Ο Χριστός και η κόλασή μας – video

Ο Χριστός, ο μόνος διαχρονικός μας φίλος. Μια θεολογική προσέγγιση του πνευματικού νοήματος της κατάστασης που λέγεται "κόλαση" από τον Θεολόγο Παναγιώτη Ασημακόπουλο.

Ο Χριστός και η κόλασή μας

«Βιονικό πόδι»: Άνθρωποι αποκτούν ξανά αισθήσεις στο προσθετικό μέλος τους

Άνθρωποι αποκτούν ξανά αισθήσεις

στο προσθετικό μέλος τους

Δύο άνθρωποι με πόδι ακρωτηριασμένο πάνω από το γόνατο είναι οι πρώτοι στον κόσμο που απέκτησαν αισθήσεις στο προσθετικό πόδι τους σε πραγματικό χρόνο.

Δύο άνθρωποι με πόδι ακρωτηριασμένο πάνω από το γόνατο είναι οι πρώτοι στον κόσμο που απέκτησαν αισθήσεις στο προσθετικό πόδι τους σε πραγματικό χρόνο.

Το νέο βιονικό πόδι, που βελτιώνει κατά πολύ την ψυχολογία των ασθενών, καθώς επίσης την ταχύτητα και την αυτοπεποίθηση τους στο βάδισμα, περιλαμβάνει ηλεκτρονικούς αισθητήρες, οι οποίοι συνδέονται μέσω μικροσκοπικών εμφυτευμένων ηλεκτροδίων με τα νεύρα που έχουν απομείνει στο μηρό.

Οι ερευνητές από την Ελβετία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισλανδία και τη Σερβία, με επικεφαλής τον καθηγητή Στανίσα Ρασποπόβιτς του Ινστιτούτου Ρομποτικής και Έξυπνων Συστημάτων του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Τεχνολογίας (ΕΤΗ) της Ζυρίχης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Nature Medicine».

Παράλληλα, δημιούργησαν τη νεοφυή εταιρεία SensArs για να προωθήσουν τη νέα τεχνολογία, με τη μορφή μιας ασύρματης συσκευής σαν βηματοδότη που θα εμφυτεύεται στον ασθενή.

Νέες συσκευές που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση στο νευρικό σύστημα

 

Οι νευροπροσθετικές συσκευές που επιτρέπουν την άμεση αλληλεπίδραση ανάμεσα στο νευρικό σύστημα και σε κάποια εξωτερική συσκευή (όπως είναι οι διεπαφές εγκεφάλου-μηχανής) μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών που έχουν υποστεί παράλυση, ακρωτηριασμό ή νευροεκφύλιση.

Αν και έχουν γίνει σημαντικές πρόοδοι σε αυτό το πεδίο, ένα σημαντικό εμπόδιο έως τώρα είναι η έλλειψη αισθητηριακής ανάδρασης (feedback) από τα τεχνητά μέλη.

Εξάλειψη του «φαντασιακού πόνου»

 

Οι άνθρωποι με τεχνητό πόδι δεν γνωρίζουν ακριβώς πού βρίσκεται το κάτω άκρο τους, πώς κινείται και

Άσκηση σωματική και άσκηση πνευματική

Άσκηση σωματική και άσκηση πνευματική

Άσκηση πνευματική η σωματική είναι μέσα και τρόπος για να τιθασεύσει  κάποιος τις ψυχικές και σωματικές αδυναμίες, που τον εμποδίζουν να ζήσει την αγάπη του Χριστού, να ετοιμάσει, δηλαδή, ο πιστός τον εαυτό του, ώστε να δεχθεί τη χάρη του Θεού και να φτάσει στην ομοίωσή του με το πρότυπό του που είναι ο Χριστός.

Η αντίληψη που επικρατεί ότι η Ορθόδοξη ασκητικότητα είναι εναντίον του ανθρώπινου σώματος είναι λαθεμένη, γιατί δεν υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός σώματος και ψυχής ως διαφορετικών συστατικών που αντιμάχονται μεταξύ τους (πυθαγόρεια και πλατωνική αντίληψη). Ο ασκητής δεν πολεμάει το σώμα του αλλά τα πάθη του, που εμφωλεύουν στο σώμα του και την ψυχή του.

Μια βασική προϋπόθεση για την χριστιανική άσκηση, που αποβλέπει στο σκοπό που θέσαμε παραπάνω, είναι το να δώσει ο άνθρωπος νέο νόημα στα εγκόσμια πράγματα μέσα από την αγάπη του προς τον Θεό. Αυτή η ολοκληρωτική αγάπη προς τον Θεό και η παράδοση σ’ Αυτόν οδηγεί και στη θυσιαστική αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Αξεπέραστο πρότυπο άσκησης και αγάπης υπήρξε ο ίδιος  ο Χριστός, που σταυρώθηκε για να σώσει τον άνθρωπο, και παραδείγματα προς μίμηση, οι μεγάλοι ασκητές που μιμήθηκαν τον Χριστό, για να ζήσουν μία ζωή  προσφοράς.

Η άσκηση έχει πρωτίστως θετικό νόημα. Με κανένα τρόπο δεν σημαίνει άρνηση ή καταφρόνηση

Η διαλεκτική της αυτονομίας και του πατερναλισμού

Η διαλεκτική της αυτονομίας και του πατερναλισμού

Δημήτρης Τσιολακίδης, Θεολόγος

Αυτονομία και πατερναλισμός αποτελούν τους όρους και τις κανονιστικές αρχές από τις οποίες επηρεάζονται οι αποφάσεις για τη λήψη και την εφαρμογή θεσμικών και νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν στην προστασία και προαγωγή της υγείας των πολιτών τόσο σε τοπικό όσο και σε οικουμενικό επίπεδο. Ακανθώδη ζητήματα λοιπόν είναι οι όροι και η φύση της ιατρικής φροντίδας και οι διάφορες πολυπαραγοντικές καταστάσεις που μεσολαβούν μέχρι την προαγωγή και παροχή της ιατρικής φροντίδας-υπηρεσίας, καθώς και οι μεταβολές που η ασθένεια επιφέρει στη σχέση του ιατρού με τον άρρωστο. Τα παραπάνω διευθετούνται μέσα από την εκπόνηση ηθικών πλαισίων συνταγμένων κατά κανόνα με όρους προστασίας της δημόσιας ζωής, με παράλληλο σκοπό την ισόρροπη σχέση μεταξύ των δύο βιοηθικών αρχών. Από την έκβαση αυτής της σχέσης εξαρτάται επίσης εάν και κατά πόσο η ιατρική θα ασκείται με όρους ερευνητικούς, οικονομικούς ή κοινωνικούς.

Πριν προχωρήσουμε στην ανάπτυξη του θέματος δόκιμο είναι να προβούμε σε μία καταρχήν αδρομερή εννοιολογική αναφορά των όρων και στη συνέχεια να επιχειρήσουμε την εξέταση από βιοηθική σκοπιά της σχέσης ασθενούς και ιατρού. Εν προκειμένω ο όρος αυτονομία φέρει ένα διευρυμένο ορισμό και παρατηρούνται διχογνωμίες σχετικά με την απόδοση της έννοιας. Έτσι κάθε απόπειρα να δοθεί ένας ακριβής και απόλυτος ορισμός της αυτονομίας παραμένει μια ανοιχτή συζήτηση (μπορεί να ορισθεί ως δικαίωμα, ως ικανότητα ή ως κατάσταση) με πολλές υπό εξέταση παραμέτρους όπως για παράδειγμα αυτές της ιδανικής αφενός και της εφικτής αφετέρου αυτονομίας.[1] Μέσα σε αυτό το πλέγμα υπεισέρχεται και το θέμα των επιθυμιών πρώτης και δεύτερης τάξεως του υποκειμένου (η πρώτη σχετίζεται με την επιθυμία για κάτι ενώ η δεύτερη με τη διασφάλιση της επιθυμίας προς την επιθυμία για κάτι)[2]. Θεωρείται λοιπόν κάποιος αυτόνομος όχι μόνο όταν πράττει την επιθυμία του αλλά και όταν είναι ταυτισμένος με αυτήν (Harry G. Frankfurt) πχ. ο ναρκομανής που δεν εγκρίνει την επιθυμία του να λαμβάνει ναρκωτικές ουσίες δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτόνομος. Και κατά τον Gerald Dworkin «κάποιος είναι αυτόνομος από τη στιγμή που μπορεί να θέσει το ερώτημα αν θα αναγνωρίσει ή θα απορρίψει τους λόγους εξαιτίας των οποίων ενεργεί τώρα».[3]

Με άλλα λόγια το υποκείμενο θα πρέπει να δύναται να αξιολογεί το περιεχόμενο της σκέψης και εν γένει της συνείδησής του, πράγμα που το καθιστά ικανό να αντιλαμβάνεται τους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που επιδρούν στο σχηματισμό πεποιθήσεων και επιθυμιών, στη λήψη αποφάσεων και στην τέλεση ενεργημάτων. Όταν λοιπόν μετά από διαβούλευση το άτομο διαπιστώσει ότι οι πεποιθήσεις, αποφάσεις και πράξεις του, δεν είναι προϊόν επηρεασμού τρίτων και αποτέλεσμα στρεβλής αντίληψης, τότε είναι αυτόνομο. Δηλαδή η άσκηση της βουλησιακής του αυτονομίας (έγκριση ή απόρριψη επιθυμιών πρώτης τάξης) να έχει εξασφαλισθεί από την επιτυχή άσκηση της γνωσιακής αυτονομίας (εγγύηση ότι οι πεποιθήσεις είναι δικαιολογημένες και αληθείς). Υπό τις προϋποθέσεις όμως μιας εφικτής αυτονομίας μεταξύ δύο υποκειμένων δεν αναλογεί πάντα ο ίδιος βαθμός αυτονομίας. Υπό το βάρος αυτής της πραγματικότητας δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την απαίτηση μιας πιο σύνθετης προσέγγισης στο θέμα αλλά για τις ανάγκες της παρούσας μελέτης θα περιοριστούμε στη θεώρηση της αυτονομίας ως ελευθερίας της βούλησης του υποκειμένου να κάνει αυτό που επιθυμεί, να παίρνει καθοριστικές αποφάσεις κατόπιν ενημέρωσης απαλλαγμένο από κάθε καταναγκασμό της συνείδησης υπό οποιαδήποτε συνθήκη και υπό την προϋπόθεση ότι οι επιλογές του αναγνωρίζονται από το ίδιο ως το αποτέλεσμα μιας νοητικής διαδικασίας και ως συνέπεια της άσκησης του δικαιώματος που έχει προς αυτήν.

Η αρχή της αυτονομίας ως δυνατότητας αυτοκαθορισμού κανόνων κοινωνικής ζωής, απαντάται ιστορικά στις πόλεις κράτη της αρχαίας Ελλάδας που θέτουν ως συλλογικές οντότητες οι ίδιες τους νόμους που διέπουν τη λειτουργία τους. Όμως μια μαρτυρία της πρώτης απόπειρας ως εγγενούς και δυνάμει να εκφραστεί δυνατότητας να αποκτήσει ο άνθρωπος αυτοαντίληψη αυτογνωσία και να αυτοπροσδιοριστεί την αντλούμε από την παρακολούθηση της εξελικτικής διαδικασίας του πρώιμου ελληνικού πολιτισμού. Η ανάδυση της αυτονομίας ως αυτοσυνειδησίας και βιωματικής κατάστασης, είναι το αποτέλεσμα κατά την άκρως ενδιαφέρουσα οπτική του BRUNO SNELL μιας εξελικτικής πορείας της αρχαίας ελληνικής σκέψης την οποία διακρίνει σε τρία στάδια.

Το πρώτο στάδιο απαντάται στην Ομηρική εποχή, στα Ομηρικά έπη. Σε αυτό το στάδιο έχουμε την απόλυτη εξάρτηση του ανθρώπου από την θεία πρόνοια. Οι πράξεις και τα αισθήματα του ανθρώπου καθορίζονται από τις θεϊκές δυνάμεις. «Η ανθρώπινη δράση δεν είναι πραγματική και αυτόνομη αλλά ό,τι εκτελεί ο άνθρωπος οφείλεται σε θεϊκό σχέδιο και ενέργεια. …έτσι η δράση του δεν φτάνει σε ένα σκοπό που έθεσε ο ίδιος. …Στον Όμηρο… ο άνθρωπος δεν αισθάνεται ακόμη τον εαυτό του ως πηγή των αποφάσεών του, αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά στην τραγωδία.».[4] Το επόμενο στάδιο αναφέρεται στην αφύπνιση της προσωπικότητας στην αρχαϊκή λυρική ποίηση. «Η πιο χαρακτηριστική διαφορά ανάμεσα στους επικούς και τους λυρικούς ποιητές είναι ότι οι δεύτεροι εμφανίζονται ως προσωπικότητες… [και] σε αντίθεση με το προβληματικό όνομα του Ομήρου αναφέρουν το όνομά τους, μιλούν για τον εαυτό τους, προσφέρονται σε αναγνώριση ως συγκεκριμένα πρόσωπα … Το νέο στοιχείο [λοιπόν] που χαρακτηρίζει την ποίηση αυτή… είναι ότι οι ποιητές μιλούν για τον εαυτό τους.»[5], κάτι που λείπει από το έπος καθώς «δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο στη σφαίρα των φυσικών λειτουργιών, σε αναλογία με τις οποίες αντιλαμβάνεται ο Όμηρος τις ψυχικές λειτουργίες.»[6]

Καταληκτικό στάδιο αυτής της πνευματικής ανέλιξης αποτελεί η τραγωδία. Στην τραγωδία το νέο απόκτημα είναι η σημασία της προσωπικής συνείδησης και η ανάληψη της προσωπικής δράσης. Τραγικοί όπως οι Αισχύλος, Ευριπίδης και Σοφοκλής, αποδεσμεύουν τον άνθρωπο από την κοσμική τάξη του παρελθόντος. Οι ενέργειες του ανθρώπου είναι πλέον αποτέλεσμα εσωτερικής βούλησης και όχι αντίδραση σε εσωτερικούς ερεθισμούς όπως συμβαίνει στον Όμηρο. Το δράμα αναζητά τα πνευματικά κίνητρα της δράσης. Η δε γνώση και αυτογνωσία γίνονται αντικείμενο στοχασμού. Ως ακόλουθη συνέπεια η αυθορμησία-αυτονομία του πνεύματος έχει απαγκιστρωθεί καθοριστικά από την όποια επίδραση των θεών.[7] Θέση προδρόμου αναφορικά με την αντίληψη περί αυτονομίας μπορούμε να αναγνωρίσουμε στο σοφιστή Πρωταγόρα από την αξιωματική του θέση ότι «Πάντων χρημάτων μέτρον έστιν άνθρωπος…». Στους αιώνες που ακολούθησαν η καθιέρωση της αυτονομίας επιτελέστηκε στο πεδίο της πολιτικής φιλοσοφίας και της ηθικής από την επίδραση κυρίως των I. Kant, E. Fromm και J. S. Mill.

Ο δεύτερος του υπό εξέταση θέματος όρος, ο πατερναλισμός, που χρησιμοποιείται στην πολιτική και στην ιστορία και θα μας απασχολήσει ως έννοια σε συνάφεια με την ιατρική, μπήκε σε χρήση

Το καλό και το κακό κατά την Χριστιανική αντίληψη

Το καλό και το κακό κατά την Χριστιανική αντίληψη

Ιγνατίου Ε.Γ.

Στο παρόν άρθρο θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε την Πατερική Θέση περί του κακού και του Αγαθού. Το θέμα είναι μεγάλο και δεν μπορεί να αναλυθεί σε ένα άρθρο. Σκοπός μας εδώ είναι να δώσουμε μια σφαιρική αντίληψη και επιλεκτική ανάλυση του κακού σε σχέση με το αγαθό αλλά και να τονίσουμε την απόλυτη ελευθερία του ανθρώπου να επιλέξει όποιο από τα δύο θέλει να πράξει...

Το Αγαθό δεν είναι κάτι απρόσωπο όπως είναι το κακό αλλά είναι ο ίδιος ο Θεός και κατά συνέπεια η αρετή του ανθρώπου και η πράξη του αγαθού προκύπτει από τον Θεό. Υπάρχει πάντοτε το αγαθό σε σχέση με το Θεό επειδή αυτός είναι το πλήρωμα των αγαθών ενώ ο άνθρωπος που είναι κατ’ εικόνα Θεού είναι μέτοχος του πληρώματος αυτού[1]. Ο Θεός ως μόνος αγαθός[2] ή ως «το πρώτον και κυρίως αγαθόν» που έχει ως φύση την αγαθότητα[3] δεν βρίσκεται μόνο έξω από τον κόσμο αλλά και μέσα σε αυτόν. Προσφέρεται εξίσου το αγαθό σε όλους τους ανθρώπους γιατί όλοι είναι δημιουργήματα «κατ’ εικόνα» και «καθ’oμοίωσιν[4]» Θεού και η οικείωση του γίνεται αιτία για την ολοκλήρωση τους όπως επίσης και για τη σύνδεση μεταξύ τους...
Ο άνθρωπος ως δημιούργημα του Θεού φέρει τη σφραγίδα της θείας αγαθότητας και έχοντας αρχή υπόκειται σε τροπή γιατί η ίδια η αρχή είναι η πρώτη τροπή[5α]. Αυτός «η των όλων αιτία (ο Θεός)» είναι και παραμένει κατά φύσιν ο μόνος άτρεπτος και αναλλοίωτος[5β] γιατί είναι αδημιούργητος ενώ ο άνθρωπος που είναι κτιστός και «φύσει τρεπτός[5γ]» μπορεί να μεταβάλλεται.
Ο Θεός ως ο μόνος αγαθός και πηγή κάθε αγαθού βρίσκεται πάνω από τη διάκριση αγαθού και κακού. Η φύση του Θεού είναι αγαθή[5δ]. Δεν υπάρχει τίποτε «εναντίον» στη φύση του Θεού όπως δεν υπάρχει τίποτε εναντίον στην αγαθότητά του.
Έτσι το αγαθό δεν είναι ιδέα αλλά πραγματικότητα.
Η απόδοση του όρου αγαθός στο Θεό έχει αποφατική έννοια και έτσι τοποθετείται πάνω από κάθε ανθρώπινη έννοια ή αγαθότητα του Θεού.

Το κακό κατά τον Ωριγένη[6] και κατά τους Πατέρες γενικότερα δεν είναι παράγωγο του αγαθού Θεού αλλά και δεν προέρχεται από κάποιον άλλο Θεό πονηρό επειδή η διαρχία δεν υφίσταται. Δεν έχουμε δύο Θεούς έναν αγαθό και έναν πονηρό αλλά έναν Θεό αγαθό. Αλλά και ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει «Την δε κακίαν, ουκ ουσίαν αλλά συμβεβηκός φησιν, έννοιάν τινα και λόγον και πράξιν παρά τον νόμον του Θεού εν τω εννοείσθαι και λέγεσθαι και πράττεσθαι την ύπαρξιν έχουσαν και άμα τω παύσασθαι αφανιζομένην[7]».

Η επιθυμία του αγαθού είναι έμφυτη στον άνθρωπο[8]. Αυτό αποδεικνύεται από την αποστροφή που

Για πρώτη φορά μεταμοσχεύθηκε νεφρός χοίρου σε άνθρωπο

Μοναδικό ιατρικό επίτευγμα στη Νέα Υόρκη: Μεταμόσχευσαν νεφρό από χοίρο σε άνθρωπο

Μια επέμβαση που ενδεχομένως να ανοίγει το δρόμο στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων έκαναν χειρουργοί στο Ιατρικό Κέντρο Langone του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, καθώς κατάφεραν για πρώτη φορά στον κόσμο να «συνδέσουν» σε άνθρωπο νεφρό που αναπτύχθηκε στο σώμα ενός γενετικά τροποποιημένου χοίρου.

Προς το παρόν το όργανο λειτουργεί κανονικά, αν και υπάρχουν πολλά ερωτήματα για τις επιπτώσεις σε βάθος χρόνου από ένα τέτοιο μόσχευμα.

Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζουν και οι New York Times, πρόκειται για ένα ορόσημο της ξενομεταμόσχευσης (μεταμόσχευσης ανάμεσα σε διαφορετικά είδη έμβιων όντων). Επικεφαλής της ιατρικής ομάδας ήταν ο δρ Ρόμπερτ Μοντγκόμερι, διευθυντής του Ινστιτούτου Μεταμοσχεύσεων του NYU Langone.

Ο νεφρός δεν μεταμοσχεύθηκε κανονικά, αλλά προσαρτήθηκε μέσω αιμοφόρων αγγείων εξωτερικά, έξω από την κοιλιά, στο πάνω μέρος του ποδιού. Ο λήπτης είναι εγκεφαλικά νεκρός, σε μηχανική υποστήριξη και δωρητής οργάνων.

«Τα πράγματα πήγαν καλύτερα του αναμενομένου. Φάνηκε σαν οποιοδήποτε μόσχευμα που έχω χρησιμοποιήσει από

Χριστιανισμός και επιστήμη, μια πιο σύνθετη σχέση

Χριστιανισμός και επιστήμη, μια πιο σύνθετη σχέση

Γρίβας Κώστας

Σε προηγούμενο άρθρο στο SLpress, είχαμε αναφερθεί στον περιβόητο «διαχωρισμό Κράτους και Εκκλησίας» που επιδιώκεται εδώ και χρόνια από τις «εκσυγχρονιστικές» ελληνικές ελίτ, αποτελώντας ένα είδος ιερού δισκοπότηρου για τον «εξευρωπαϊσμό» της χώρας. Γενικότερα, υπάρχει μια τάση να αντιμετωπίζεται η θρησκεία ως ένα μεσαιωνικό απολίθωμα, το οποίο θα πρέπει να φύγει από τη μέση, για να αφήσει την «πρόοδο» να έλθει.

Η στερεοτυπική αυτή άποψη αγνοεί την πολιτισμική δυναμική του Χριστιανισμού και τον ρόλο που έπαιξε και συνεχίζει να παίζει, στη διαμόρφωση του σημερινού κόσμου. Μεταξύ των άλλων, ένας από τους μεγαλύτερους μύθους της σύγχρονης εποχής είναι ότι η θρησκεία γενικώς και ο Χριστιανισμός ειδικότερα αποτελεί αντιθετικό μέγεθος της επιστημονικής έρευνας, με την οποία βρίσκεται σε διαρκή διαμάχη. Υποτίθεται δε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκεται ενώπιον ενός αδυσώπητου διλήμματος.

Ή θα επιλέξει τον «ορθό λόγο» της επιστήμης ή τις «μεταφυσικές δοξασίες» της θρησκείας. Όμως, σε αντίθεση με την άποψη αυτή, ο Χριστιανισμός αποτέλεσε και αποτελεί βάση έδρασης της επιστημονικής έρευνας, συνεισφέροντας σημαντικά στη διαμόρφωση δύο κρίσιμης σημασίας αντιλήψεων. Η μία είναι η αντίληψη της προόδου μέσα σε έναν εξελικτικό χρόνο και η άλλη των απεριόριστων δυνατοτήτων της ανθρώπινης διάνοιας να ερμηνεύσει και να ελέγξει τον φυσικό κόσμο.

Χριστιανισμός και γραμμικός χρόνος

 

Αναλυτικότερα, ο Χριστιανισμός εισήγαγε στον ανθρώπινο πολιτισμό την έννοια του βιβλικού χρόνου, δηλαδή του γραμμικού χρόνου (linear time). Μέχρι τότε, οι ανθρώπινοι πολιτισμοί, ακόμη και οι πιο προηγμένοι όπως ήταν αυτός των αρχαίων Ελλήνων, λειτουργούσαν μέσα σε μια αντίληψη κυκλικού χρόνου. Δηλαδή σε μια συνεχή επανάληψη των τεκταινομένων. Σε εκείνον τον κόσμο, το μέλλον γινόταν αντιληπτό ως μια επανάληψη του παρελθόντος και οι έννοιες της εξέλιξης και της προόδου απλά δεν υφίσταντο.

Συνακόλουθα, ο βιβλικός–γραμμικός χρόνος αποτέλεσε μια τεράστια πολιτισμική επανάσταση, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος αντιλαμβανόταν τον κόσμο και τον εαυτό του μέσα σε

Τεχνητή Νοημοσύνη και Ηθική

Τεχνητή Νοημοσύνη και Ηθική

Λήδα Αρνέλλου

Το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών (ΙΠΤ) του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” διοργάνωσε, στις 3 Ιουλίου 2019, στο πλαίσιο του 54ου Θερινού Σχολείου του ΕΚΕΦΕ, στρογγυλό τραπέζι με τίτλο “Τεχνητή Νοημοσύνη και Ηθική” με τη συμμετοχή σημαντικών ομιλητών. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Αντώνης Αργυρός, καθηγητής Επιστήμης Υπολογιστών, του ομώνυμου τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητής στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας στο Ηράκλειο Κρήτης, ο Θεόδωρος Σκαλτσάς, ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και διευθυντής του project Αρχέλογος, ο Αλέξανδρος Νούσιας, νομικός σύμβουλος εξειδικευμένος σε ζητήματα τεχνολογίας, με εκτεταμένη εμπειρία σε θέματα Διαχείρισης Προσωπικών Δεδομένων, και ο Δρ. Γιώργος Γιαννακόπουλος, συνεργαζόμενος ερευνητής του Εργαστηρίου Τεχνολογίας Γνώσεων Λογισμικού (SKEL) του ΙΠΤ, συνιδρυτής και διευθυντής έρευνας της SciFY και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Τεχνητής Νοημοσύνης (ΕΕΤΝ). Στα επιλεγμένα αποσπάσματα της συζήτησης που ακολουθούν αποτυπώνονται τα κυριότερα ζητήματα που έθεσαν οι προσκεκλημένοι ομιλητές.

Τεχνητή Νοημοσύνη και Ηθική: Τα θέματα που εγείρονται

Η συζήτηση γύρω από τα ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.) είναι αρκετά σύνθετη. Όπως ανέφερε ο Α. Αργυρός, «η σχέση Τεχνητής Νοημοσύνης και Ηθικής είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα. Μιλάμε για ηθική και Τ.Ν. γιατί διαπιστώνουμε ότι η Τ.Ν. συνεπάγεται δύναμη και μπορεί να αλλάξει πάρα πολλές πτυχές της ανθρώπινης ζωής. Αισθανόμαστε τον φόβο του αγνώστου και ανησυχούμε για το πώς θα χρησιμοποιηθεί αυτή η δύναμη στο μέλλον». Ο Γ. Γιαννακόπουλος σημείωσε χαρακτηριστικά: «Το να αναπτύξει κανείς μια ηθική στάση απέναντι σε κάτι απαιτεί ενασχόληση, εμπειρία και στοχασμό. Σήμερα, η επικοινωνιακή έκρηξη που σχετίζεται με την Τ.Ν. φέρει μόνο ψήγματα αλήθειας και δεν βοηθά να γνωρίσουμε επαρκώς το νέο αυτό εργαλείο για να αποκτήσουμε μια ηθική στάση απέναντί του».

Προσεγγίζοντας το ζήτημα της Τ.Ν. από ηθική σκοπιά, γίνεται σαφές ότι θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς τις συνέπειες σε βάθος χρόνου, λαμβάνοντας υπόψη τους μετασχηματισμούς που ενδεχομένως θα επιφέρει σε μια σειρά από έννοιες. Όπως υπογράμμισε ο Αλ. Νούσιας, «η Τ.Ν., αν και νήπιο στην αντίληψη, μεγαλώνει και κάποια στιγμή θα ενηλικιωθεί. Όσο θα ωριμάζει, έννοιες όπως η ιδιωτικότητα, η αυτενέργεια, ο τρόπος λήψης αποφάσεων θα ανασχεδιάζονται, ενώ έννοιες όπως η ισότητα ευκαιριών, τα fake news, οι διακρίσεις, ο στιγματισμός τα κριτήρια στατιστικής δικαιοσύνης θα ριζοσπαστικοποιούνται».

Η συζήτηση ανέδειξε ποικίλες προεκτάσεις, που αγγίζουν ζητήματα όπως η αυτονομία του ανθρώπου και η διαρκής προσπάθειά μας για το ευ ζην. Ο Θ. Σκαλτσάς σημείωσε: «Έχω εντοπίσει το ‘Παράδοξο της Τεχνητής Νοημοσύνης’ (A.I. Paradox), όπου, όσο πιο έξυπνη γίνεται η Τ.Ν., τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται για τον άνθρωπο. Τελικά, όλοι μας θα εμπιστευόμαστε την Τ.Ν. περισσότερο απ’ ό,τι εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας ή άλλους, παραχωρώντας την αυτονομία μας στη μηχανή. Χωρίς αυτονομία, η έννοια του ευ ζην αποσυντίθεται». Όπως συμπλήρωσε ο Γ. Γιαννακόπουλος, «η Τ.Ν. μας προκαλεί να αναθεωρήσουμε το ανθρώπινο και τον άνθρωπο, αναρωτιέται για το ψηφιακό του αποτύπωμα και τις σχέσεις με ευφυείς μηχανές, υποδεικνύει ηθικά διλήμματα στη χρήση της τεχνολογίας, αλλά και ευθύνες που δεν είμαστε βέβαιοι αν πρέπει να ανατεθούν στον άνθρωπο ή/και στο δημιούργημά του».

Τεχνητή Νοημοσύνη: Εμπιστοσύνη και έλεγχος

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν πολλά είδη Τ.Ν., με τη λεγόμενη «Γενική

Νομικά και ηθικά προβλήματα από την εμβρυομητρική ιατρική: H αστική ευθύνη του ιατρού

Νομικά και ηθικά προβλήματα από την  εμβρυομητρική ιατρική

K. Φουντεδάκη
Λέκτορας Nομικής A.Π.Θ. - Δικηγόρος

Περίληψη

 
Στις μέρες μας η αναφορά των MME στα περίφημα ιατρικά λάθη εμφανίζεται ολοένα και συχνότερη. Oι γυναικολόγοι - μαιευτήρες και οι ανάλογες ειδικότητες ανά τον κόσμο γνωρίζουν ότι ιδιαίτερα το δικό τους πεδίο ιατρικής πράξης είναι επιρρεπές σε αντιδικίες αστικής και ποινικής ευθύνης. Eπιπλέον, στο πεδίο της εμβρυομητρικής ιατρικής εμφανίζονται κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις ευθύνης και αξίωσης αποζημίωσης, που δεν υπάρχουν στις υπόλοιπες ειδικότητες. Στην εισήγηση αυτή σκιαγραφούνται οι σημερινοί όροι με τους οποίους τίθεται το πρόβλημα στην Eλλάδα και αναφέρονται τα επιπρόσθετα προβλήματα που αφορούν την εμβρυομητρική ιατρική. Tέλος, παρατίθενται κάποιες υποδείξεις για την προστασία των γυναικολόγων και την ελαχιστοποίηση των εναντίον τους αξιώσεων αποζημίωσης.
Όροι ευρετηρίου: Aστική ευθύνη, ποινική ευθύνη, βιοηθική.

EIΣAΓΩΓH 

Στις μέρες μας, η αναφορά των MME στα περίφημα "ιατρικά λάθη" εμφανίζεται ολοένα και συχνότερη. Προβάλλονται, κατά το συνήθως λεγόμενο, "τραγικές παραλείψεις" των γιατρών, και από την άλλη πλευρά κατατίθενται αγωγές αποζημίωσης εναντίον γιατρών ή νοσοκομείων με αίτημα την καταβολή υψηλών ποσών. H "απειλή" για τους γιατρούς είναι λίγο-πολύ γνωστή, αφού σε όλες τις χώρες της Δύσης έχει φτάσει ο απόηχος της "malpractice crisis" ή "malpractice mess", που έχει οδηγήσει το νομικό σύστημα, τον ιατρικό κόσμο, αλλά και τις ασφαλιστικές εταιρείες των HΠA σε γενικευμένο αδιέξοδο. Oι γυναικολόγοι - μαιευτήρες και οι ανάλογες ειδικότητες ανά τον κόσμο γνωρίζουν ότι ειδικά το δικό τους πεδίο ιατρικής πράξης είναι ιδιαίτερα "επιρρεπές" σε αντιδικίες αστικής (αλλά και ποινικής) ευθύνης για πολλούς λόγους, όπως π.χ. ότι έχουν να κάνουν με δύο πρόσωπα, τη μητέρα και το έμβρυο, ή ότι σε αντίθεση με τις περισσότερες ειδικότητες αναλαμβάνουν (και) άτομα υγιή (εγκύους), οποιαδήποτε βλάβη των οποίων δημιουργεί μεγαλύτερη οδυνηρή έκπληξη και αντίδραση στα ίδια και στους οικείους τους, με συνέπεια πιο εύκολα να θεωρούν ότι κάποιος "έφταιξε". Eπιπλέον, όπως στη συνέχεια της εισήγησής μου θα φανεί, στο πεδίο της γυναικολογίας, και ιδίως της εμβρυομητρικής ιατρικής, εμφανίζονται και κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις ευθύνης και αξίωσης αποζημίωσης, που δεν υπάρχουν στις υπόλοιπες ιατρικές ειδικότητες. Γνωστό, επίσης, είναι ότι στις HΠA η "έκρηξη" της αστικής ευθύνης οδήγησε αφενός μεν στην αδυναμία ασφάλισης της αστικής ευθύνης των γυναικολόγων, λόγω της εκτόξευσης των ποσών των ασφαλίστρων, και αφετέρου δε στη σημαντική μείωση του αριθμού των γιατρών που ασκούν ή επιλέγουν σχετικές ειδικότητες.
Yπάρχει η πιθανότητα να εξελιχθούν με ανάλογο τρόπο τα πράγματα και στην Eλλάδα; Στη συνέχεια της εισήγησής μου θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω αφενός ποιοι είναι οι σημερινοί όροι με τους οποίους τίθεται το πρόβλημα της ιατρικής ευθύνης στην Eλλάδα, τουλάχιστον από την οπτική γωνία του δικαίου, και αφετέρου να αναφερθώ στα ειδικά, επιπρόσθετα προβλήματα που αφορούν την εμβρυομητρική ιατρική. Διευκρινίζω ότι θα ασχοληθώ με την αστική ευθύνη των γιατρών, δηλαδή την υποχρέωση της χρηματικής αποζημίωσης του ασθενούς, και λόγω της δικής μου εξειδίκευσης, αλλά και γιατί αυτή αποτελεί σήμερα το θέμα αιχμής, με παράλληλη εγκατάλειψη ή μείωση της σημασίας της παραδοσιακής προσφυγής σε ποινικές διώξεις κατά των γιατρών. Tέλος, παρακαλώ να μου συγχωρεθούν τα όποια λάθη μου σε ιατρικούς όρους. Σε άλλες χώρες, κάποιοι από τους νομικούς που ασχολούνται με την ιατρική ευθύνη διαθέτουν και πτυχίο ιατρικής, κάτι που δεν συμβαίνει με την ομιλούσα, τουλάχιστον προς το παρόν.

I. ΓENIKA ΓIA THN AΣTIKH IATPIKH EYΘYNH 

A. H εξέλιξη της αστικής ιατρικής ευθύνης 

Λόγια που πληγώνουν: τι δεν πρέπει να λέμε σε έναν άνθρωπο με ψυχική ασθένεια

Λόγια που πληγώνουν: τι δεν πρέπει να λέμε

σε έναν άνθρωπο με ψυχική ασθένεια

Όταν αφορά στην ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι έχουν την τάση να λένε τα πιο απλοϊκά αλλά συγχρόνως και χειρότερα πράγματα.

Αρκετές φορές οι άνθρωποι που επισκέπτονται έναν γιατρό με σωματικά συμπτώματα, φεύγουν από αυτόν χωρίς να ευθύνεται καμία σωματική δυσλειτουργία. Αντί αυτών, τα συμπτώματα είναι ψυχοσωματικά, γεγονός που σημαίνει ότι η πηγή τους είναι μία ψυχική δυσλειτουργία του οργανισμού. Τότε είναι που εμφανίζονται οι καλοπροαίρετοι φίλοι και γνωστοί, και θέλοντας να βοηθήσουν τον φίλο τους του λένε: Δεν έχεις τίποτα, όλα είναι στο μυαλό σου.

Όταν πρόκειται για την ψυχική ασθένεια, οι άνθρωποι έχουν την τάση να λένε τα πιο απλοϊκά αλλά συνάμα και χειρότερα πράγματα. Δυστυχώς, έχει παρατηρηθεί ότι ακόμη και το παραϊατρικό προσωπικό μπορεί να κάνει τρομερά αναίσθητες και εντελώς επικριτικές παρατηρήσεις στον ασθενή.

Ωστόσο, υπάρχουν και μερικοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι με αυτόν τον τρόπο απλά τους "πειράζουν". Αρκετοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας, μπορούν να αναφερθούν σε ιστορίες ανθρώπων με ψυχική ασθένεια που τους κοροϊδεύουν οι συνάδελφοί τους την ώρα που εργάζονται ή που έχουν επισκεφθεί έναν ψυχολόγο. 

Ευτυχώς όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν ότι το να εκφραστείς προσβλητικά σε έναν άνθρωπο με ψυχική ασθένεια, δεν είναι μόνο ακατάλληλο και υπεροπτικό αλλά και απάνθρωπο! Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που μπορεί να παρερμηνευθούν ακόμη και τα πια απλά λόγια, επειδή ο άνθρωπος που τα λέει βρίσκεται σε ευάλωτη θέση. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να είναι δύσκολο κάποιος να βρει το σωστό σχόλιο σε κάποιον που αντιμετωπίζει συναισθηματικές δυσκολίες.

Γι' αυτό είναι τόσο σημαντικό να ενημερωθείτε και να εκπαιδευτείτε πάνω στην ψυχική ασθένεια, ώστε να πείτε χρήσιμα πράγματα. Στην πραγματικότητα, είναι αναγκαίο να μάθει κανείς τι να λέει. Δεν είναι έμφυτο σε όλους να βοηθήσουν κάποιον που έχει μια ψυχική ασθένεια.

Οπότε τι είναι αυτό, αυτό που κάνει μία παρατήρηση προσβλητική και αναίσθητη; Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο Ράιαν Χάους: τα προβλήματα ξεκινούν όταν οι άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι η ψυχική ασθένεια είναι ένα σημάδι συναισθηματικής αδυναμίας, είναι κάτι που μπορεί γρήγορα να ξεπεραστεί με κάποιες τετριμμένες καθημερινές συμβουλές ή την ελαχιστοποιούν ως ήσσονος σημασίας την οποία μπορεί να ξεπεράσει κανείς πανεύκολα.

Παρακάτω ακολουθούν μερικά παραδείγματα των προβληματικών δηλώσεων.

1. Ασχολήσου με κάτι για να μην σκέφτεσαι καθόλου τι έχεις

 

Αν υπάρχει σοβαρή ψυχική ασθένεια, το να πεις στον ασθενή να ασχοληθεί με "κάτι" για να μην το σκέφτεται, δεν πρόκειται να λειτουργήσει, ούτε καν προσωρινά, δήλωσε ο Χάους. Αφού ο άνθρωπος προσπαθήσει με δύναμη να απεμπλακεί και έχοντας βιώσει διάφορες εκτροπές, θα εξακολουθήσει να παραμένει με τις ίδιες δυσκολίες. Αγνοώντας την ψυχική ασθένεια, δεν την απομακρύνεις.

2. Γιατί δεν θέλεις να γίνεις καλά;

 

Αυτό είναι το πιο οδυνηρό πράγμα που μπορεί να πει κάποιος σε έναν ψυχικά ασθενή. Ενώ το πρόσωπο μπορεί να μην έχει κακή πρόθεση, αυτό που είπε, εξακολουθεί να έχει μια ισχυρή επίδραση. Αυτό σημαίνει ότι ο ψυχικά ασθενής είναι ηθελημένα άρρωστος και ότι δεν έχει κανένα συμφέρον να θέλει να είναι υγιής με συνέπεια να δημιουργούνται οι εντυπώσεις ότι είναι πολύ τεμπέλης ή ανίκανος να κάνει ό, τι χρειάζεται για να γίνει καλύτερα ή έχει δευτερογενές όφελος προσποιούμενος ότι είναι άρρωστος.

3. Αλλάξε τη συμπεριφορά σου

 

Ενώ μια αλλαγή στην αντιμετώπιση θα μπορούσε να συνεισφέρει θετικά, από μόνη της δεν θεραπεύει

Επιστημονική πρόοδος και ηθική

Επιστημονική πρόοδος και ηθική

Της Λινας Γιανναρου 

Στις ΗΠΑ, η έρευνα στα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα αποτέλεσε σημείο προεκλογικής αντιπαράθεσης μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων. Τη χώρα διχάζει επίσης το αν πρέπει να επιτρέπεται η προληπτική λήψη δείγματος DNA από τα παιδιά, ώστε σε περίπτωση που απαχθούν ή τους συμβεί κάποιο σοβαρό ατύχημα, να διευκολυνθεί η αστυνομική έρευνα. Στην Αγγλία, έχει ανοίξει ο διάλογος για τη δημιουργία ή όχι υβριδικών εμβρύων από τους επιστήμονες. Στην Ιταλία, η επιθυμία ενός ζευγαριού (που είχαν αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσουν παιδί με μεσογειακή αναιμία) να κάνουν προεμφυτευτικό έλεγχο, απασχόλησε το Συνταγματικό Δικαστήριο. Στην Ισπανία, ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει στους transexuals να αλλάζουν την καταχώριση του φύλου τους στο ληξιαρχείο χωρίς να έχουν υποβληθεί σε εγχείρηση αλλαγής φύλου.

Τα παραπάνω μοιάζουν ασύνδετα μεταξύ τους, ωστόσο έχουν ένα κοινό σημείο: εγείρουν κάποιου είδους ηθικό δίλημμα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η εξέλιξη της ιατρικής, η πρόοδος (με εισαγωγικά ή χωρίς) της επιστήμης έχουν δημιουργήσει μια σειρά από νέους προβληματισμούς για τις ηθικές και νομικές συνέπειες των καινοτόμων εφαρμογών τους. Γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί, διαχείριση γενετικών πληροφοριών, βιοϊατρικοί πειραματισμοί, ευθανασία, υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, κλωνοποίηση - ζητήματα που προκαλούν διαμάχες τόσο εντός της επιστημονικής κοινότητας όσο και στην κοινωνία και για τα οποία ο διάλογος στην Ελλάδα μόλις τώρα δειλά δειλά ανοίγει.

«Στην κοινωνία της διακινδύνευσης καθίσταται επιτακτική τόσο η ανάγκη της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων από τη ραγδαία εξέλιξη των σύγχρονων τεχνολογιών όσο και η ανάγκη

Ποιές είναι οι αρετές για την άσκηση της αγιότητας;

Η κλίμακα των αρετών

Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας

 
(α) Η πρώτη άσκηση και αρετή είναι η πίστη. Το να έχουμε πίστη σημαίνει να παραδοθούμε ολόκαρδα στον αγαπημένο μας Ιησού Χριστό και να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα πάντα για την αγάπη Του. «Πίστη» σημαίνει να εμπιστευόμαστε απόλυτα στον Θεό μας. Ας λέμε συχνά στην προσευχή μας: «Χριστέ μου, στερέωσέ μου την πίστη μου και την αγάπη μου σε Σένα. Ο,τι και να συμβεί στην ζωή μου να μη φύγω ποτέ από Σένα και να μη Σε αρνηθώ ποτέ»!

(β) Η δεύτερη άσκηση και θεανθρώπινη αρετή είναι η προσευχή και η νηστεία. Οι αρετές αυτές πρέπει να γίνουν μέθοδος ζωής, τρόπος ζωής των Ορθοδόξων χριστιανών. Αυτά τα δύο μέσα, η προσευχή και η νηστεία, τα αναγκαία για τον καθαγιασμό μας, δόθηκαν από τον Ιησού Χριστό, γι᾽ αυτό και είπα τις αρετές αυτές «θεανθρώπινες». Η προσευχή και η νηστεία, αδελφοί μου, φέρνουν την Χάρη του Θεού στην ψυχή και την τονώνουν και την νευρώνουν, για να είναι δυνατή στον αγώνα της κατά του διαβόλου.

(γ) Άλλη θεανθρώπινη αρετή, που πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε, είναι η αγάπη. Η αγάπη, αδελφοί μου, δεν πρέπει να έχει όρια. Η αγάπη δεν ρωτάει ποιός είναι καλός και ποιός δεν είναι, ποιός με αγαπάει και ποιός με εχθρεύεται. Ο καλός χριστιανός αγαπάει όλους: Αγαπάει φίλους και εχθρούς, αγαπάει αμαρτωλούς και κακούργους, χωρίς όμως να αγαπάει τις αμαρτίες τους και τα εγκλήματά τους. Μία τέτοια αγάπη είναι δώρον Θεού, γι᾽ αυτό και πρέπει να την ζητάμε στην προσευχή μας από τον Θεό. Ας λέμε στην προσευχή μας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Θεέ της αγάπης, δος μου την αγάπη Σου, για να την δίνω σε όλους»!

(δ) Τέταρτη αρετή είναι η πραότητα και η ταπείνωση. Μόνο ο πράος στην καρδιά μπορεί να

Ηθικά διλήμματα και οι επιλογές μας

Ηθικά διλήμματα και οι επιλογές μας

Αθηνά Κοντολάτη

Καθημερινά καλούμαστε να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, και συνειδητά και μη παίρνουμε ένα σωρό αποφάσεις και κάνουμε, αντίστοιχα, ένα σωρό επιλογές. Οι αποφάσεις αυτές μπορεί να αφορούν από τα πιο μικρά πράγματα όπως είναι το «τι ρούχα θα φορέσω σήμερα», «τι να μαγειρέψω για μεσημεριανό», «να πάω γυμναστήριο ή όχι» και ούτε κάθε εξής. Αντίστοιχα, οι αποφάσεις που παίρνουμε και ως συνέπεια οι επιλογές που κάνουμε μπορούν να αφορούν και σημαντικότερα ζητήματα από αυτά, όπως είναι το, «αν θα επιλέξω να κάνω αυτό το επάγγελμα ή τις σπουδές», αν θα επιλέξω να ξεκινήσω ή να διαλύσω μία σχέση στη ζωή μου» και ομοίως μία πληθώρα άλλων πραγμάτων. Σε όλα αυτά τα ερωτήματα λίγο πολύ τελικά βρίσκουμε τις απαντήσεις μετά από «λίγο» και πορευόμαστε αναλόγως- ασχέτως με τον αν μετέπειτα επαναξιολογούμε κάποιες από αυτές. Τι συμβαίνει όμως όταν καλούμαστε να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολύ σοβαρά ηθικά διλήμματα που όλες οι πιθανές αποφάσεις μοιάζουν εξίσου δύσκολες;

Τέτοια ηθικά διλήμματα μπορεί να είναι πολλά · λόγου χάρη σκεπτόμενος κανείς τις εκτρώσεις τάσσεται υπερ ή κατά της πραγματοποίησής τους; Σε μία πρώτη ανάγνωση κάποιος μπορεί να πει, πως «οι αμβλώσεις δεν είναι κάτι απλά κατακριτέο, αλλά αναντίρρητα απαράδεχτο να γίνεται. Μία ανθρώπινη ζωή, είναι πάντοτε μία ανθρώπινη ζωή». Σε μία δεύτερη ανάγνωση, όμως, μπορεί να προκύψουν και κάποιες αμφιβολίες και ενστάσεις. Τι γίνεται όταν μία γυναίκα βιάζεται βάναυσα, στιγματίζεται και πάρα την ήδη κατάφορη κατάσταση που προκύπτει από το γεγονός αυτό, βρίσκεται να έχει να επιλέξει ανάμεσα στο να κρατήσει το παιδί του βιαστή της-με ό,τι συνέπειες επιφέρει αυτό (όπως παραδείγματος χάρη επιπρόσθετη συναισθηματική οδύνη και όχι μόνο)- και στο να κάνει έκτρωση; Τι γίνεται στην περίπτωση αυτή;

Ομοίως άλλα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν και αποτελούν από τα σημαντικότερα θέματα που θίγονται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι η θανατική ποινή και η ευθανασία. Όντας δικαστής και ερχόμενος

Οι φιλοσοφικές πεποιθήσεις ως «ειδική κατηγορία» προσωπικών δεδομένων

Δέσποινα Στυλ. Βεζακίδου

Ο Α.Π. είναι μέλος του σωματείου «Ζην ηδέως» που έχει ως καταστατικό σκοπό την αναζήτηση του νοήματος της ζωής στο πρότυπο της Επικούρειας φιλοσοφίας και η σύζυγός του, Κ.Π., ακολουθεί ένα υγιεινό διαιτολόγιο ως «vegan».

Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να ταυτοποιήσουν συγκεκριμένα πρόσωπα και αποτελούν προσωπικά δεδομένα, όπως προβλέπει ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων με αρ. (ΕΕ) 2016/679 (στο εξής «ΓΚΠΔ»)1. Στο βαθμό που θεωρηθεί ότι σχετίζονται με φιλοσοφικές πεποιθήσεις, όπως θα αναλυθεί πιο κάτω, τα δεδομένα αυτά θα ανήκουν στο σκληρό πυρήνα της ιδιωτικής ζωής του Α.Π. και της Κ.Π. και θα χαρακτηριστούν ως προσωπικά δεδομένα «ειδικών κατηγοριών» (γνωστά ως «ευαίσθητα» δεδομένα)2.

 

Γιατί η διάκριση των προσωπικών δεδομένων σε «απλά» και «ειδικών κατηγοριών» ;

 

Οι ακόλουθες κατηγορίες προσωπικών δεδομένων ορίζονται στον ΓΚΠΔ (Άρθρο 9) ως «ειδικές» και αφορούν αποκλειστικά:

φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, πολιτικά φρονήματα, θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, γενετικά δεδομένα3, βιομετρικά δεδομένα με σκοπό την αδιαμφισβήτητη ταυτοποίηση προσώπου, δεδομένα που αφορούν την υγεία ή δεδομένα που αφορούν τη σεξουαλική ζωή φυσικού προσώπου ή τον γενετήσιο προσανατολισμό4.

Η πληροφοριακή βαρύτητα των δεδομένων αυτών είναι ιδιαίτερα έντονη ως προς την Ιδιωτικότητα5. Συνεπώς, λόγω της φύσης τους, η επεξεργασία τους ενδέχεται να συνεπάγεται αυξημένους κινδύνους για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ατόμου με μακροχρόνιες πιθανόν συνέπειες, όπως :

• Προσβολή του απορρήτου της ιδιωτικής σφαίρας του ατόμου, λ.χ. από την αποκάλυψη δεδομένων υγείας, ή της σεξουαλικής ζωής
• Προσβολή συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων και ελευθεριών, λ.χ. της ελευθερίας της γνώμης
• Αθέμιτες διακρίσεις και δυσμενή μεταχείριση, λ.χ. εξαιτίας προκαταλήψεων αναφορικά με τη φυλετική καταγωγή ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του ατόμου

Συνέπεια του χαρακτηρισμού δεδομένων ως «ειδικών κατηγοριών» είναι η κατ’ αρχήν απαγόρευση της επεξεργασίας τους με την ταυτόχρονη εξασφάλιση αυστηρότερων προϋποθέσεων για την, κατ’ εξαίρεση, επεξεργασία τους, σύμφωνα με τον ΓΚΠΔ.

Και ενώ οι περισσότερες από τις πιο πάνω κατηγορίες μπορούν με ευχέρεια να εντοπιστούν και να καταταγούν ως «ειδικές», όπως λ.χ. η συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση ή τα δεδομένα υγείας, συμβαίνει άραγε το ίδιο και με τις «φιλοσοφικές πεποιθήσεις»;

Ακολουθούν ορισμένες σκέψεις για το ζήτημα αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες μιας λανθασμένης εκτίμησης κατά την επεξεργασία τους, εν όψει ιδίως των κυρώσεων του ΓΚΠΔ.

Τι ορίζουμε ως «φιλοσοφικές πεποιθήσεις» ;

 

Η ερώτηση διακρίνεται σε δύο σκέλη: τι εννοούμε ως «πεποιθήσεις» και ποιες από αυτές θεωρούνται «φιλοσοφικές», ώστε να διακριθούν από άλλες αντιλήψεις του ατόμου ;

α) Πεποιθήσεις

Ως «πεποίθηση» γενικά ορίζεται η σταθερή γνώμη, άποψη, βεβαιότητα ότι αυτό που θεωρεί κάποιος

Το Σάββατο στην Εβραϊκή Θρησκεία

Το Σάββατο στην Εβραϊκή Θρησκεία

 Η ημέρα του Σαββάτου (στην εβραϊκή γλώσσα Shabbat) παίζει αναμφισβήτητα σπουδαίο ρόλο στην καθημερινότητα των απανταχού Εβραίων, καθώς θεωρούν την τήρηση της αργίας και τον εορτασμό της συγκεκριμένης ημέρας αναπόσπαστο κομμάτι της θρησκευτικής τους λατρείας.

Για έναν Χριστιανό Ορθόδοξο γνωρίζουμε όλοι πως η ημέρα της Κυριακής θεωρείται ιερή, αφού είναι αφιερωμένη στο Θεό και σύμφωνα με το λειτουργικό τυπικό είναι ημέρα εκκλησιασμού για τους πιστούς. Έτσι και για τους Εβραίους η πιστή τήρηση της εβδομαδιαίας γιορτής, που είναι Σάββατο αποτελεί κάτι αντίστοιχο.

Είναι η ημέρα που από τους αρχαίους ήδη χρόνους της ισραηλιτικής ιστορίας αφιερώνεται εξ ολοκλήρου στο Θεό, αφού αποτελεί μία από τις αρχαιότερες γιορτές του αρχαίου Ισραήλ.

Η τήρηση της εορτής του Σαββάτου στο Ισραήλ

Σύμφωνα με τον εβραϊκό νόμο η τήρηση της γιορτής του Σαββάτου είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας κάθε πιστού Ισραηλίτη, τόσο για το αρχαίο όσο και για το νέο Ισραήλ.

Ο νόμος αυτός ερμηνεύεται με δύο τρόπους:

α) το Σάββατο συμβολίζει τη θύμηση της δημιουργίας του κόσμου που διήρκησε έξι ημέρες, ενώ την

“Mini-εγκέφαλοι” τύπου Neanderthal δημιουργήθηκαν σε εργαστήριο με CRISPR

“Mini-εγκέφαλοι” τύπου Neanderthal

Οι ερευνητές δημιούργησαν οργανοειδή μικροσκοπικών εγκεφάλων που περιέχουν μια παραλλαγή γονιδίου που απαντάται σε δύο εξαφανισμένους συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου, τους Neanderthal και τους Denisovan.

Οι ιστοί, που συντέθηκαν με την χρήση  ανθρώπινων βλαστικών κυττάρων, παρουσιάζουν διακριτές διαφορές συγκριτικά με τα ανθρώπινα οργανοειδή στη μορφολογία, όπως στο σχήμα και την υφή.

Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν τα γενετικά μονοπάτια που επέτρεψαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο να εξελιχθεί. Ο σύγχρονος άνθρωπος συνδέεται στενότερα με τους Neanderthal και τους Denisovan από οποιοδήποτε άλλο αρτίγονο πρωτεύον, με περίπου το 40% του γονιδιώματος των Neanderthal να εντοπίζεται στον ανθρώπινο πληθυσμό. Ωστόσο, οι ερευνητές έχουν περιορισμένα μέσα για να μελετήσουν τους εγκεφάλους αυτών των αρχαίων ειδών, δεδομένου ότι οι μαλακοί ιστοί δεν διατηρούνται καλά και οι περισσότερες μελέτες βασίζονται στην εξέταση του μεγέθους και του σχήματος των απολιθωμένων κρανίων. Η γνώση του τρόπου με τον οποίο τα γονίδια του είδους διαφέρουν από τον άνθρωπο είναι σημαντική γιατί βοηθά τους ερευνητές να κατανοήσουν τι κάνει τους ανθρώπους μοναδικούς - ειδικά σε ό,τι αφορά τον εγκέφαλό μας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής την Alysson Muotri, νευροεπιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, χρησιμοποίησαν την τεχνική επεξεργασίας γονιδιώματος CRISPR-Cas9 για να εισαγάγουν τη παραλλαγή που χαρακτήριζε τους Neanderthal και τους Denisovan ενός γονιδίου που ονομάζεται NOVA1 σε ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, τα οποία μπορούν να διαφοροποιηθούν σε οποιονδήποτε τύπο κυττάρου. Τα καλλιέργησαν για να σχηματίσουν οργανοειδή, ιστούς που μοιάζουν με εγκεφαλικούς ιστούς, τα οποία σύγκριναν με φυσιολογικά ανθρώπινα εγκεφαλικά οργανοειδή που καλλιεργούσαν παράλληλα.

Δεν ήταν δύσκολο να γίνει η παρατήρηση ότι τα οργανοειδή που εκφράζουν την “αρχαία” παραλλαγή του NOVA1 ήταν διαφορετικά. «Μόλις είδαμε το σχήμα των οργανοειδών, ξέραμε ότι βρισκόμασταν κάπου», λέει η Muotri. Τα οργανοειδή του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι συνήθως λεία και σφαιρικά, ενώ τα οργανοειδή με το αρχαίο γονίδιο είχαν τραχιά,  δαιδαλώδη επιφάνεια και ήταν μικρότερα σε μέγεθος. Αυτό πιθανότατα οφείλεται σε διαφορές που σχετίζονται με το πώς τα κύτταρα αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται.

Από την σύγκριση του ανθρώπινου γονιδιώματος με τα σχεδόν ολοκληρωμένα γονιδιώματα δύο Neanderthals και

Το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας βρίσκεται κοντά στη μεταρρύθμιση «τριών γονέων»

Η Αυστραλία βρίσκεται κοντά στη μεταρρύθμιση «τριών γονέων»

Για πρώτη φορά, μετά τη συζήτηση για την έγκριση των ομοφυλοφιλικών γάμων, οι Αυστραλοί πολιτικοί θα ψηφίσουν κατά συνείδηση - αυτή τη φορά για το αμφιλεγόμενο ζήτημα «3 - parentbabies», όπως αποκαλείται.

Τουλάχιστον 60 μωρά γεννιούνται κάθε χρόνο στην Αυστραλία με μιτοχονδριακή νόσο. Οι επιστήμονες λένε πως αυτό θα μπορούσε να προληφθεί και κατά ακολουθία να εξαλειφθεί, αντικαθιστώντας το ελαττωματικό μιτοχονδριακό DNA της μητέρας, με υγιές μιτοχονδριακό DNA από ένα ωάριο δότη. Η προαναφερθείσα πρακτική εγκρίθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2015, για συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπου η κληρονομικότητα της νόσου είναι πιθανό να προκαλέσει το θάνατο ή σοβαρή ασθένεια στο παιδί, ύστερα από μια θυελλώδη δημόσια συζήτηση.

Αναλυτικότερα, η μέθοδος αυτή ονομάστηκε ως «3 - parentbabies», γιατί στη διαδικασία έχουμε το ζευγάρι, οι οποίοι επιθυμούν να γίνουν γονείς και τη δότρια του ωαρίου, το οποίο φέρει τα υγιή μιτοχόνδρια. Η διαδικασία είναι η εξής: οι ειδικοί βγάζουν τους πυρήνες και από τα δύο ωάρια. Έχοντας πλέον δύο ωάρια δίχως πυρήνες, παίρνουν το πυρήνα της μητέρας και τον εισάγουν στο ωάριο της δότριας. Επομένως, προκύπτει το ωάριο της δότριας με το πυρηνικό DNA της μητέρας, στο οποίο έχουν διατηρηθεί τα μιτοχόνδρια της δότριας. Τέλος, ακολουθείται η διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το μωρό που θα προκύψει να προέρχεται γενετικά από τρεις γονείς: τον πατέρα που έδωσε το σπέρμα του, τη μητέρα που έδωσε το πυρήνα του ωαρίου της και την άγνωστη δότρια που έδωσε τα υγιή μιτοχόνδρια.

Όμως, πλείστα ηθικά διλήμματα παρουσιάζονται για τη παρούσα διαδικασία, με το κυριότερο να αναφέρεται στο γεγονός πως αυτή η μέθοδος δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί επαρκώς σε ανθρώπους. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε,

Η χριστιανική ερμηνεία του γάμου και της οικογένειας

Η χριστιανική ερμηνεία του γάμου και της οικογένειας

του Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

Δύο μεγάλα δώρα του Θεού στους ανθρώπους, από τα χρόνια της παραδείσιας ήδη ζωής τους, είναι η εργασία και ο γάμος. Ο λόγος εδώ για τον γάμο και την οικογένεια. Στο δεύτερο κεφάλαιο της Γένεσης, “Κύριος ο Θεός είπε: Δεν είναι καλό να είναι ο άνθρωπος μόνος. Θα του φτιάξω έναν σύντροφο όμοιον μ’ αυτόν” (Γέν. 2,18). Και δημιούργησε τη γυναίκα. Και ευλόγησε ο Θεός τον γάμο λέγοντας: “Γι’ αυτό το λόγο θα εγκαταλείπει ο άντρας τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα ενώνεται με τη γυναίκα του. Θα γίνονται ένα σώμα” (Γέν. 8,24). Αλλά και κατά τον ρωμαίο νομομαθή Μοδεστίνο (3ος μ.Χ. αι.), γάμος είναι η συνάφεια ανδρός και γυναικός, που “επισημοποιείται μπροστά σε Θεό και ανθρώπους, για να πετύχουν την ηθική τους τελείωση και τη μετάδοση της ζωής”. Είναι λοιπόν ο γάμος ένα από τα μυστήρια της Εκκλησίας, διά των οποίων η Χάρη του Θεού διαχέεται στη ζωή των ανθρώπων με σκοπό την κατά Θεόν μεταμόρφωσή τους, τον αγιασμό και τη θέωσή τους. Συνακόλουθα οι κυρίως σκοποί του γάμου είναι τρεις: Η ψυχοσωματική αρμονία του ζευγαριού, η τελείωσή τους και η απόκτηση απογόνων. Πετυχαίνεται έτσι με το γάμο η αρχική ενότητα που θέλησε ο Θεός για τους ανθρώπους, δεδομένου πως διαλύθηκε κάποτε με την αποστασία των πρωτοπλάστων και την σύγχυση που προκάλεσε η αμαρτία (βλ. π.χ. την ιστορία με τον ‘Πύργο της Βαβέλ’). Η σημαντικότερη στιγμή του μυστηρίου του γάμου είναι όταν ο ιερέας ενώνει τα χέρια των συζευγνυόμενων (άρμοση των χειρών), εικονίζοντας το Θεό που ως νυμφαγωγός οδήγησε κάποτε την Εύα προς τον Αδάμ στον πρωταρχικό Παράδεισο.

Ο απόστολος Παύλος θεωρεί «ΜΕΓΑ» ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ και επισημαίνει ότι το νόημά του είναι «εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (βλ. Εφ. 5,25-32). Αυτό σημαίνει ότι όπως ο Χριστός ενώθηκε με την Εκκλησία και πρόσφερε μάλιστα το αίμα Του υπέρ αυτής, για να την καταστήσει αγία και άμωμο, έτσι και ο άντρας οφείλει να αγαπά πλήρως τη γυναίκα του και να προσφέρει τα πάντα προς αυτήν. Το ίδιο και η γυναίκα, που οφείλει να σέβεται και να αγαπά τον άντρα της όπως το δικό της σώμα. Τα ως άνω εκτεθέντα συμβολίζονται παραστατικά δια των στεφάνων του γάμου (που δηλώνουν ότι πρέπει οι σύζυγοι να σταθούν ως άρχοντες πάνω στα πάθη και τις αδυναμίες τους), τα δακτυλίδια (εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλον) και το κοινό ποτήρι που αντικατέστησε την Θεία Κοινωνία και που φανερώνει ότι οι σύζυγοι πρέπει να συμμετέχουν από κοινού στις χαρές και τις λύπες της ζωής. Ωραιότατη στιγμή του γάμου είναι και ο χορός γύρω από το τραπέζι (το «Ησαΐα χόρευε») και το ρύζι που τον συνοδεύει, δια του οποίου εκφράζεται η ευχή όχι μόνο για πολυτεκνία, αλλά και ευτεκνία και τεκνοτροφία, σωστή δηλαδή διαπαιδαγώγηση των παιδιών (βλ. και ‘Ορθόδοξη πίστη και λατρεία’, ΟΕΔΒ, Χρ. Γκότση, π. Γ. Μεταλληνού, Γ. Φίλια, Αθ. 2011). Παράλληλα η υμνολογία αναφέρεται και στους αγίους μάρτυρες, υποδεικνύοντας ότι η έγγαμη ζωή έχει σκοπό την κατά Χριστόν άθληση, την κατά χάριν ζωή και τους αγώνες προς είσοδο στη βασιλεία των ουρανών. Κατά τον άγιο Ιγνάτιο Αντιοχείας, ο γάμος πρέπει να γίνεται με τη γνώμη του επισκόπου, για να είναι εν τω Θεώ και εν τη Εκκλησία, και όχι ‘κατ’ επιθυμίαν’ (ΒΕΠΕΣ 2,318 τ. 15-18). Είναι θαυμαστό το γεγονός ότι ο Ιησούς ξεκίνησε τη θαυματουργία Του από τον εν Κανά γάμο και συνεπώς ευλόγησε και την υγιή του επέκταση, την οικογένεια, που αποτελεί την βασική και πηγαία κοινωνικοποίηση και διαμόρφωση του ανθρώπου, σύμφωνα και με το “αυξάνεσθε και πληθύνεσθε” (Γέν. 1,28), την εντολή του Θεού στους πρωτόπλαστους.

Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ για το γάμο είναι απαραίτητη καθώς και τα προσόντα των μελλονύμφων, που μαζί με