μόνο όταν η καταπράυνση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο».
Η θέση αυτή έφερε στο προσκήνιο πολλές διαμάχες που έγιναν οξύτερες τα τελευταία χρόνια. Αρχικά η θέση αυτή στάθηκε αντιμέτωπη στη χριστιανική διδασκαλία, σύμφωνα με την οποία μόνον ο Θεός μπορεί να διαθέσει τη ζωή και τον θάνατο, και αφού ο πόνος έχει κάποια αξία για τη σωτηρία της ψυχής, σε κανένα δεν επιτρέπεται να συντομεύσει τους πόνους.
Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας με δικαιολογητικά τον οίκτο προς τον άνθρωπο που υποφέρει, την θυσία για χάρη του κοινωνικού συνόλου

Γυναίκα γέννησε 117 μέρες μετά τον εγκεφαλικό της θάνατο

Γυναίκα γέννησε 117 μέρες μετά τον εγκεφαλικό της θάνατο

Οι γιατροί στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μπρνο κράτησαν την έγκυο γυναίκα ζωντανή για 17 εβδομάδες, ώστε να μπορέσουν να σώσουν το παιδί της. Ένα υγιές κορίτσι γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου με καισαρική τομή.

Η 27χρονη ανώνυμη γυναίκα βρισκόταν στην 16η εβδομάδα της εγκυμοσύνης της όταν βρέθηκε αναίσθητη, προφανώς μετά από επιληπτική κρίση. Λίγο αργότερα ανακηρύχθηκε ο εγκεφαλικός της θάνατος.

Σύμφωνα με το νοσοκομείο, αυτή η εγκυμοσύνη ήταν η μεγαλύτερης διάρκειας που έχει καταγραφεί για μία νεκρή μητέρα στην Τσεχία. Παγκοσμίως, περίπου 20 παρεμφερείς περιπτώσεις έχουν καταγραφεί.

Μετά την γέννηση, με τον σύζυγό της και με άλλα μέλη της οικογένειας, οι γιατροί αποσύνδεσαν τα συστήματα υποστήριξης της ζωής της μητέρας, οδηγώντας έτσι στον θάνατό της.

"Αυτό ήταν πραγματικά μια εξαιρετική περίπτωση όταν όλη η οικογένεια ήταν μαζί ... χωρίς την

Τι πρέπει να γνωρίζετε για το CRISPR; ( Ellen Jorgensen)

Τι πρέπει να γνωρίζετε για το CRISPR;

Πρέπει να επαναφέρουμε στη ζωή τα  εξαφανισμένα μαμούθ; Είναι ηθικά σωστό να επεξεργαστούμε ένα ανθρώπινο έμβρυο ώστε να δημιουργήσουμε ένα μωρό με προεπιλεγμένα χαρακτηριστικά; Είναι  επιτρεπτό να εξαφανίσουμε ένα ολόκληρο είδος επειδή θεωρούμε ότι  είναι επιβλαβές; (πχ τα κουνούπια). Η νομικός Ellen Jorgensen προσπαθεί να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα, αλλά και να  μας παρουσιάσει τη νεοεμφανισθείσα γενετική  τεχνολογία της επεξεργασίας του ανθρώπινου γονιδιώματος: CRISPR, της οποίας ο ρόλος, παρά τα πράγματι θεαματικά αποτελέσματα δεν παύει να είναι αμφιλεγόμενος. Η Ellen Jorgensen στην ομιλία της διερευνά τις νομικές  αλλά και τις ηθικές πλευρές της εν λόγω τεχνολογίας και προσπαθεί να μας εξηγήσει  με τρόπο νηφάλιο τι είναι, πως λειτουργεί και ποια

Πώς πρέπει να προγραμματιστούν τα αυτόνομα οχήματα;

Πώς πρέπει να προγραμματιστούν τα αυτόνομα οχήματα;

Μια μεγάλη παγκόσμια έρευνα που διεξήχθη από τους ερευνητές του MIT αποκαλύπτει τις διαφορετικές παγκόσμιες προτιμήσεις σχετικά με τη δεοντολογία των αυτόνομων οχημάτων, καθώς και ορισμένες περιφερειακές αποκλίσεις στις προτιμήσεις αυτές.

Η έρευνα έχει παγκόσμια εμβέλεια με πάνω από 2 εκατομμύρια διαδικτυακούς συμμετέχοντες από περισσότερες από 200 χώρες που τους δόθηκε το ηθικό αίνιγμα που αποκαλείται «το πρόβλημα του τρόλλευ» (Trolley Problem). Το πρόβλημα ενέχει πολλά και διαφορετικά σενάρια όπου ένα ατύχημα με ένα όχημα είναι επικείμενο και το όχημα πρέπει να επιλέξει μία από δυο δυνητικά θανατηφόρες επιλογές. Στην περίπτωση των μηχανοκίνητων οχημάτων, αυτό μπορεί να σημαίνει στροφή προς δύο άτομα, αντί για μια μεγάλη ομάδα παρευρισκομένων.

«Η μελέτη προσπαθεί ουσιαστικά να κατανοήσει τα είδη των ηθικών αποφάσεων που μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό», λέει ο Edmond Awad, που είναι μεταδιδακτορικός στο MIT Media Lab, στην εργασία του που περιγράφει τα αποτελέσματα του έργου. Ακόμα, ο Awad προσθέτει: «Βρήκαμε ότι υπάρχουν τρία στοιχεία που οι άνθρωποι φαίνεται να συμφωνούν» και επιγραμματικά τα τοποθετεί σε τρεις κατηγορίες προτιμήσεων και αυτές είναι: πρώτον, η προτίμηση διάσωσης της ζωής των ανθρώπων έναντι των ζώων, δεύτερον, η προτίμηση διάσωσης των περισσότερων ανθρώπων έναντι των λιγότερων και, τρίτον, η προτίμηση διάσωσης των νεότερων ανθρώπων έναντι των ηλικιωμένων.

Συνεχίζει λέγοντας ότι: «οι κύριες αυτές προτιμήσεις συμφωνήθηκαν παγκοσμίως σε κάποιο βαθμό, ο οποίος ποικίλλει μεταξύ διαφορετικών ομάδων και χωρών». Για παράδειγμα, οι ερευνητές βρήκαν μια λιγότερο έντονη τάση να ευνοούν τους νεότερους ανθρώπους, παρά τους ηλικιωμένους, σε αυτό που όρισαν ως "ανατολικό" σύμπλεγμα χωρών, συμπεριλαμβανομένων πολλών χωρών από την Ασία.

Για την διεξαγωγή της έρευνας, οι ερευνητές σχεδίασαν ένα πολυγλωσσικό παιχνίδι μέσω διαδικτύου που το αποκάλεσαν «Ηθική Μηχανή», βάσει του οποίου, οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να δηλώσουν τις προτιμήσεις τους σχετικά με μια σειρά διλημμάτων που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τα αυτόνομα οχήματα. Παραδείγματος χάριν: Θα πρέπει τα αυτόνομα οχήματα να σέβονται εξίσου τη ζωή των ανθρώπων που διασχίζουν νόμιμα τον δρόμο με τη ζωή των ανθρώπων που παραβιάζουν τους οδικούς κανόνες; (Οι περισσότεροι άνθρωποι στην έρευνα επέλεξαν την πρώτη.)

Η «Ηθική Μηχανή» συγκέντρωσε σχεδόν 40 εκατομμύρια ατομικές αποφάσεις από ερωτηθέντες σε 233

3. Οι κανόνες του παιδικού παιχνιδιού και η έννοια της δικαιοσύνης στη θεωρία του Piaget για την ανάπτυξη της ηθικής σκέψης. - Θεωρίες Ηθικής Ανάπτυξης: Μέρος Γ΄

Θεωρίες Ηθικής Ανάπτυξης

J. Piaget

του Εμμανουήλ Καραμαλάκη – Εκπαιδευτικού

MSc στην Παιδαγωγική – MSc στη Βιοηθική 

Στο προηγούμενο άρθρο της παρούσας ενότητας παρουσιάσαμε τη θεωρία του J. Piaget για την ηθική ανάπτυξη του παιδιού. Εδώ, στο πλαίσιο της ίδιας θεωρίας, θα εξετάσουμε πρώτον με ποιον τρόπο τα παιδιά κατανοούν τους κανόνες του ομαδικού παιδικού παιχνιδιού και δεύτερον πως αντιλαμβάνονται την έννοια της δικαιοσύνης.

3.1. Οι κανόνες του παιδικού παιχνιδιού.

Οι κανόνες του παιδικού παιχνιδιού

Κάθε ηθική έχει ένα σύστημα από κανόνες και ο Piaget θεωρούσε ότι η ουσία της ηθικής ζωής εντοπίζεται στον σεβασμό που έχει ο κάθε άνθρωπος προς αυτούς. Ο σεβασμός των κοινωνικών και ηθικών κανόνων είναι προϊόν μάθησης. Το παιδί μαθαίνει να τηρεί και να σέβεται τους κανόνες αυτούς από τους ενηλίκους των προηγουμένων γενεών και ιδιαιτέρα από τους γονείς του. Οι γονείς από τη βρεφική  ηλικία θέτουν στο παιδί ένα σύνολο κανόνων συμπεριφοράς, τους οποίους τα παιδιά οικειοποιούνται μέσα από την καθημερινή αλληλεπίδρασή τους με τους μεγαλύτερους.

  Ξεχωριστή σημασία για την ηθική ανάπτυξη του νέου ανθρώπου έχει το παιχνίδι, ιδιαιτέρα το ομαδικό παιχνίδι (Vugosky, 2000, σσ. 157-177, Παρασκευοπούλου, τ.2, 1985 σσ. 106–114). «Τα αποτελέσματα των ερευνών του Piaget έδειξαν ότι δεν μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τους κανόνες του παιχνιδιού από το σύνολο της ζωής του παιδιού. Οι κανόνες, τους οποίους το παιδί εφαρμόζει στα παιχνίδια του σιγά – σιγά βιώνονται ως κανόνες της πρακτικής ζωής με όλες τις μορφές της. Πρόκειται για εσωτερικοποίηση των κανόνων, όποτε η ηθική αποκτά διπλό χαρακτήρα, θεωρητικό και πρακτικό. Η θεωρία χαράζει δρόμους και η πράξη καταξιώνει τη θεωρία, την κρίνει και τη δοκιμάζει» (Κρασανάκη, 2004, σ 39).

Ο Piaget, πρώτα διεξήγαγε συστηματική παρατήρηση του τρόπου με τον όποιο έπαιζαν τα παιδιά και ακολούθως πραγματοποίησε μεθοδικό διάλογο μαζί τους σε σχέση με το παιχνίδι και τους κανόνες του. Από την παραπάνω διαδικασία διαπίστωσε ότι η εφαρμογή των κανόνων του παιχνιδιού στα παιδιά ακολουθεί τέσσερα εξελικτικά στάδια ανάπτυξης: (Κακαβούλης, 2003, σσ. 45 -55)

Α΄ ΣΤΑΔΙΟ: Κινητικό - ατομικό παιχνίδι. (έως το 2^ο έτος) Το πρώτο στάδιο αντιστοιχεί στη βρεφική ηλικία κατά την οποία το βρέφος παίζει ατομικά. Σε αυτό το είδος του παιχνιδιού το βρέφος επαναλαμβάνει, ανακυκλώνοντας πολλές φορές μια κινητική δραστηριότητα, χωρίς όμως να έχει καμία συνείδηση των κανόνων του παιχνιδιού και χωρίς καμία αναφορά σε κάποια ομάδα παιδιών (Κακαβούλης, 2003, σ. 47). Σε αυτό το στάδιο οι κανόνες δεν είναι υποχρεωτικοί και τα παιδιά είτε δε συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν κανόνες, είτε δε νιώθουν την ανάγκη να τους τηρήσουν (Κακαβούλης, 2003, σσ. 51 -52).

Β. ΣΤΑΔΙΟ: Εγωκεντρικό παιχνίδι. Το δεύτερο στάδιο αντιστοιχεί στη νηπιακή ηλικία (2^ο - 5^ο έτος). Τώρα το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από την εγωκεντρικότητα. Το νήπιο ξεκινά σιγά – σιγά να αντιλαμβάνεται την ύπαρξη των κανόνων στο παιχνίδι και αρχίζει να μιμείται οτιδήποτε βλέπει να κάνουν τα άλλα παιδιά. Παρά ταύτα δεν υπάρχει ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας. Το νήπιο και αν ακόμα παίζει με άλλα παιδιά ουσιαστικά παίζει μόνο του. Έχει δηλαδή συντρόφους αλλά όχι συμπαίχτες, γι΄ αυτό πολλοί το ονομάζουν παράλληλο και συντροφικό παιχνίδι (Παρασκευοπούλου, τ. 2, 1985 σ. 111). Το νήπιο σε αυτή τη μορφή του παιχνιδιού θέλει να κερδίζει πάντοτε και αμέσως, δε λαμβάνει υπόψη του τους κανόνες και δε συνειδητοποιεί ότι παίζει απομονωμένο από τα άλλα παιδιά.

Η διαφορά αυτού του σταδίου σε σχέση με το προηγούμενο είναι ότι το παιδί πρώτον αρχίζει τώρα σιγά – σιγά να αντιλαμβάνεται ότι το παιχνίδι έχει κάποιους κανόνες και δεύτερον επιδιώκει να παίζει με άλλα παιδιά άσχετα αν τελικά δεν το καταφέρνει. Αυτό που το εμποδίζει να παίξει ομαδικά είναι οι περιορισμοί που θέτει το γνωστικό επίπεδο της νοητικής του ανάπτυξης. Εξαιτίας της εγωκεντρικής του σκέψης δεν μπορεί εύκολα να αντιληφθεί την προοπτική του άλλου. Το νήπιο δεν είναι ικανό να αντιληφθεί τον ρόλο του άλλου προσώπου, να κατανοήσει την άποψη κάποιου άλλου και να θεωρήσει ότι η δική του άποψη είναι μια από τις πολλές άλλες πιθανές απόψεις (Παρασκευοπούλου, τ. 2, 1985 σ. 36). Ο εγωισμός αυτός βέβαια δεν είναι ηθικός, ο οποίος δημιουργείται από ένα υπερτροφικό εγώ, αλλά είναι μια γνωστική νοητική αδυναμία (Παρασκευοπούλου, τ. 2, 1985 σσ. 36-38). Το εγωκεντρικό παιχνίδι είναι ένα μεταβατικό στάδιο μεταξύ του ατομικού και του κοινωνικού παιχνιδιού (Κακαβούλης, 2003, σ. 47-49).

Τους καθιερωμένους κανόνες σε αυτό το στάδιο το παιδί τους βλέπει σαν να είναι ιεροί και απαραβίαστοι. Επίσης, κάθε πρόταση για αλλαγή των κανόνων σημαίνει και παραβίασή τους. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι βρίσκεται στο επίπεδο της ετερόνομης ηθικής σκέψης. Από το ένα μέρος το παιδί νιώθει την ανάγκη να σέβεται τους κανόνες του παιχνιδιού και από την άλλη εξαιτίας της γνωστικής του αδυναμίας, δεν τους τηρεί. Η συνύπαρξη της εγωκεντρικότητας και της πίστης για το απαραβίαστο των κανόνων αποτελεί πράγματι μια περίεργη αντινομία (Κακαβούλης, 2003, σσ. 51-53).

Γ. ΣΤΑΔΙΟ: Κοινωνικό ή συνεργατικό παιχνίδι. (6 – 10 ετών) Στο στάδιο αυτό το παιδί αρχίζει να μετέχει ενεργά στα ομαδικά παιχνίδια, ενδιαφέρεται για την τήρηση των κανόνων και προσπαθεί να κερδίσει. Παρά ταύτα η έννοια των κανόνων είναι πολλές φορές συγκεχυμένη στη σκέψη του και έτσι δεν κατανοεί πλήρως το πόσο καθοριστική σημασία έχουν οι κανόνες μέσα στο παιχνίδι. Το παιδί ναι μεν έχει την ειλικρινή πρόθεση να τηρήσει τους κανόνες αλλά στην πραγματικότητα δεν μπορεί να το επιτύχει. Αυτό συμβαίνει πιθανόν από τη γνωστική αδυναμία του παιδιού να συλλάβει νοητικά τους κανόνες (Κακαβούλης, 2003, σσ. 49-50).

Δ΄ ΣΤΑΔΙΟ: Κωδικοποίηση κανόνων. (11- 12 ετών) Εδώ τα παιδιά αρχίζουν να αποκτούν την αφαιρετική σκέψη και έτσι η κωδικοποίηση των κανόνων αποκτά γι΄ αυτά μεγάλη σημασία, μετέχουν σε ομαδικά παιχνίδια τηρώντας με ακρίβεια τους κανόνες, οι οποίοι είναι οριστικοί και αμετάβλητοι (Κακαβούλης, 2003, σ. 50).

 Στο τρίτο και τέταρτο στάδιο οι κανόνες του παιχνιδιού θεωρούνται πλέον προϊόν αμοιβαίας συμφωνίας μεταξύ των μελών της ομάδας και όχι σαν κάτι που επιβάλλεται από τους μεγάλους. Επίσης, οι κανόνες μπορούν να αλλάξουν αν υπάρχει κοινή συμφωνία των μελών της ομάδας (αυτόνομη ηθική σκέψη). Με την εμφάνιση της αυτόνομης ηθικής σκέψης ο σεβασμός των κανόνων του παιχνιδιού εκδηλώνεται τόσο με τη νοητική τους κατανόηση, όσο και με την πιστή τήρησή τους (Κακαβούλης, 2003, σσ 52-53).

3.2. Η έννοια της δικαιοσύνης 

Η έννοια της δικαιοσύνης

Ο Piaget, όπως προαναφέραμε, θεωρούσε ότι η ουσία της ηθικής σκέψης και πράξης είναι ο σεβασμός προς τους κοινωνικούς κανόνες. Από τις μελέτες του πάνω στους ηθικούς κανόνες διαπίστωσε ότι υπάρχουν δύο είδη σεβασμού προς τους κανόνες. Από τη μία πλευρά ο μονόπλευρος σεβασμός προς τους μεγάλους και σε αυτούς που έχουν την εξουσία αναπτύσσει την ετερόνομη ηθική. Από την άλλη μεριά, ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των ατόμων μιας κοινωνικής ομάδας αναπτύσσει την αυτόνομη ηθική. Ο Piaget θεωρούσε «τη δικαιοσύνη ως μια φυσική κατάσταση των κοινωνικών σχέσεων και ως μια ρυθμιστική αρχή της ισορροπίας και της κοινωνικής συνοχής. Γι΄ αυτό και η ανάπτυξη της έννοιας

H B' Σύνοδος του Βατικανού

H B' Σύνοδος του Βατικανού

Η Β΄ Σύνοδος του Βατικανού,[1]  απετέλεσε έναν ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό σταθμό για τη σύγχρονη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.  Μετά από αιώνες εσωστρέφειας και υπεροπτικής αδιαλλαξίας, αποφάσισε να επανεξετάσει την παρουσία της στον κόσμο. Αποφάσισε δηλαδή, να ασκήσει κριτική στο παρελθόν της, να αρχίσει να διαβλέπει τα λάθη της, να αναζητήσει τρόπους προσέγγισης με τη σύγχρονη σκέψη και τον πολιτισμό, να αρχίσει διάλογο με τις άλλες χριστιανικές ομολογίες και να εκσυγχρονιστεί, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των καιρών.[2]

Η σύνοδος συγκλήθηκε μεταξύ 1962-1965  από τον Πάπα τον Iωάννη τον 23ο με τη συμμετοχή 2000 επισκόπων.             Επίσημα η σύνοδος άνοιξε από τον Πάπα Ιωάννη ΚΓ΄ στις 11 Οκτωβρίου 1962 και έκλεισε από τον Πάπα Παύλο ΣΤ΄ το 1965. Επίσης σ΄ αυτήν έλαβαν μέρος ως παρατηρητές εκπρόσωποι από την Ορθόδοξη Εκκλησία και από διάφορες προτεσταντικές Ομολογίες.[3]

Οι αποφάσεις της συνόδου διατυπώθηκαν σε Συντάγματα, Διατάγματα και Διακηρύξεις.  Οι κυριότερες αποφάσεις της ήταν:[4]  

Α. H κατάργηση της λατινικής γλώσσας στη λατρεία και η υιοθέτηση της γλώσσας της κάθε χώρας. 
Β. H μεγαλύτερη προσέγγιση και κατανόηση των άλλων χριστιανικών Ομολογιών και των άλλων θρησκειών. 
Γ. Η θέση των λαϊκών και, κυρίως, της γυναίκας στην Εκκλησία, καθώς και το δικαίωμα όλων στην εργασία. 

Επίσης, στις αποφάσεις της, τονίστηκε ιδιαίτερα ο ρόλος των επισκόπων και ρυθμίστηκαν θέματα που αφορούσαν τη ζωή, το έργο και την εκπαίδευση των ιερέων. Εκτός τούτου δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην ανανέωση της μοναστικής ζωής, στην ιεραποστολική αποστολή της Εκκλησίας  καθώς και στην αναγκαιότητα για ορθή χρήση των Μέσων Επικοινωνίας. Επιπρόσθετα  αξίζει να τονίσουμε τη διακήρυξη  της συνόδου για την πλήρη θρησκευτική ελευθερία όλων των ανθρώπων, την κάθετη απόρριψη της αντίληψης για τη συλλογική ευθύνη του ιουδαϊκού λαού για τη θανάτωση του Χριστού και